پاسخ محتمل ایران به فعال‌سازی مکانیزم ماشه؛ از بستن تنگه هرمز تا خروج از ان‌پی‌تی
به گزارش خبرگزاری آنا، با توجه به تهدید اخیر کشور‌های اروپایی مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران و احتمال بازگشت تحریم‌های بین‌المللی بدون نیاز به رأی‌گیری در شورای امنیت، این پرسش جدی مطرح شده که ایران چه پاسخی به این اقدام خواهد داد و چه گزینه‌هایی برای مقابله پیش‌رو دارد. از سویی، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که تبعات این تصمیم، بیش از ایران، دامن‌گیر خود اروپا خواهد شد؛ چراکه ثبات در خلیج فارس و ادامه صادرات انرژی برای کشور‌های اروپایی اهمیت حیاتی دارد.
در همین راستا، در گفت‌و‌گو با سجاد اعیانی، کارشناس حوزه انرژی و سید جواد حسینی‌کیا، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، ابعاد مختلف این تهدید، عملکرد آژانس، و واکنش احتمالی جمهوری اسلامی ایران را از منظر کارشناسی و قانونی بررسی کنیم.
از وابستگی اروپا به انرژی خلیج فارس تا استقلال آمریکا به خاطر نفت شل
سجاد اعیانی، با تأکید بر پیامد‌های امنیتی و اقتصادی تهدید اروپا به فعال‌سازی مکانیسم ماشه، خاطرنشان کرد: برخلاف تصور عمومی، این اقدام بیشتر از آنکه ایران را تحت فشار بگذارد، تبعاتی جدی برای خود اروپا به همراه خواهد داشت. به گفته او، آمریکا به‌عنوان کشوری دور از منطقه و دارای ذخایر عظیم نفت شیل، سال‌هاست که وابستگی‌اش به انرژی خلیج فارس را کاهش داده و مسیر خروج تدریجی از منطقه را در پیش گرفته تا هزینه‌های ژئوپلیتیکی‌اش را کاهش دهد.
کارشناس حوزه انرژی در ادامه افزود: اروپا، اما چنین موقعیتی ندارد. کشور‌های اروپایی، نه‌تنها از نظر جغرافیایی به منطقه نزدیک‌اند، بلکه بخش مهمی از نیاز‌های انرژی‌شان را از مسیر خلیج فارس تأمین می‌کنند. به گفته او، اروپایی‌ها در جریان پاسخ موشکی ایران به تجاوزات رژیم صهیونیستی، از نزدیک دیدند که توان بازدارندگی ایران یک شعار نیست. با این حال، امروز شاهدیم که برخی تصمیم‌سازان در بروکسل، منافع راهبردی اروپا را قربانی فشار‌های سیاسی آمریکا کرده‌اند.
اثر جنگ تعرفه‌ای پنهان میان اروپا و ایالات متحده
او با اشاره به جنگ تعرفه‌ای پنهان میان اروپا و ایالات متحده، تأکید کرد که اروپا خود درگیر نزاع تجاری با آمریکاست و از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه کاخ سفید، بار‌ها آسیب دیده است؛ بنابراین جای پرسش دارد که چرا باید در زمین آمریکا بازی کند، آن هم در مسیری که آشکارا به زیان خودش تمام می‌شود.
این کارشناس انرژی در ادامه یادآور شد که ثبات در خلیج فارس، پیش‌شرط امنیت انرژی اروپاست و ایران طی دهه‌های گذشته با وجود فشارها، نقشی اساسی در تأمین این ثبات ایفا کرده است. او هشدار داد که اگر اروپا تصمیم به تحریک ایران بگیرد و مسیر فشار را در پیش بگیرد، پاسخ ایران تنها محدود به تذکر سیاسی نخواهد بود. هرگونه برهم خوردن توازن در منطقه، در درجه اول اقتصاد اروپا را هدف قرار خواهد داد.
به باور اعیانی، تصمیمات پرهزینه و ناپخته اروپا، می‌تواند منطقه را به سمت بی‌ثباتی سوق دهد و در چنین شرایطی، ایران نیز ناگزیر خواهد بود به بازتعریف تعهدات بین‌المللی خود از جمله در زمینه پیمان ان‌پی‌تی بیندیشد؛ چراکه هیچ توافقی یک‌طرفه دوام نخواهد داشت.
مجلس اقدام متقابل و قاطع انجام خواهد داد
همچنین در واکنش به تهدیدات اخیر اروپا مبنی بر فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران، سید جواد حسینی‌کیا، نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، این اقدام را نه‌تنها مغایر با روح برجام بلکه اقدامی تقابلی دانست که می‌تواند تبعات سنگینی برای خود اروپایی‌ها در پی داشته باشد.
وی با تأکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران تاکنون با حسن نیت و در چهارچوب تعهدات خود عمل کرده، تصریح کرد که اگر پس از این همه همکاری، نتیجه فقط فشار و تهدید باشد، دیگر ادامه مسیر منطقی نخواهد بود.
