در عاشورا «جایی برای همه» هست

به  گزارش خبر گزاری آنا، واقعه عاشورا، تاثیر و انعکاسی عظیم و عمیق بر فرهنگ ایرانیان داشته است و آثار و بازتاب قیام امام حسین علیه‌السلام و یارانش را می‌توان در بسیاری از مناسبات فردی و اجتماعی شیعیان به طور اعم و مردم ایران به شکل اخص رصد و مشاهده کرد. در پیوند با چنین رویکردی و عشق ایرانیان به سالار شهیدان باورها، آیین‌ها و جلوه‌های عاشورایی متعدد و متنوعی در اقصی نقاط کشور خلق شده و شکل گرفته و هر ساله در ایام عزاداری ماه‌های محرم و صفر توسط عاشقان حضرتش اجرا و برگزار می‌شود که بسیاری از این آیین‌ها و مجالس سوگواری در رسانه ملی نیز بازتاب داشته است.

آن‌چه که تا به امروز از انعکاس و پرداخت به آیین‌ها و مجالس سوگواری امام حسین علیه‌السلام و یاران باوفایش در شبکه‌های مختلف تلویزیون قابل رویت است، بیشتر معطوف به آثار مستند بوده که اتفاقاً بعضی از این آثار مستند، بسیار جذاب و برخوردار بوده‌اند و ماندگار هم شده‌اند.

آثار نمایشی اعم از سریال و تله‌فیلم، شاید به دلیل ساختار داستانی‌شان و برجسته بودن قصه، چندان به جزئیات و ریز آیین‌ها و مراسم عاشورایی توجه نداشته‌اند (اگر هم داشته‌اند در حد معرفی مناسک معروفی مانند تعزیه بوده است) و این مناسک معمولاً در پس‌زمینه کنش و واکنش‌های شخصیت‌های داستان قرار گرفته‌اند.

سریال «جایی برای همه» که این شب‌ها و به مناسبت ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان، روی آنتن شبکه ۲ رفته است اما، رویکردی کاملاً متمایز و متفاوت را در پیش گرفته و نه تنها به آیین‌ها، باور‌ها و جلوه‌های عاشورایی در نقاط مختلف کشور و میان اقوام ایرانی نگاهی کاملا جدی داشته است که یک گام بالاتر، این مراسم و آیین‌ها نقش محوری در کلیت کار دارند.

این سریال ساختاری اپیزودیک دارد و در هر قسمت، داستانی مستقل از دل زندگی مردم روایت می‌شود و آیین‌ها، باور‌ها و جلوه‌های عاشورایی در نقاط مختلف کشور را به تصویر می‌کشد. در واقع، این مجموعه با محوریت آیین‌های عزاداری و مجالس سوگواری امام حسین (ع)، روایتی بومی، انسانی و دل‌نشین از شور حسینی در میان اقوام مختلف ایرانی ارائه می‌کند.

آیین‌ها و مراسم عاشورایی در هر منطقه جغرافیایی و میان اقوام مختلف ایرانی، در طول صد‌ها سال شکل گرفته و قوام یافته و اتفاقاً بسیاری از این آیین‌ها همچنان ناشناخته مانده‌اند و عموم مردم از فلسفه، چرایی و جزئیات آنها بی‌خبر هستند. کدام محمل و بهانه برای معرفی این مناسک به مردم، بهتر از قالب جذاب نمایشی و در شکل و شمایل تله‌فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی؟

 به نظر می‌رسد سازندگان سریال «جایی برای همه» با درک این مهم و اقتضای آشنایی مردم با فرهنگ غنی مذهبی _ آیینی مناطق مختلف ایران، نسبت به طراحی و خلق قصه‌های این مجموعه نمایشی اقدام کرده‌اند. ساختار اپیزودیک و داستان‌های مستقل سریال، این امکان را برای مخاطبان فراهم آورده است تا در صورت شرکت در مراسم عزاداری و از دست دادن فرصت دیدن یک یا چند قسمت، خط روایی قصه را گم نکنند و از تماشای هر قسمت به شکل مستقل لذت ببرند.

