۳ ساله شدن کارشناسی؛ صرفه‌جویی یا بازی با کیفیت آموزش؟
به گزارش آنا، در هفته های اخیر بحث کوتاه‌سازی دوره‌های کارشناسی از چهار سال به سه سال به یکی از موضوعات اصلی محافل علمی و دانشگاهی کشور تبدیل شده است. این ایده که موافقان آن را راهی برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها و تسریع ورود جوانان به بازار کار می‌دانند، با نگرانی‌هایی از سوی متخصصان و اساتید دانشگاهی نیز روبه‌رو شده است. منتقدان معتقدند که نظام آموزش عالی ایران حتی در وضع موجود با چالش‌های جدی در زمینه مهارت‌آموزی، روزآمدی محتوا و پیوند با جامعه دست‌به‌گریبان است و هرگونه کاهش مدت زمان تحصیل بدون اصلاح بنیادین می‌تواند آسیب‌های بیشتری به کیفیت آموزش وارد کند. در همین زمینه، فریدون جعفری استاد دانشگاه، عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا، فارغ‌التحصیل ممتاز سه دوره از دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرگزاری آنا دیدگاه‌های خود را درباره ابعاد مختلف این موضوع تشریح کرده است.
جعفری در این گفتوگو درباره تأثیر کاهش مدت کارشناسی گفت: این موضوع را نمی‌توان با یک حکم کلی پاسخ داد؛ چراکه متناسب با رشته‌ها و ماهیت دروس، ارزیابی‌ها متفاوت خواهد بود. در حوزه حقوق که رشته خودم است به‌طور خاص معتقدم که کاهش واحد‌ها در شرایط فعلی قطعاً موجب افت کیفیت آموزش می‌شود. نظام آموزشی حقوق در ایران برگرفته از مدل رومی-ژرمنی است، اما در بیش از صد سال گذشته تغییرات جدی نداشته و کارآمدی لازم را ندارد؛ هرچند که معتقدم نظام آموزشی حقوق در ایران کلا باید دگرگون شود.
او افزود: در آمریکا، دانشجویان حقوق پس از طی دو یا سه سال مباحث نظری، مستقیماً وارد دادگاه‌ها یا مؤسسات حقوقی می‌شوند و آموزش عملی می‌بینند. اما در ایران دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی، در اولین مواجهه با دادگاه‌ها تازه متوجه می‌شوند که باید همه آنچه در دانشگاه آموخته‌اند را کنار بگذارند و آموزش تجربی ببینند؛ این وضعیت بسیار غلط است.
جعفری با انتقاد از وضعیت بازنگری سرفصل‌های دانشگاهی ادامه داد: متأسفانه برنامه‌های درسی ما همسو با تحولات علمی و اجتماعی نیستند. بازنگری‌ها اغلب به دست کسانی انجام می‌شود که نه متخصص واقعی رشته خود هستند و نه ارتباطی با صنعت و جامعه دارند، بلکه صرفاً به واسطه ارتباطات اداری به شورا‌ها راه یافته‌اند. این روند باید تغییر کند و تدوین برنامه‌های درسی به دست متخصصان زبده و مرتبط با جامعه سپرده شود.
وی با اشاره به اهمیت تجربه کشور‌های پیشرفته اظهار کرد: طبیعی است که نمی‌توان آزموده را دوباره آزمود. ما باید از مسیر کشور‌های موفق بهره ببریم، اما در عین حال الگوی بومی خود را با توجه به ساختار فرهنگی، اجتماعی و اعتقادی ایران طراحی کنیم. استفاده صرف از الگو‌های غربی بدون توجه به ویژگی‌های جامعه ایرانی، نتیجه مناسبی نخواهد داشت.
حقوق‌دانِ بی‌پرونده، محصول مستقیم نظام آموزشی کتاب‌محور
جعفری درباره مهارت‌آموزی در دانشگاه‌ها نیز گفت: در نظام آموزش عالی ما به جز در رشته‌های پزشکی، توجه جدی به مهارت و تجربه عملی وجود ندارد. دانشجوی حقوق پس از چهار سال تحصیل حتی یک پرونده حقوقی واقعی ندیده است. در حالی که در دانشگاه‌های پیشرفته جهان، دانشجویان در سال‌های پایانی در صنایع و نهاد‌های مرتبط حضور پیدا می‌کنند و دانش خود را در عمل می‌آزمایند.
این استاد دانشگاه همچنین به جنبه اقتصادی طرح سه‌ساله شدن کارشناسی پرداخت و تأکید کرد: این اقدام نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش نمی‌دهد بلکه باعث ایجاد هزینه‌های جدید از جمله دوره‌های بازآموزی و ضمن خدمت خواهد شد. اگر قرار است تغییراتی صورت گیرد، باید مبتنی بر کار کارشناسی دقیق و استفاده از نظرات متخصصان دلسوز باشد؛ نه تصمیم‌های شتابزده و بحران‌محور.
او در پایان خاطرنشان کرد: نظام آموزش عالی ایران برای پاسخ به نیاز‌های جامعه و تربیت نیروی انسانی کارآمد باید از شعار فاصله بگیرد و به سمت اصلاحات بنیادین حرکت کند. تقویت پیوند دانشگاه با جامعه، بازنگری واقعی در سرفصل‌ها و مهارت‌محوری کلید نجات آموزش عالی کشور است.
انتهای پیام/
