مجلس روضه‌ای به قامت یک تابلو
خبرگزاری آنا - علی رحمانی: بار‌ها در مراسمات مختلف عزاداری و به مناسبت‌های فوق این حدیث و احادیث مشابه آن را بسیار شنیده و دیده‌ایم که «مَنْ ذُکِرَ الْحُسَیْنُ علیه‌السلام عِنْدَهُ، فَخَرَجَ مِنْ عَیْنِهِ [عَیْنَیْهِ]مِنَ الدُّمُوعِ مِقْدَارُ جَنَاحِ ذُبَابٍ کَانَ ثَوَابُهُ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ یَرْضَ لَهُ بِدُونِ الْجَنَّهِ؛ کسى که یادى از حضرت حسین بن على (ع) نزدش بشود و از چشمش به مقدار بال مگسی اشک خارج شود، اجر او بر خدا است و حق‌تعالی به کمتر از بهشت براى او راضى نیست.»
وجود این قسم از نصوص دینی درباره فریضه الهی عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالحسین (علیه السلام) به عنوان مهمترین عامل پویایی مکتب تشیع نشانگر اهمیتی است که امامان شیعه (علیهم السلام) برای بیدارگری اذهان عمومی مسلمین به وسیله روضه حسینی قائل بوده‌اند.
با این مقدمه به بررسی دیدگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی) در قبال یکی از تجسمات بی‌بدیل عاشورای حسینی در ایران معاصر یعنی تابلوی پر شکوه «عصر عاشورا» اثر مرحوم استاد محمود فرشچیان نقاش برجسته ایرانی می‌پردازیم.
روضه‌ای که رهبر انقلاب را گریاند
پس از پذیرش اسلام توسط ایرانیان در سال ۲۱ ه. ق، منبر و به تبع آن وعظ و خطابه به عنوان یک رسانه جمعی که اعلانات عمومی و حکومتی را به اطلاع مردم می‌رساند مورد توجه قرار گرفت. با رسمیت یافتن مکتب حقه تشیع در ایران عصر صفوی پس از چندین سال هرج و مرج سیاسی-عقیدتی در ایران و عمومیت یافتن فرهنگ والای عاشورای حسینی در بین علما و اهل منبر تا حد بسیار زیادی بر تأثیر این رسانه همگانی افزوده شد و آگاهی در خصوص فرهنگ عاشورا و ملزومات آن به یکی از عناصر تقویت‌کننده هویت و شخصیت اهل منبر بدل شد.
بااین وجود تا نشر فرهنگ حسینی با استفاده از نماد‌های مربوط به هنر‌های تجسمی راه زیادی در پیش بود. به اوج رسیدن نقاشی قهوه‌خانه‌ای در ایران عصر قاجار گامی مهم در جهت ترویج فرهنگ عاشورایی با تکیه بر هنر‌های تجسمی محسوب می‌شد، اما نکته مهم اینجا است که به عقیده هر ذهن خوش ذوق و سلیقه‌ای این راه مقدس با تکمیل هنر نگارگری ایرانی به دست با برکت مرحوم استاد محمود فرشچیان و اوج هنر مینیاتور توسط ایشان به سر منزل مقصود می‌رسد؛ زیرا آن مرحوم توانست با استفاده از ذوق و استعداد خدادادی خویش و خلق آثار برجسته‌ای همچون تابلو «عصر عاشورا»، «یتیم نوازی امام علی (ع)»، «ضامن آهو» و اثر دیدنی «مولود کعبه» به همراه صد‌ها اثر دیگر با موضوع دینی و تاریخی با کمال استادی و به بهترین وجه فرهنگ اصیل و الهی عاشورا را به جهانیان معرفی کند.
رهبر انقلاب که در سال ۱۳۷۲ ه. ش دیداری با این استاد جاویدان هنر و هنروری داشته‌اند در تاریخ دهم شهریور ماه همین سال طی جمله‌ای نغز و پر معنی در خصوص تابلوی مشهور و جهانی «عصر عاشورا» فرمودند: «من هر وقت تابلوی آقای فرشچیان را که خود ایشان چند سال قبل به من داده نگاه کرده‌ام، گریه کرده‌ام؛ با این‌که من سینه‌ام پُر است از روضه‌های صبح عاشورا و عصر عاشورا. چه کسی بیشتر از ما‌ها می‌داند که در این‌باره چه نوشته‌اند و چه خوانده‌اند و چه گفته‌اند؟ می‌گویند آدم‌هایی که اهل این چیز‌ها هستند، خودشان گریه نمی‌کنند؛ ولی ما در عین‌حال که این همه روضه بلدیم، آقای فرشچیان دارد روضه‌یی می‌خواند که ما‌ها را می‌گریاند. این چه هنر پُرفایده و پُرمغز و پُرمعنایی است که یک‌نفر هنرمند می‌تواند این حالت را به وجود بیاورد؟»
استاد فرشچیان در اوج قله هنر متعهد
علی رغم هتاکی‌ها و فحاشی‌های مکرری که برخی هنر فروشان بی هنر به دیانت اسلام به دلیل مخالفت آن با برخی از سویه‌های ابتذال هنری می‌کنند، نمی‌توان ظهور و بروز نمود‌های متعهد هنری در دامان سبز دیانت محمدی (صل الله علیه و آله وسلم) و تبلیغ دین اسلام و آموزه‌های پرارج تشیع با زبان گویای هنر‌هایی همچون شعر و نقاشی را انکار کرد.
از طرفی انقلاب پرشکوه اسلامی از زمان پیروزی خود در سال ۱۳۵۷ ه. ش، هنرمندان بسیاری را در دامان پرمهر خود پرورده و حتی توانسته است مکتب خاصی از هنر و هنرپروری را در درون گفتمان خود رواج دهد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (دام ظله) طی بیاناتی روشن بینانه در تاریخ چهارم آذرماه ۱۳۹۴ ه. ش، طی دیدار با فرماندهان گردان‌های بسیج در این خصوص فرمودند: «در عرصه هنری -خب شهید آوینی یک بسیجی است؛ فرض بفرمایید فلان هنرمندِ متعهّدِ علاقه‌مند، چه در عالم هنر‌های تجسّمی، چه در شعر، چه در ادبیّات و امثال اینها، این یک بسیجی است.»
به عقیده ما و بسیاری از دلسوزان عرصه هنر، استاد معظم مرحوم محمود فرشچیان یکی از هنرمندانی بود که با تکیه بر تأییدات و الطاف الهی توانست به نقطه اوج تعهد هنری دست یابد.
انتهای پیام/