از نکات ویژه و نقاط قوت شاخص سریال «جایی برای همه» که بسیار جای پرداخت و بحث دارد، ساخت این اثر نمایشی توسط جمعی از کارگردانان جوان کشور است. به عبارت دقیق‌تر، این سریال امکان و فرصتی را در اختیار کارگردانان جوان و تازه‌کار قرار داده است تا در مسیر سریال‌سازی برای تلویزیون گام بردارند و به تجربیات خود بیفزایند. این فرآیند از این منظر قابل ارزش‌گذاری است که عموماً و به ویژه در کار‌های هنری، اعتماد به جوانان به سختی صورت می‌گیرد و کارگردانان جوان، اما خلاق و مستعد کمتر فرصت عرض اندام را پیدا می‌کنند.

ساخت سریالی مانند «جایی برای همه» که روی آنتن یکی از شبکه‌های اصلی و سراسری تلویزیون می‌رود، به‌طور قطع می‌تواند نقطه عطفی در کارنامه هنری و حرفه‌ای سازندگان جوانش باشد. از سوی دیگر، بیش‌و‌کم همه بازیگران این سریال نیز از میان هنرمندان بومی انتخاب شده‌اند و باز هم بستر و زمینه‌ای مناسب برای بروز و کشف استعداد‌های این هنرپیشه‌های جوان و ناشناخته، اما اغلب مستعد فراهم آمده است.

پاز چند بازیگر معدود مانند بهنوش بختیاری، هادی افتخارزاده و محمودرضا فردوسی که بگذریم، بقیه تیم بازیگران سریال را هنرپیشه‌های بومی و استانی تشکیل می‌دهند که در جای خودش، قابل تامل و امتیازدهی است. اعتماد به جوانان و گذاشتن فرصت‌های رشد و پیشرفت در اختیار آنها معمولا به خروجی‌های مثبت و امیدوارکننده‌ای منتج شده و حتی در مواردی با شگفتی‌هایی همراه بوده است. نکته جالب دیگر این‌که، حتی تهیه‌کنندگان سریال «جایی برای همه» هم تقریباً ناشناخته هستند.

به نظر می‌رسد ساخت این سریال، بهانه‌ای بوده تا جوانان و تازه‌کار‌ها قابلیت‌ها و استعدادهایشان را در حوزه‌های مختلف محک بزنند و راه را برای ورود خود به دنیای حرفه‌ای بگشایند. شاید پرداخت به آیین‌ها، باور‌ها و جلوه‌های عاشورایی و دغدغه و علاقه‌ای که از سوی مخاطبان به چنین مفاهیم والایی وجود دارد، این شرایط را مهیا کرده است تا فرصت ابراز وجود به جوانان داده شود. به عبارت دیگر، جذابیت موضوعی و محتوایی سریال از چنان غنا و اعتباری برخوردار است که ریسک‌پذیری را در دیگر بخش‌های ساختاری آن امکان‌پذیر کند.

هرچه هست، واقعه عاشورا و قیام امام حسین علیه‌السلام از چنان جایگاهی در نزد مردم ایران برخوردار است که ساخت هر اثر نمایشی مبتنی یا با نگاهی به این رخداد عظیم تاریخی، با استقبال مخاطبان مواجه می‌شود؛ از پیشگامانی مانند سریال سفیر گرفته تا آثار فاخری از جمله مختارنامه و سریال ساده و بی‌ادعایی مانند «جایی برای همه».

سریال «جایی برای همه» یک مجموعه نمایشی بی‌پیرایه است که با وجود سر به زیری و بی‌ادعا بودن، حرف‌های زیادی به ویژه از لحاظ پرداخت به مراسم و مناسک عاشورایی برای گفتن دارد. این سریال هر شب ساعت ۲۱ و ۱۵ دقیقه روی آنتن شبکه ۲ می‌رود.