حسینی‌کیا با اشاره به ماهیت حقوقی و عملکرد ناعادلانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال ایران افزود: متأسفانه آژانس نه‌تنها در برابر اقدامات خرابکارانه و ترور دانشمندان هسته‌ای کشور سکوت کرده، بلکه به محملی برای انتقال اطلاعات حیاتی ایران به دشمنان منطقه‌ای تبدیل شده است.
او تأکید کرد: بسیاری از اطلاعات محرمانه و طبقه‌بندی‌شده ایران از طریق بازرسان آژانس به رژیم صهیونیستی منتقل شده و بر اساس همان اطلاعات، حملات، خرابکاری‌ها و ترور‌ها برنامه‌ریزی شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: وقتی چنین نهادی، در بزنگاه‌های امنیتی حتی یک جمله دفاع از یک کشور عضو ان‌پی‌تی ارائه نمی‌دهد، و در برابر حملات به تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای، سکوت اختیار می‌کند، باید پرسید اساساً آژانس چه کارکردی دارد؟ جمهوری اسلامی ایران سال‌ها به‌عنوان یک عضو متعهد ان‌پی‌تی، همکاری گسترده و داوطلبانه‌ای با آژانس داشته است، اما در مقابل، هیچ حمایتی دریافت نکرده؛ بنابراین طبیعی است که اکنون مجلس شورای اسلامی گزینه‌های جدی‌تری را در دستور کار قرار دهد.
به گفته حسینی‌کیا، خروج از پیمان NPT؛ اقدامی است که می‌تواند پاسخ طبیعی ایران به نقض عهد اروپا و فعال‌سازی مکانیسم ماشه باشد. وی تأکید کرد که اگر تحریم‌ها به شکل خودکار و بدون رأی‌گیری مجدد بازگردند، به‌معنای آن است که دیگر اساساً توافق و گفت‌وگویی در کار نیست و تنها زبان تهدید باقی مانده است؛ در این صورت ایران نیز هیچ دلیلی برای ماندن در این توافق بین‌المللی نخواهد داشت.
او در ادامه افزود: ایران، مانند هر کشور مستقل دیگری، ابزار‌های متقابل مؤثری برای واکنش دارد. به‌عنوان نمونه، یکی از گزینه‌های استراتژیک، موضوع بستن تنگه هرمز است؛ اقدامی که اگرچه در شرایط عادی در دستور کار جمهوری اسلامی نیست، اما در صورت استمرار تهدید و خصومت، ممکن است به‌عنوان یکی از گزینه‌های بازدارنده مدنظر قرار گیرد.
بستن تنگه هرمز منافع اقتصادی و تجاری اروپا را نشانه خواهد گرفت
حسینی‌کیا هشدار داد که بستن تنگه هرمز پیش از آنکه به ایران آسیب بزند، مستقیماً منافع اقتصادی و تجاری اروپا را نشانه خواهد گرفت، چراکه بخش قابل توجهی از واردات انرژی اروپا از مسیر خلیج فارس عبور می‌کند و ثبات این منطقه برای آنها حیاتی است.
وی یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران طی دهه‌های گذشته، در تأمین امنیت خلیج فارس نقش محوری داشته و مانع از آشوب و درگیری در این آبراه بین‌المللی شده است. اما اگر قرار باشد طرف‌های غربی مسیر خصومت را انتخاب کنند و مسیر دیپلماسی را به بن‌بست بکشانند، نباید انتظار داشته باشند که ایران منفعل بماند. به گفته او، توازن در تعاملات بین‌المللی زمانی برقرار می‌ماند که احترام متقابل وجود داشته باشد؛ نه اینکه یکی تهدید کند و دیگری سکوت.
نایب رئیس کمیسیون صنایع و معادن تأکید کرد: مجلس شورای اسلامی این مسئله را بسیار جدی دنبال خواهد کرد و به هیچ عنوان اجازه نخواهد داد که حقوق ملت ایران تحت فشار‌های ناعادلانه و بی‌پایه طرف‌های غربی پایمال شود. او افزود که اروپا اگر واقعا به دنبال ثبات و امنیت در منطقه است، باید از مسیر تهدید فاصله بگیرد و تعامل سازنده را جایگزین فشار‌های یک‌جانبه کند؛ چراکه پاسخ ایران به مکانیسم ماشه، تنها یک هشدار سیاسی نخواهد بود، بلکه با تصمیماتی عملی و راهبردی همراه خواهد شد.
وی در پایان گفت: به طور خلاصه؛ اگر اروپا بخواهد با فعال‌سازی مکانیسم ماشه بازی خطرناکی را آغاز کند، باید بداند که پاسخ ایران می‌تواند خروج از ان‌پی‌تی و بستن تنگه هرمز باشد؛ پاسخی که هزینه‌اش نه در تهران، بلکه در پایتخت‌های اروپایی احساس خواهد شد، جایی که امنیت انرژی و ثبات خلیج فارس به تصمیم امروز آنها گره خورده است.
انتهای پیام/
