بدافزارها در کمین تلویزیون‌های ایرانی/ آیا صنعت لوازم خانگی تولید داخل سپر دفاعی دارد؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ چندی پیش بود که به ناگاه تلویزیون‌های ساخت دو برند مطرح داخلی با نمایش پیامی از کار افتادند. با توجه به آن که در آن برهه زمانی همچنان درگیر حاشیه‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی بود برخی گمانه زنی‌ها حکایت از حمله سایبری و یا هک سیستم نرم افزاری تلویزیون‌های هوشمند فوق الذکر بود.
برخی دیگر نیز از کارشکنی طرف تجاری در خارج از کشور خبر می‌دادند، اما حقیقت ماجرا چیزی بجز این موارد بود. احسان فدایی کارشناس صنعت لوازم خانگی در این خصوص به خبرنگار آنا گفت: چرا ماجرای تلویزیون‌های این دو برند ایرانی چنین حساسیت و حاشیه‌ای ایجاد کرده است؛ در حالی که این اتفاق حاصل یک بدافزار ساده بود. اصلا موضوع هک و حمله سایبری صحت ندارد بلکه تنها یک باگ در سیستم نرم افزاری موجب خطا شد که به راحتی هم اصلاح شد.
فدایی به سوابق صنعت لوازم خانگی در ایران اشاره کرده و یادآور شد: در سال‌های اخیر، کشور بار‌ها با موضوعات جدی‌تری همچون هک اطلاعات مالی و شخصی کاربران روبه‌رو بوده، اما چنین مسائلی بازتاب رسانه‌ای کمتری نسبت به این رویداد پیدا کرده است.
خودکفایی کامل از نظر اقتصادی امکان ندارد
وی افزود: حدود ده سال پیش، تعدادی از برند‌های ایرانی (در مجموع ۱۰ شرکت) مذاکرات و تلاش‌هایی را آغاز کردند تا به حاکمیت این پیام را منتقل کنند که در صورت محدود شدن فعالیت برند‌های خارجی، توان پوشش کامل بازار و جلب رضایت مشتریان را دارند. این رویکرد با سیاست حمایت از تولید ملی هماهنگ بود و در سال ۱۳۹۷، در جلسه سران قوا، به مصوبه‌ای منجر شد که بر اساس آن واردات کالا‌های مشابه تولید داخل به دلیل مشکلات ارزی ممنوع شد.
فدایی ادامه داد: در اردیبهشت ۱۳۹۸، ترامپ از برجام خارج شد و همان سال دو شرکت کره‌ای دفاتر خود را در ایران تعطیل کردند. با توقف تولید مشترک تلویزیون‌های سامسونگ و ال‌جی، برند‌های ایرانی فرصت بیشتری برای کسب سهم بازار پیدا کردند. پس از آن، تولیدکنندگان داخلی درخواست کردند ممنوعیت واردات قوی‌تر شود تا بتوانند سهم گسترده‌تری از بازار را به دست آورند؛ بنابراین در شهریور ۱۴۰۰، با صدور حکمی، واردات هرگونه کالای کره‌ای به‌طور کامل ممنوع شد.
این کارشناس تأکید کرد: از همان سال‌ها، منتقد برخی روایت‌ها درباره خودکفایی کامل صنعت لوازم خانگی بوده‌ایم چرا که این صنعت، چه در ایران و چه در بسیاری کشور‌های دیگر، به دلیل تنوع زیاد قطعات و لزوم تولید انبوه برای صرفه اقتصادی، امکان استقلال کامل ندارد. حتی کشور‌های صاحب فناوری مانند کره و ژاپن نیز بخشی از قطعات استراتژیک خود را به چین واگذار کرده‌اند. بنابراین، مطرح‌کردن شعار خودکفایی کامل در این حوزه، گمراه‌کننده و اشتباه بود.
دقیقا چطور و چگونه تلویزیون‌ها از دسترس خارج شدند
فدایی سپس وارد بخش فنی موضوع تلویزیون‌ها شد و توضیح داد: بین ۸۰ تا ۸۵ درصد ارزش یک تلویزیون به اوپن‌سل – همان لایه نمایشگر – مربوط است که فناوری پیچیده‌ای دارد. این قطعه از ۱۲ لایه تشکیل شده و تولید آن محدود به چند شرکت، عمدتاً چینی، است. سایر قطعات تلویزیون – حدود ۱۳ یا ۱۴ قطعه – بعضاً در داخل تولید می‌شوند، اما بخش اصلی که تعیین‌کننده ارزش محصول است، در خارج ساخته می‌شود.
