«آنجا» یک دعای بزرگ در حق ایران است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، اخیرا رمان «آنجا» نوشته تیمور آقامحمدی منتشر شده است. نویسنده در این داستان، به یک رؤیای مهم ایرانی پرداخته، به آینده‌ای که از آن ماست، یک ایران بزرگ و مسلط و به ۱۶ سال بعد این سرزمین چشم دوخته است.

تیمور آقامحمدی در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره انگیزه خود از نگارش این اثر توضیح داد: ما ملت بسیار بزرگی هستیم، جزو ریشه‌دارترین اقوام تاریخیم و این یک تعارف و تمجید صرف از خود نیست. به قول هگل، آغاز تاریخ جهان به معنای درست آن، از ایران است. ادبیات کهن فارسی پهنه درازدامنی است که تا حد زیادی توانسته این عظمت را به تصویر بکشد. سؤالی که مدت‌ها از خود می‌پرسیدم این بود که امروز چنین ملتی به چه ادبیاتی نیاز دارد؟ آیا زمان آن نرسیده تا در رمان فارسی به مسائل بزرگ‌تری بیندیشیم؟ بیش از ۲۰ سال است که دارم می‌نویسم. بسیار خوانده‌ام و کم نوشته‌ام. چیزی که در ادبیات داستانی دیده‌ام، سروکار داشتن نویسندگان ما با مسائلی بسیار مهم و ضروری، اما به زعم من کوچک بوده است.

وی گفت: ما تمرین نکرده‌ایم که گاهی باید از غرقه‌های شخصی بیرون بیاییم و به این ملت، به ایران عزیز بیندیشیم. فراروی از دایره تنگ شخصی و نگریستن به هویت کلان سرزمینی، نگاه کردن به تمدن ایرانی و پرسش از نسبت ما با ایران، مسائلی است که با آن درگیر بودم. آیا ایرانی‌بودن مهم است؟ اساساً چه چیزی ایران را ایران کرده؟ اینکه ما بوده‌ایم پیش از آن‌که دیگران از دل تاریخ سربرآورند، یک فضیلت است؟ تفاوت ایران و ایرانشهر و مختصات تفکر ایرانشهری چیست؟ آیا امکان تحقق آن در آینده وجود دارد یا ناگزیر است؟ آیا امروز ما در نقطه تاریخی مهمی ایستاده‌ایم؟ آینده ما کجاست؟ پرسش و اندیشیدن به این مسئله‌ها باعث شد به ایده رمان «آنجا» فکر کنم. 

آقمحمدی تاکید کرد: این کتاب باعث شد به این باور برسم که می‌توان از موضوعات خرد گذر کرد و حول اندیشه‌های بزرگ چرخید؛ توفیق یا عدم توفیق نویسنده، بحث دیگری است.

آقامحمدی با بیان اینکه ایده و بعد طرح رمان «آنجا» در ۱۳۹۷ با وی بوده، عنوان کرد: در عین حال نوشتن آن مقدمات مفصلی نیاز داشت، از تحقیق، تکمیل سیر مطالعاتی و امکان سفر و از آنجا که وقایع این رمان در روسیه می‌گذرد، ناچار به فهم و درک بستر داستانی و فرهنگی آدم‌های آن بودم؛ حتی حین کار روی این ایده و طرح، دو رمان نوجوان نوشتم، «رونی یک پیانو قورت داده» و «تو خواب میکائیل هستی»؛ تا اینکه بالاخره اردیبهشت ۱۴۰۲ نوشتن را شروع کردم و دی ۱۴۰۳ نسخه نهایی را تحویل ناشر دادم. 

وی ادامه داد: برای نوشتن «آنجا»، تاریخ جنگ‌های ایران و روس، تاریخ شوروی و ادبیات کلاسیک و معاصر روس را خواندم و آخرین کار هم سفر به آن کشور بود. 

