۵۰ سال تا نجات آب در کشاورزی؛ راه‌های شتاب‌دهی به این روند چیست؟
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ بخش کشاورزی ایران با مصرف حدود ۹۰ درصد از منابع آب کشور، بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب در این حوزه است؛ این در حالی است که متوسط جهانی مصرف آب در بخش کشاورزی حدود ۷۰ درصد است. طبق آمار وزارت نیرو، سالانه حدود ۹۸.۱ میلیارد مترمکعب آب در کشور توزیع می‌شود که از این میزان، حدود ۸۸ میلیارد مترمکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این مصرف بالا و راندمان پایین آبیاری، منجر به هدررفت قابل توجه آب در بخش کشاورزی شده است.
مطالعات نشان می‌دهد که در بخش کشاورزی، حدود ۶۰ درصد آب مصرفی هدر می‌رود. این میزان هدررفت، به دلیل استفاده از روش‌های آبیاری سنتی و عدم بهره‌وری مناسب در استفاده از منابع آبی است. با این اوصاف بدیهی است که برای مقابله با هدررفت آب و افزایش بهره‌وری، استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار مانند قطره‌ای و بارانی پیشنهاد می‌شود؛ این سیستم‌ها با افزایش راندمان آبیاری، می‌توانند مصرف آب را کاهش دهند، اما هزینه استقرار این نوع سیستم‌های آبیاری بسیار بالا است.
در واقع برآورد می‌شود که هزینه نصب سیستم آبیاری قطره‌ای در ایران معمولاً بین ۳۰ تا ۷۰ میلیون تومان (۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون ریال) به ازای هر هکتار است که این هزینه شامل لوله‌کشی، تجهیزات فیلتر، قطره‌چکان‌ها، شیرآلات، نصب و راه‌اندازی می‌شود. هزینه سیستم آبیاری بارانی یا تحت فشار هم معمولا در محدوده مشابه ولی کمی پایین‌تر است، چون نیاز به تجهیزات کمتر و نصب ساده‌تری دارد، اما به هر جهت چنین هزینه‌ای برای کشاورزان معمولا بسیار سنگین است و تامین آن از عهده معیشت تحت فشار آن‌ها خارج است.
استقرار سیستم‌های پیشرفته آبیاری در چه وضعیتی قرار دارد
همین موضوع سبب شد که از مقام مسئول وزارت جهاد کشاورزی در خصوص برنامه دولت و به خصوص این نهاد مسئول برای کمک به کشاورزان در زمینه خرید و استقرار سیستم‌های پیشرفته آبیاری سوال کنیم.
اکبر فتحی معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در گفتوگو با آنا با اشاره به تلاش‌های وزارت جهاد کشاورزی برای مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی؛ در تشریح لزوم استقرار شیوه‌های نوین آبیاری و کمک‌های دولت در این موضوع به کشاورزان گفت: در خصوص میزان آب مصرف شده در بخش کشاورزی که برخی آن را ۸۰ درصد از کل مصرف آب کشور عنوان می‌کنند اختلاف نظر وجود دارد، اما اهمیت مدیریت بهینه مصارف آبی را درک می‌کنیم. در برنامه‌ها و همایش‌های مختلف بر اهمیت مدیریت بهینه مصارف آبی تاکید می‌شود و تمام تلاش‌های لازم برای ارزیابی اقدامات لازم در خصوص افزایش بهره وری آب در جریان است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی ضمن اشاره به خسارات زیرست محیطی و اقتصادی گسترده ناشی از مصرف غیر بهینه آب در بخش کشاورزی ادامه داد: با توجه به شرایط فعلی کشور نیز ضرورت افزایش بهره وری آب به وضوح احساس می‌شود. باید توجه داشت که هر قطره آبی که در بخش کشاورزی هدر می‌رود نه تنها محیط زیست را به چالش می‌کشد بلکه به طور مستقیم به معیشت کشاورزان نیز خسارت وارد می‌کند؛ چرا که برای یک کشاورز صرفه اقتصادی ندارد که آبی که با قیمت بیسیار هنگفت می‌خرد را بدون تاثیر در میزان برداشت روانه زمین کند.
عمق خسارات کم آبی بر معیشت کشاورزان
این مقام مسئول با تاکید بر عمق خسارات وارده بر معیشت کشاورزان در اثر کمبود بازدهی شیوه‌های آبیاری و کشت گفت: با این شرایط برای حمایت از معیشت کشاورزان کشور و همچنین حفظ محیط زیست باید به فکر افزایش کیفیت آبیاری باشیم. افزایش بهره وری آب در حوزه کشاورزی در برنامه هفتم توسعه نیز پیش بینی شده است، اما در خصوص الزامات آن پیگیری‌هایی لازم است.
وی افزود: برای تامین اعتبار و الزامات این مهم در حال رایزنی طی نشست‌ها و همایش‌های تخصصی هستیم تا بتوانیم این منابع را در قالب تسهیلات بانکی و کمک‌های بالاعوض ارائه دهیم. شایان ذکر است که تسهیلات مربوط به خرید تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز برای افزایش بهره وری آب در حوزه کشاورزی هم اکنون نیز به کشاورزان اعطا می‌شود، اما متاسفانه میزان اعتبار تخصیص یافته برای این موضوع بسیار کم است و کشاورزان زیادی از آن بهره‌مند نمی‌شوند.
دولت وام می‌دهد، اما نه به اندازه کافی
فتحی با اشاره به گستردگی تسهیلات حمایتی در سطح کشور گفت: هم اکنون دولت در تسهیلات اعتباری حدود ۸۵ درصد از اعتبار لازم برای خرید تجهیزات کشاورزی که در افزایش بهره وری آب و آبیاری تحت فشار به کار می‌روند را پرداخت می‌کند، اما میزان این تسهیلات کم است و کفاف برای سازمان دهی تمام سطح زیر کشت کشور را نمی‌دهد و با این روند اگر پیش برویم شاید مجبور شویم ۵۰ سال صبر کنیم تا ببینیم که می‌توانیم این هدف را محقق کنیم یا خیر.
معاون برنامه ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در پایان با اشاره به لزوم تسریع فرآیند افزایش بهره وری آب گفت: با توجه به سطح زیر کشت کشاورزی در کشور اگر برای امسال بخواهیم طرح‌های افزایش بهره وری را در کشور به کار بگیریم؛ رقمی معادل ۳۰۰ همت اعتبار نیاز است.
انتهای پیام/