وی افزود: نمایشگر به یک بخش نرم‌افزاری به نام لانچر متصل است که مغز هدایتگر تلویزیون محسوب می‌شود. لانچر بستر اجرای نرم‌افزار‌ها و پلتفرم‌هایی مانند نماوا، فیلیمو یا ورزش۳ را فراهم می‌کند. تولید لانچر نیز در اختیار چند شرکت بزرگ چینی است و به‌روزرسانی آن به دلیل پیچیدگی فناوری و هزینه‌های بالا، فقط در تیراژ انبوه مقرون‌به‌صرفه است.
به گفته فدایی، لانچر‌ها به‌طور خودکار داده‌های کاربر از جمله کانال‌های مورد تماشا، پلتفرم‌های استفاده‌شده، ساعات تماشا و حتی موقعیت جغرافیایی را به سرور‌های شرکت سازنده ارسال می‌کنند.
وی این روند را بخشی از اقتصاد اطلاعات دانست و افزود: شرکت‌ها با جمع‌آوری این داده‌ها، قدرت بازار خود را افزایش می‌دهند؛ حتی گاهی خدمات رایگان ارائه می‌کنند، اما در واقع از داده‌ها سود چندبرابری به دست می‌آورند. در همین راستا یکی از شرکت‌های داخلی تصمیم داشت دسترسی شرکت کی‌تی‌سی (تأمین‌کننده لانچر) به این اطلاعات را محدود و داده‌ها را در ایران نگه دارد و همین تصمیم آغاز اختلاف بین دو طرف شد. با گذشت زمان، اختلافات مالی نیز به این ماجرا افزوده شد و کی‌تی‌سی مدعی طلب مالی شد که گروه مذکور به دلیل اختلافات یا شرایط دشوار مالی آن را نپرداخت.
فدایی با اشاره به وضعیت بحرانی بازار لوازم خانگی در ۴۰ سال اخیر گفت: در نهایت، پس از چند اخطار، کی‌تی‌سی یک به‌روزرسانی نرم‌افزاری حاوی بدافزار به تلویزیون‌های اسنوا و دوو ارسال کرد. این بدافزار که هک اطلاعاتی نبود باعث شد تلویزیون‌های متصل به اینترنت پیامی برای آپدیت دریافت کنند. حتی اگر کاربر آن را رد می‌کرد، پیام دوباره ظاهر می‌شد و در نهایت پس از نصب، تلویزیون از دسترس خارج می‌شد.در چنین حالتی، تمام برنامه‌ها و پلتفرم‌های تلویزیون از کار می‌افتادند و برای رفع مشکل، به‌روزرسانی حضوری لازم بود. ایجاد نسخه جدید نرم‌افزاری و نصب آن زمان‌بر بود، زیرا شرکت چینی ارتباط خود را قطع کرده بود.
۲۰ درصد تلویزیون اسنوا و دوو دچار مشکل شده‌اند
فدایی آمار داد: از حدود دو میلیون دستگاه تلویزیون اسنوا و دوو در بازار، ۱.۲ میلیون دستگاه هوشمند هستند و تخمین اولیه نشان می‌داد ۲۰ درصد آنها دچار مشکل شده‌اند. بررسی‌ها بعدی نشان داد که حدود ۷۰ هزار دستگاه آسیب دیده‌اند. به گفته شرکت داخلی، طی سه روز اول بیش از ۹۰ درصد مشکلات رفع شد، اما برخی دستگاه‌ها آسیب جدی‌تری دیده بودند که با آپدیت ساده برطرف نمی‌شد واین دستگاه‌ها نیز با تعمیرات بیشتر به مدار استفاده بازگشتند.
وی خاطرنشان کرد: افکار عمومی انتظار داشت از برندی که نماد تولید ملی است، چنین اتفاقی رخ ندهد. اما ریشه مشکل در اطلاع‌رسانی نادرست بود. اگر مردم می‌دانستند سهم واقعی ساخت داخل در تلویزیون حداکثر ۱۵ درصد و بیشتر جنبه سخت‌افزاری ساده دارد، واکنش‌ها کمتر احساسی بود.
فدایی در پایان گفت: طبق قوانین سازمان حمایت، شرکت عرضه‌کننده موظف است مشکل را به‌طور کامل رفع کند و گروه تولیدی مذکور تاکنون خلاف این را اعلام نکرده است. امیدواریم این شرکت بتواند خدماتی شایسته اعتماد مشتریان ارائه کند. کاهش حجم تماس‌ها با مرکز پشتیبانی نشان می‌دهد شرایط بهبود یافته، اما همچنان باید به موارد باقیمانده که مشکل دارند، رسیدگی کامل شود.
انتهای پیام/