این نویسنده درباره پرداختن به زمان آینده در رمانش گفت: معتقدم ایران امروز ما، مسائل و چالش‌هایی پیش رو دارد. انسان ایرانی، کسی نیست که در آن متوقف بماند. نویسنده با نوشتن داستان، اگر آینده را پیشگویی نکند، دست‌کم می‌تواند خبری از آن بیاورد؛ هرچند اگر خودش هم از این توانایی و امکان بی‌خبر باشد. نویسنده، هم می‌تواند نقش یک انذاردهنده را ایفا کند و هم نویددهنده و اگر انسان ایرانی تکلیف خود با مسائل امروزش را مشخص نکند، آینده‌ای مبهم، تاریک و تلخ پیش روی اوست؛ ولی اگر در حل آنها موفق باشد چشم‌انداز روشن و امیدوارکننده‌ای در انتظار اوست. در «آنجا» آن بخش روشن را نشان داده‌ام. 

این نویسنده ابراز داشت: معتقدم که ایران، هر کشوری نیست. ذات ایران است که موضوعیت دارد و من در این داستان، به یک رؤیای مهم ایرانی پرداخته‌ام، به آینده‌ای که از آن ماست، یک ایران بزرگ و مسلط و به شانزده سال بعدِ این سرزمین نظر انداخته‌ام. به عنوان نویسنده‌ای ایرانی، چیزی در آن نقطه دیده‌ام و خبری از آن برای امروز آورده‌ام؛ رؤیایی دیده‌ام که زمینه‌های تحققش، گام‌به‌گام در داستان مطرح شده است.

آقامحمدی گفت: رؤیای هر ملتی را هنرمندان آن می‌سازند. ملت بدون رؤیا، غرق در گذشته یا گرفتار روزمرگی است. بدون رؤیا نمی‌توان با امید پیش رفت، فقط می‌شود کجدار و مریز حرکت کرد. رمان «آنجا» یک دعای بزرگ در حق ایران است.

وی درباره نسبت این رمان با وقایع اخیر و جنگ 12روزه ایران با رژیم صهیونیستی عنوان کرد: یکی از نویسندگان شناخته‌شده به من گفت، در جنگ هر کس از من می‌پرسید الان چه کتابی بخوانیم؟ می‌گفتم: «آنجا» و می‌گفت من خواندن این رمان در وضعیت امروز را نه‌تنها پیشنهاد می‌کنم بلکه ضروری می‌دانم. نوشتن رمان در شرایط سخت امروز، کار ساده‌ای نیست؛ همه نویسندگان هم بعد از انتشار منتظر بازخورد‌های مثبت‌اند تا انرژی بگیرند برای ادامه مسیر نویسندگی. شاید من هم در کتاب‌های قبلی همین حس و نظر را داشتم؛ اما رمان «آنجا» با تمام کتاب‌هایی که تا الان نوشته‌ام، فرق دارد. نه این‌که من کار درجه‌یکی روی میز گذاشته‌ام، اصلاً! جنگ ایران و رژیم صهیونیستی، فرصتی در ما ایجاد کرد تا بار دیگر بهتر و دقیق‌تر به خاک بیندیشیم. چرا خاک این‌قدر مهم است؟ دلیل این دل‌نگرانی از آینده ایران چیست؟ چرا این سرو، همیشه تناور است؟ اگر می‌توان روزی را تصور کرد که دیگر مفهومی به نام ایران وجود ندارد؟

آقامحمدی تاکید کرد: پیش از این، گزاره «ادبیات، رهایی‌بخش است» امری انتزاعی و شاید اغراق‌آمیز به‌شمار می‌رفت. در میانه جنگ دوازده‌روزه بود که اهمیت آن را درک کردیم. وقتی به دنبال رد و اثری می‌گشتیم که پای ما را سفت‌تر روی زمین نگه دارد، زمانی که پی چیزی بودیم که ما را مقاوم‌تر و مصمم‌تر کند، وقتی که در جست‌وجوی مفاهیمی بودیم که ما را یکپارچه‌تر کند، کجا بهتر از ادبیات؟ کجا عمیق‌تر و انسانی‌تر از جهان داستان است؟ رمان‌هایی از این دست می‌تواند ما را در جهان ایران و ایرانی‌بودن نگه دارد و ما را وادارد که پرسش کنیم و بکوشیم مسائل را بدون حجاب ببینیم، جایگاه خود واقعی‌مان را پیدا کنیم و اجازه ندهیم سیل روایت‌های جعلی ما را مدیریت کند.

رمان «آنجا» نوشته تیمور آقامحمدی با شمارگان ۱۲۵۰ نسخه در ۲۶۷ صفحه و با قیمت ۳۰۰ هزار تومان از سوی اسوره مهر منتشر شده است.