چارچوب چهارگانه تاب‌آوری اجتماعی؛ سپری کارآمد در برابر جنگ روایت‌ها
خبرگزاری آنا - محمد احسان خرامید، کارشناس رسانه و فضای مجازی: در عصر نبرد ترکیبی، جبهه‌ی رسانه‌ای به همان اندازه میدان رزم فیزیکی اهمیت یافته است. «تاب‌آوری اجتماعی» (Social Resilience) ابزاری پیشگیرانه و واکنشی است که می‌تواند با حفاظت از سرمایه روانی جمعی و تثبیت روایت پیروزی‌ها، جامعه را در برابر حملات رسانه‌ای توانمند سازد. مؤلفه‌های کلیدی تاب‌آوری در چهار حوزه دسته‌بندی و مدل‌های مفهومی آن به اعتقاد نویسنده ترسیم گردید.
۱) پایه‌های مفهومی
تفکیک «مقاومت» و «تاب‌آوری»: مقاومت (Resistance) مانند دیوار سخت، جلوی نفوذ آسیب را می‌گیرد، اما در برابر فشار‌های سنگین ممکن است فرو ریزد؛ تاب‌آوری (Resilience)، اما هم‌چون نی، خم می‌شود ولی نمی‌شکند و پس از عبور از بحران، به وضعیت قبل بازمی‌گردد. هدف اصلی بهینه‌سازی مصرف انرژی روانی است، نه اصرار بر مقاومت مطلق
قدرت سازگاری (Adaptive Capacity): توان مدیریت «زیست هوشیارانه» (Crisis-aware living) که با استمرار جریان عادی زندگی و توان تطبیق سریع با شرایط جدید، از فرسایش انرژی جمعی می‌کاهد.
۲) ابعاد روانی و اجتماعی
حس رضایت و اعتماد: سه مولفهٔ بنیادین شامل رضایت از خدمات عمومی، اعتماد به کارآمدی نظام (سیاسی، فرهنگی و اقتصادی) و اعتماد به حسن‌نیّت مسئولان، از طریق گزارش مستمر دستاورد‌ها و شفاف‌سازی تقویت می‌شود
امنیت روانی و مدیریت امید/ناامیدی: اطلاع‌رسانی به‌موقع درباره تهدیدات و اقدامات دفاعی، زمینه‌ساز احساس امنیت روانی است؛ روایت مداوم پیروزی‌ها و معجزات میدانی نیز نیروی محرکهٔ امید را در جامعه جاری می‌سازد و مانع افت ناگهانی روحیه می‌شود.
وحدت اضطراری (Emergency Unity): بسیج همگانی در برابر دشمن مشترک، با ایجاد فضای هیجانی و تحریک «انرژی اجتماعی» به‌سان فنری فشرده، روحیهٔ جمعی را برای پایداری تا زمان فروکش بحران تجهیز می‌کند.
۳) ابزار‌ها و سازوکار‌های عملیاتی
کنترل ابهام و شایعات: راه‌اندازی واحد پاسخگویی به‌سرعت فیک‌نیوز را رصد و خنثی می‌کند تا سطح ابهام کاهش یافته و اضطراب عمومی مهار شود.
شبکه‌های اجتماعی به‌مثابه میدان امتداد مقاومت: با تولید محتوا‌های کوتاه تصویری، روایت‌های تحلیلی و هشتگ‌های همبستگی، ظرفیت پخش سریع و فراملی روایت فتح ایجاد و حمایت مردمی تثبیت می‌شود.
قرارگاه ملی اطلاع‌رسانی: ساختار سه‌اتاقه (روایت‌سازی، وضعیت رصدی و مدیریت ۴۸ ساعته) تضمین می‌کند روایت‌های موفق در ساعات طلایی طراحی، پیاده‌سازی و تا افق تثبیت عمومی ادامه یابند.
۴) تثبیت و بازسازی
تثبیت گفتمان پیروزی و سلب مشروعیت از دشمن: تولید مداوم محتوا پیرامون دستاورد‌های ملی و مستندسازی جنایات دشمن به‌منظور حذف روایت‌های رقیب و تثبیت «روایت فتح» در حافظه جمعی مردم و افکار بین‌المللی ….
ترمیم روانی و بازسازی سرمایه اجتماعی: پس از فروکش نابسامانی، بسته‌های حمایتی روانی–فرهنگی با مشارکت روان‌شناسان و نخبگان تدوین می‌شود تا اعتماد عمومی مجدداً ساخته و تاب‌آوری بلندمدت تضمین گردد.
انتهای پیام/
