تحلیلی بر دستاورد‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه از منظر استقلال علمی
به گزارش آنا، علی باقر طاهری نیا دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی در یادداشتی دستاورد‌ها و درس‌آموخته‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه را بررسی کرد.
به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، در متن این یادداشت آمده است:
گذشت زمان و تجارب گوناگون بشر حاکی از آنست که در گذر زمان منطق جنگ دستخوش تحول چشمگیر شده است. در این میان تجربه جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم غاصب علیه جمهوری اسلامی ایران، گویای انست که منطق جنگ (اعم از تهاجم یا دفاع)، از کمیت به کیفیت، از کُندی به شتاب، از سادگی به پیچیدگی و از انسان محوری به فن محوری تغییر پارادایم پیدا کرده است. این تغییر شگرف و شتابان در منطق جنگ به تغییر مفاهیم و معادلات هم منجر شده است. در شرایط جدید مفهوم ابزار و ادوات، اقدام و عملیات، پیروزی و شکست، امنیت و ناامنی، صف‌مقدم و پشتیبانی دستخوش تحول شده است، نکته اینجاست که دال مرکزی این تغییر پارادایم عبارت است از حوزه نفوذ فناوری‌های پیشرفته و نوظهور و تحولات عرصه هوش مصنوعی و سایبر که معادلات مواجهه و تقابل‌ها را برهم زده است. مرز مواجهه، ابزار تهاجم، فناوری دفاع، امنیت فردی، نهادی و راهبری میدان و دیپلماسی را تحت تاثیر قرار داده است.
جنگ تحمیلی ۱۲ روزه عرصه تقابل و زورآزمایی فناورانه بود. ایران اسلامی در مقابل رژیم غاصب، تصویری از رویارویی فناوری بومی شده با صنایع دفاعی و عاریتی را به نمایش گذاشت. دست برتر نیرو‌های مسلح ما جلوه‌ای از خودباوری ملی و اعتماد به نخبگان بود. به دیگر سخن هم دستاورد‌ها و هم درس‌آموخته‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه ناظر به تحولات حوزه فناوری بود، شاید از همین رو رهبری حکیم و فرزانه انقلاب در پیام سوم مرداد ۱۴۰۴ پس از "حفظ اتحاد ملی به عنوان وظیفه همگانی بر راهبرد شتاب لازم در پیشرفت علم و فناوری تاکید نمودند، با الهام از رهنمود رهبر معظم انقلاب هفت ملاحظه به شرح زیر تقدیم می‌گردد:
معظم‌له شتاب لازم در پیشرفت علم و فناوری را وظیفه نخبگان علمی دانسته‌اند، این بدان معناست که مهمتر از فرآیندها، ساختار، منابع مادی و هر عنصر دیگر، این نخبگان علمی هستند که کنشگران بی‌بدیل، خلاق و میدانی عرصه پیشرفت دانش و فناوری به شمار می‌روند و تحقق راهبرد مهم شتاب علم و فناوری، مستلزم حمایت، همراهی، تکریم و بهره‌گیری از توان و تعهد و تخصص نخبگان علمی کشور است.
دستاورد‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه بویژه قدرت بازدارندگی مبتنی بر توان داخلی موجب شد که امروز بیش از هر زمان دیگری نسبت به توانمندی علمی و سرآمدی دانشمندان کشور اعتماد عمومی شکل بگیرد و به موازات انسجام ملی بی‌سابقه، خودجوش و ستودنی آحاد ملت، این اعتماد عمومی نیز سرمایه اجتماعی دیگریست که جامعه علمی، سیاستگذاران و تصمیم‌سازان باید به تقویت و پایداری آن اهتمام بورزند.
ضرورت‌های زمانی اقتضاء می‌کند که در مدیریت زمان، امکانات و منابع، و تعریف اولویت‌ها مبتنی بر رفع نیاز‌های فوری حوزه فناوری‌های سخت و نرم، حوزه علم و فناوری را راهبری نمود.
حل مسائل مهم و ملّی از چنان عیار و معیار ممتازی برخوردار است که کنشگران نهاد علم و عرصه تحقیق و توسعه، برنامه زندگی علمی و حتی شخصی خود را بر همان مدار تنظیم می‌کنند و به معنای واقعی کلمه با مجاهدت علمی به جامعه خدمت می‌کنند، این بدان معناست که نظام ارزیابی و اعتبار بخشی به عملکرد کنشگران حوزه علم و فناوری باید ممتاز و متمایز باشد.
حل مسائل کلان و اولویت دار ملّی مستلزم کلان نگری، ترجیح مصالح ملی بر منافع بخشی نگرانه و پرهیز از غلبه تمایلات بر تکالیف است و این رویکرد موجبات هم‌افزایی فرابخشی و افزایش بهره‌وری را فراهم خواهد آورد.
با وجود تدابیری که از گذشته در آیین‌نامه ارتقاء اعضا هیأت علمی اتخاذ شده و برای پژوهش‌های محرمانه ضوابط خاص و متناسب پیش‌بینی شده است لکن تحت تاثیر تحولات هوش مصنوعی، موضوع محرمانگی پژوهش‌های دانشگاهی مفهوم تازه‌ای پیدا کرده است و در صیانت از برونداد‌های علمی باید به پیامد‌ها و جلوه‌های این مفهوم جدید توجه کرد. همچنان که گاهی گزاره‌های ساده و عادی روزمره کنشگران عادی به تنهایی بار امنیتی ندارد ولی وقتی در یک شبکه معنایی و درون داده‌های متراکم مورد تحلیل قرار می‌گیرد تبدیل به یک کد امنیتی می‌شود، در انتشار داده‌ها و برونداد‌های پژوهش باید به نقش ریزداده‌ها در شکل گیری تصاویر بزرگ و برخورداری از لایه حساس و امنیتی توجه کرد و این امر مستلزم خود مراقبتی و افزایش دانش و تجربه پژوهشگران است.
در شرایطی که پژوهشگران ما برای انتشار برونداد‌های علمی خود با تحریم ظالمانه و انسداد علمی از سوی برخی ناشرین بین المللی مواجه هستند باید سیاست تقویت همه جانبه مجلات داخلی و تداوم سیاست‌های صائب این حوزه را با قدرت ادامه داد؛ و اینگونه، دستاورد‌ها و درس آموخته‌های جنگ تحمیلی ۱۲ روزه باید در عرصه‌ها و سطوح مختلف حکمرانی جاری و ساری شود و موجبات تقویت اقتدار ملی و علمی کشور را به سرعت و بیش از پیش فراهم آورد.
انتهای پیام/
