زن از نگاه امام خمینی(ره)؛ حاشیه‌نشین یا قلب تمدن؟
به گزارش خبرنگار فرهنگ خبرگزاری آنا، در روزهایی که دنیای مدرن درگیر بحران هویت زن و فروپاشی نهاد خانواده است، بازگشت به نگاه تمدن‌ساز امام خمینی(ره) درباره جایگاه زن، بیش از هر زمان دیگری راهگشاست. نگاهی که نه‌تنها زن را از حاشیه بیرون می‌آورد، بلکه او را به محور اصلی ساخت تمدن اسلامی تبدیل می‌کند؛ زنی که در بستر خانواده، نسل می‌سازد و در عرصه جامعه، کرامت انسانی را پاسداری می‌کند.
به همین مناسبت، در گفت‌وگویی تفصیلی با حجت‌الاسلام طاهر قلی‌زاده، کارشناس خانواده و تربیت اسلامی، به بررسی ابعاد این نگاه عمیق و تمدن‌ساز پرداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
نخستین مدرسه بشر، دامن مادر است
- چرا امام خمینی(ره) بر نقش مادر در تربیت نسل‌ها چنین تأکید ویژه‌ای داشتند؟
چون مادر، نخستین معلم بشر است. تربیت انسان از لحظه تولد و حتی پیش از آن آغاز می‌شود. امام می‌فرمودند: «مادر خوب، بچه خوب تربیت می‌کند؛ و اگر مادر منحرف باشد، بچه از همان توی دامن مادر منحرف بیرون می‌آید.» این نگاه، نه صرفاً یک شعار عاطفی، بلکه یک واقعیت روان‌شناختی، اجتماعی و تمدنی است. تربیت در آغوش مادر، تربیتی بی‌واسطه، ماندگار و جهت‌دهنده است.
امام حتی فراتر رفتند و هشدار دادند که: «اگر زن‌های انسان‌ساز از ملت‌ها گرفته بشوند، ملت‌ها به شکست و انحطاط مبدل خواهند شد.» یعنی زن، عامل عزت یا انحطاط تمدن‌هاست. از همین رو، مادر بودن تنها نقش زیستی یا خانوادگی نیست، بلکه یک مأموریت تمدنی است. نخستین تجربه‌های اخلاق، محبت، صداقت، مسئولیت‌پذیری، حتی ایمان و دیانت کودک، از مادرش شکل می‌گیرد.
زن فقط مادر نیست؛ زن جامعه‌ساز هم هست
آیا این تأکید بر مادری، به معنای محدودکردن زن در خانه است؟
ابداً. اتفاقاً امام زنان را به حضور در همه عرصه‌ها دعوت می‌کردند؛ از علم و دانشگاه گرفته تا فرهنگ و حتی سیاست. اما در کنار این حضور اجتماعی، امام زن را موجودی چندبعدی می‌دانستند که اگر در خانه نقش‌آفرین نباشد، هیچ‌کدام از نقش‌های دیگرش کارآمد نخواهد بود.
زن، فقط کارمند یا مدیر نیست؛ او مهد پرورش انسان است. هیچ نهادی به‌اندازه دامان مادر، شخصیت انسان را شکل نمی‌دهد. امام با این رویکرد، زن را به جایگاه واقعی‌اش بازمی‌گرداند؛ جایگاهی که نه‌تنها تحقیرآمیز نیست، بلکه از همه جایگاه‌ها رفیع‌تر است.
طهارت زن، ضامن سلامت جامعه است
در نگاه امام، پاکدامنی زن چه جایگاهی دارد؟
طهارت زن، فقط مسئله فردی یا عبادی نیست؛ بلکه یک اصل اجتماعی است. زن پاک‌دامن، بنیان خانواده را سالم نگه می‌دارد. وقتی زن منحرف شود، نه‌فقط فرزند، بلکه ساختار خانواده، و به تبع آن، سلامت جامعه تهدید می‌شود.
همان‌طور که بزرگان فرموده‌اند: «صلاح و فساد جامعه، از صلاح و فساد زنان در آن جامعه سرچشمه می‌گیرد.» این واقعیتی جهانی است، فراتر از مذهب و فرهنگ خاص. زن اگر اهل نجابت، دیانت، تقوا و صداقت باشد، نسلی سالم و متعهد خواهد پروراند.
زن؛ پناهگاه آرامش و رشد
نقش زن در ایجاد آرامش در خانواده چگونه تعریف می‌شود؟
قرآن می‌فرماید: «لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا» یعنی زن مایه آرامش مرد است. اما این آرامش صرفاً جسمی یا عاطفی نیست؛ بلکه معنوی، روانی، روحی و اخلاقی هم هست. زن با لطافت و ایثار خود، خانه را به پناهگاهی برای رشد و شکوفایی مرد و فرزندان تبدیل می‌کند.
زن، با محبت زنانه، با فهم عاطفی عمیق، و با روحیه ایثارگرانه‌اش، می‌تواند تنش را از خانواده بزداید و آن را به کانونی برای رشد اخلاق و انسانیت تبدیل کند. این نقش، نه‌تنها محدودکننده نیست، بلکه اساس استقلال و عزت جامعه است.
زن، آزاد است اما در مسیر کرامت
آیا تأکید بر عفاف و خانواده، در تضاد با آزادی زن نیست؟
این‌ها در تعارض نیستند، بلکه مکمل یکدیگرند. زن در نگاه امام، آزاد است اما آزادی‌اش در چارچوب عقلانیت، کرامت و معنویت تعریف می‌شود. امام زن را برده، کالا یا ویترین مصرف نمی‌دانستند، بلکه انسان‌ساز می‌دانستند.
زن باید آزاد باشد تا بتواند آگاهانه انتخاب کند، اما این آزادی نباید به بی‌هویتی و شیء‌انگاری ختم شود. زن در نگاه امام، مسئول است؛ هم در برابر خود، هم در برابر نسل آینده.
چرا امروز باید به نگاه امام درباره زن بازگردیم؟
در جهانی که زن ابزاری تبلیغاتی شده، نگاه امام چه کمکی می‌کند؟
چون نگاه امام، یک الگوی تراز است. زنی که در عین ایفای نقش اجتماعی، به رسالت مادرانه، تربیتی، اخلاقی و معنوی خود نیز متعهد است، الگوی واقعی زن مسلمان و تمدن‌ساز است.
در جهانی که زن را به کالا و مصرف‌گرایی تقلیل داده‌اند، زن در اندیشه امام، سرچشمه حیات، محبت و تربیت است. جامعه‌ای که زنان آن، خود را حامل رسالت انسان‌سازی بدانند، آینده‌ای درخشان خواهد داشت. این فقط یک توصیه اخلاقی نیست؛ راهبردی برای ساخت جامعه‌ای سالم، متوازن، و متعالی است.
زن: ستون خیمه تمدن اسلامی
نگاه امام خمینی(ره) به زن، نگاهی تمدن‌ساز، هویت‌بخش، و چندلایه است. زنی که هم در خانه نقش‌آفرین است، هم در جامعه. هم مادر است، هم مربی. هم عالم، هم مدیر. و مهم‌تر از همه: او انسان‌ساز است.
بازگشت به این نگاه، فقط یک بازخوانی فکری نیست؛ پاسخی ضروری به بحران معنویت، خانواده و هویت زن در جهان امروز است. جامعه‌ای که زنانش در مسیر طهارت، عقلانیت و تربیت گام بردارند، نسل‌هایی عزتمند، مستقل و مؤمن خواهد پروراند.
انتهای پیام/
