وراثت تنها عامل نیست؛ بیشتر مبتلایان به بیماری روانی، سابقه خانوادگی ندارند

به گزارش خبرنگار آنا؛  یک مطالعه گسترده در دانمارک نشان داده است که بیشتر اختلالات روانی مانند اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، افسردگی و اختلال شخصیت مرزی، در افرادی رخ می‌دهد که هیچ سابقه‌ای از این بیماری‌ها در میان بستگان نزدیک خود ندارند. این تحقیق که داده‌های بیش از ۳ میلیون نفر را بررسی کرده، نشان می‌دهد اگرچه وراثت در بروز بیماری‌های روانی نقش دارد، اما در اغلب موارد، فرد مبتلا هیچ خویشاوند نزدیکی با همان اختلال ندارد.

این مطالعه توسط پژوهشگران مرکز تحقیقات مبتنی بر ثبت دانشگاه آرهوس انجام شده و در نشریه معتبر Lancet Psychiatry منتشر شده است. یافته‌ها نه تنها موجب بازنگری در باورهای رایج درباره «ارثی بودن بیماری روانی» می‌شود، بلکه به کاهش انگ اجتماعی و اضطراب ناشی از سابقه خانوادگی کمک می‌کند.

یافته‌ها نشان می‌دهد:  ۸۹ درصد از مبتلایان به اسکیزوفرنی هیچ بستگان نزدیکی با این بیماری ندارند. همچنین ۶۰ درصد از افراد مبتلا، فاقد هرگونه سابقه خانوادگی هستند.

علاوه‌بر این نتایج نشان داده؛ اختلالات روانی اغلب حاصل ترکیبی از تغییرات ژنتیکی کوچک متعدد، عوامل محیطی و شانس هستند و خبر خوب اینکه، حتی با سابقه خانوادگی، بیشتر افراد هرگز به بیماری روانی دچار نمی‌شوند.

پروفسور کارستن بوکر پدرسن، از نویسندگان این تحقیق، می‌گوید: اغلب مردم تنها زمانی نگران ابتلا به بیماری روانی می‌شوند که یکی از بستگان نزدیک‌شان مبتلا باشد. اما این مطالعه نشان می‌دهد که همه‌ی ما، با یا بدون سابقه خانوادگی، در معرض نوعی خطر هستیم.

مطالعه همچنین نشان می‌دهد: در مورد اسکیزوفرنی، حتی در بین افرادی که بستگان درجه‌یک مبتلا دارند، ۹۲ درصد هرگز به این بیماری دچار نمی‌شوند. برای افسردگی نیز، در صورت وجود بستگان مبتلا، احتمال ابتلا تنها حدود ۱۵ درصد است، در حالی که این خطر در افراد بدون سابقه خانوادگی زیر ۵ درصد باقی می‌ماند.

پژوهشی با پشتوانه تاریخی و آماری بی‌سابقه

پژوهشگران برای انجام این مطالعه از چندین پایگاه اطلاعاتی ملی از جمله سیستم ثبت احوال مدنی، رجیستر چندنسلی، رجیستر مرکزی روان‌پزشکی و رجیستر ملی بیماران استفاده کردند. اطلاعات مربوط به تمام افرادی که بین سال‌های ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۱ در مراکز روان‌پزشکی دانمارک تحت درمان قرار گرفته‌اند، بررسی شده و داده‌ها به شکل مستعار (بدون شناسایی فردی) استفاده شده است.

رجیستر چندنسلی، که با همکاری آرشیو ملی دانمارک و از طریق اسناد تاریخی کلیساها از سال ۱۹۲۰ تا امروز ساخته شده، امکان بررسی دقیق پیوندهای خانوادگی و الگوهای بروز بیماری‌ها را فراهم کرده است.

پروفسور اسبن آگربو، دیگر نویسنده اصلی این مطالعه، می‌گوید: این تحقیق نه‌تنها به فهم بهتر خطرات ژنتیکی کمک می‌کند، بلکه ابزار آماری دقیقی برای درک ریسک واقعی ابتلا در اختیار خانواده‌ها قرار می‌دهد. این اطلاعات می‌تواند اضطراب خانواده‌ها را کاهش دهد و واقع‌گرایانه‌تر با بیماری برخورد کنند.

لزوم دو مسیر هم‌زمان در سلامت روان

به باور پژوهشگران، نتایج این مطالعه ضرورت یک رویکرد دوگانه را نشان می‌دهد: نخست، رویکرد فردی شامل پزشکی شخصی‌سازی‌شده است که عوامل ژنتیکی و محیطی خاص هر فرد را در نظر می‌گیرد، و دوم رویکرد جمعی و اجتماعی است که به سیاست‌های عمومی مانند کاهش استرس اجتماعی، کاهش مصرف الکل و تقویت سلامت روان عمومی جامعه می‌پردازد.

پروفسور آگربو در پایان تأکید کرد: چه فردی با سابقه خانوادگی بیماری روانی داشته باشد و چه نه، باید به هر دو مسیر توجه شود تا بتوانیم بیماری‌های روانی را بهتر درک کرده و از آن‌ها پیشگیری کنیم.