دانشگاه مسئول یا دانش‌آموخته بی‌تفاوت؟
عصمت شریفی استاد علوم ارتباطات و پژوهشگر حوزه ارتباطات دانشگاه و جامعه در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا با بررسی مسیر تحول رویکرد، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌روی دانشگاه‌ها و با تأکید بر نقش چندوجهی دانشگاه اظهار کرد: دانشگاه فقط محل تولید دانش تئوریک نیست؛ محل خلق اثر اجتماعی است. نسل‌های گذشته دانشگاه در ایران، بیشتر به تربیت متخصص فنی تمرکز داشتند، اما امروز جامعه انتظار دارد دانشگاه‌ها به مسائل زیست‌محیطی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سبک زندگی شهروندان پاسخگو باشند.
وی با بیان اینکه تغییر انتظارات جامعه نتیجه تحولات عمیق در فناوری، ارتباطات و ساختار اقتصادی است افزود: در دنیای امروز، اگر دانشگاه‌ها خود را از بطن جامعه جدا ببینند به‌سرعت جایگاه‌شان را به مراکز دیگری می‌بازند که توان بالقوه پاسخگویی به نیاز‌های مردم را دارند. دانشگاه باید خودش را بازآرایی کرده تا هم آموزش و پژوهش انجام دهد و هم به‌عنوان موتور تغییر اجتماعی عمل کند.
چالش‌های بومی در مسیر مسئولیت‌پذیری
این پژوهشگر علوم ارتباطات، بزرگ‌ترین مانع در ایران را «فقدان پیوند مستمر با نهاد‌های اجتماعی و مدنی» دانست و عنوان کرد: دانشگاه‌ها اغلب در پروژه‌های کوتاه‌مدت و مقطعی وارد عمل می‌شوند. این کار‌ها ارزشمند است، اما برای تأثیرگذاری پایدار باید مکانیزمی ایجاد شود که دانشگاه را بازیگری دائمی در حل مسائل جامعه کند.
شریفی با اشاره به تجربه دانشگاه‌های پیشرو گفت: در بسیاری از کشورها، دانشگاه‌ها دفتر تعامل با جامعه دارند که وظیفه‌اش نه‌فقط عقد تفاهم‌نامه، بلکه پیگیری نتایج و ایجاد شبکه‌های حل مسئله مشترک است. در ایران این بخش هنوز کمرنگ است.
وی همچنین بر اهمیت شفافیت و بازتاب رسانه‌ای تأکید کرد و ادامه داد: وقتی مردم بدانند نتایج تحقیقات یا فعالیت‌های علمی دانشگاه چگونه در زندگی روزمره‌شان اثر دارد، سرمایه اجتماعی دانشگاه به‌شدت افزایش می‌یابد. این سرمایه، مهم‌ترین پشتوانه برای اجرای مأموریت‌های بزرگ‌تر است.
رسانه؛ پل ارتباطی دانشگاه و جامعه
این استاد دانشگاه با بیان اینکه رسانه‌ها نقش دوگانه‌ای در این فرآیند دارند تصریح کرد: از یک‌سو باید موفقیت‌ها و اقدامات عملی دانشگاه‌ها را روایت کنند و از سوی دیگر، می‌توانند با نقد سازنده، دانشگاه را به سمت پاسخگویی بیشتر پیش ببرند.
وی برای تحقق این هدف پیشنهاد داد و بیان کرد: واحد‌های روابط عمومی دانشگاه‌ها باید از حالت تشریفاتی خارج شوند و با داده‌های واقعی، داستان‌هایی بسازند که نشان دهد یک پروژه پژوهشی چگونه مشکل یک شهر یا بخش را حل کرده است. روایت قابل لمس، مردم را به دانشگاه نزدیک می‌کند.
نگاه به آینده
شریفی آینده مسئولیت اجتماعی دانشگاه در ایران را امیدوارکننده دانست و توضیح داد: با گسترش تعاملات بین‌المللی، افزایش پروژه‌های بین‌رشته‌ای و ورود فناوری‌های نو، دانشگاه ایرانی می‌تواند در یک دهه آینده، جایگاه خود را در جامعه به یک نهاد مرجع و اثرگذار ارتقا دهد؛ مشروط بر آن‌که اراده و برنامه‌ریزی منسجم وجود داشته باشد.
وی اضافه کرد: تحقق این چشم‌انداز، مستلزم بازتعریف مأموریت دانشگاه‌ها، آموزش استادان برای مهارت‌های ارتباطی، و ایجاد سازوکار‌های پایدار برای مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های اجتماعی است، اگر دانشگاه‌ها بتوانند نسلی را تربیت کنند که هم دانش تخصصی و هم تعهد اجتماعی داشته باشد، آینده جامعه ایران در مسیر توسعه پایدار تضمین می‌شود.
انتهای پیام/
