چگونه بر اساس سیره امام جواد(ع) زندگی کنیم؟/سادهزیستی یا شرافتمندانه زیستن؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا؛ گاهی یک مناسبت مذهبی فقط در حد یک تیتر میماند؛ چند جمله تکراری، چند عکس آرشیوی و تمام. اما ولادت امام جواد (ع) از آن مناسبتهایی است که اگر فقط به تبریک ختم شود، یک فرصت بزرگ از دست رفته است. فرصتی برای حرف زدن درباره «جوانیِ مؤمنانه»؛ جوانیای که نه منزوی است، نه هیجانی، نه بیدغدغه و نه بریده از واقعیتهای تلخ زندگی.
امام جواد (ع) در هشتسالگی امام شد، اما مسئله اصلی، سن تقویمی او نیست؛ مسئله این است که چگونه در نوجوانی و جوانی، بار امامت، خانواده، جامعه و مقابله با دشمن را همزمان به دوش کشید؛ آن هم بدون آنکه از تعادل خارج شود.
زندگی از درون شروع میشود؛ امام جواد (ع) و نظم پنهان معنوی
اگر کسی بخواهد از بیرون به زندگی امام جواد (ع) نگاه کند، شاید اولین چیزی که ببیند، فشار و محدودیت است: نظارت حکومت، تهدید دائمی، نفوذ اطرافیان، ازدواج تحمیلی و در نهایت شهادت در جوانی. اما اگر از درون نگاه کنیم، تصویری متفاوت میبینیم؛ نظم معنوی دقیق. امام جواد (ع) اهل رهاشدگی نبود. عبادت، ذکر، نماز اول وقت و روزههای مستحب، برای او ستونهای زندگی بودند. این یعنی زندگی امام، مرکز داشت.
در حالی که در زندگی امروز، بسیاری از جوانان از بیقراری، فرسودگی روانی و اضطرابهای دائمی شکایت دارند. سؤال اساسی این است: آیا زندگی ما هم مرکز دارد؟ در این اثنا امام جواد (ع) به ما یاد میدهند: اگر خدا از زندگی حذف شود، هرچقدر هم امکانات بیشتر شود، آرامش کمتر میشود. در نظر داشته باشیم خلوتهای کوتاه، اما مداوم با خدا، همان چیزی است که زندگی را از فروپاشی نجات میدهد.
تقوا؛ خط قرمزهای شفاف در زندگی مبهم
تقوا در سیره امام جواد (ع)، بههیچ وجه یک مفهوم ذهنی یا اخلاقی نیست، بلکه «تقوا» یعنی داشتن خط قرمز در دنیایی که همه چیز خاکستری شده است. امام جواد (ع) بارها در موقعیتهایی قرار گرفتند که اگر کمی کوتاه میآمدند، زندگیاش راحتتر میشد؛ اما تقوا اجازه نداد «راحتی»، جای «درستی» را بگیرد.
حال در نظر بگیرید در جامعه امروز، مشکل بسیاری از بحرانها همینجا است: تصمیمهای عجولانه؛ انتخابهای صرفاً احساسی؛ توجیه خطا به نام شرایط سخت. با این وجود در چنین شرایطی «تقوا» یعنی بپذیری بعضی مسیرها، حتی اگر رایج باشند، برای شما ممنوع هستند. جامعهای که این منطق را از دست بدهد، دیر یا زود با فروپاشی اخلاقی مواجه میشود؛ بنابراین بزرگترین معضل تصمیمگیری در جامعه مدرن، نبود خطوط قرمز شفاف است. همه چیز قابل مذاکره، قابل توجیه و قابل رنگآمیزی به خاکستری است. سیره امام جواد (ع) در برابر این دوگانگی، موضعی قاطع دارد: تقوا یعنی وفاداری به درستی، حتی اگر به قیمت از دست دادن راحتی تمام شود. به عبارتی دیگر جامعه امروز به شدت تحت تأثیر «منطقِ مصلحتِ لحظهای» است. تصمیمات عجولانه بر اساس احساسات زودگذر یا توجیه «شرایط سخت»، راه ما را از مسیر اصلی دور میکند. درس تقوا از سیره ایشان این است که راحتی موقت را فدای اعتبار دائمی نکنیم؛ این انتخاب سخت است که فردیت ما را میسازد.
صبر؛ آنچه خانوادهها کم آوردهاند
شاید هیچ بخشی از سیره امام جواد (ع) به اندازه «صبر در زندگی خانوادگی» برای امروز ما حرف نداشته باشد. امام در شرایطی زندگی مشترک را تجربه کرد که انتخاب همسر، آزادانه نبود، فضای عاطفی، امن و آرام نبود و فشارهای بیرونی، دائمی بود. اما امام جواد (ع) خانواده را میدان تسویهحساب نکرد، حرمت را نشکستند و از چارچوب تقوا خارج نشدند. امروز اما، بسیاری از خانوادهها؛ تاب تحمل سختیهای ابتدایی زندگی را ندارند، اختلاف را با بنبست اشتباه میگیرند و صبر را نشانه ضعف میدانند.
در حالی که سیره امام جواد (ع) نشان میدهد: صبر، ستون پنهان خانواده سالم است. پس اگر این نگاه در جامعه تقویت شود، بسیاری از طلاقها، پیش از آنکه به دادگاه برسند، در دلها حل میشوند. از سویی دیگر «خانواده»، اولین سنگر انسان در برابر جهان است. امام جواد (ع) در محیطی خانوادگی با چالشهای عاطفی پیچیده (از جمله ازدواجهای تحمیلی) زیستند، اما هرگز اجازه ندادند این سختیها به تخریب فضای اخلاقی خانه منجر شود.
با این وجود متأسفانه در فرهنگ امروز تابآوری خانوادهها کم شده است. اولین اختلاف به عنوان یک «بنبست مرگبار» تلقی میشود. در حالی که صبر در سیره جوادالائمه (ع) نیروی پنهانی است که بنای خانواده را در برابر زلزلههای بیرونی مستحکم نگه میدارد.
سادهزیستی؛ زندگی بدون مسابقه
امام جواد (ع) ساده زندگی میکردند، ظاهر مرتب، بوی خوش و نظافت بخشی از سبک زندگی او بود. این یعنی انسان مؤمن، خود و دیگران را محترم میشمارد. منتها امروز جامعه ما گرفتار یک مسابقه فرسایشی شده است: خانه بزرگتر، ماشین گرانتر، زندگی نمایشیتر. در مقابل، عدهای هم بهنام سادهزیستی از حداقلهای نظم و آراستگی فاصله گرفتهاند. در این اثنا سیره امام جواد (ع) یک راه میانه ارائه میدهد: زندگی ساده، اما شرافتمندانه؛ کمهزینه، اما آبرومند.
بصیرت؛ چیزی که جوان را حفظ میکند
در تاریخ نقل شده است که امام جواد (ع) در نوجوانی وارد میدان مناظرههای سنگین علمی شدند که نشاندهنده بصیرت و عمق فکری است. در نظر داشته باشیم امروز، دشمن همان است؛ فقط ابزارش عوض شده است. اگر آن روز شبهه در مسجد و دربار بود، امروز در شبکههای اجتماعی و سبک زندگی است. در چنین شرایطی جوانی که سیره امام جواد (ع) را الگو بگیرد؛ هر حرف جذابی را حقیقت نمیداند، هر جریان پرسروصدایی را دنبال نمیکند و بین آزادی و ولنگاری فرق میگذارد.
ایستادگی اجتماعی
امام جواد (ع) در برابر حاکمان ظلم ایستاد، ایشان شجاع بودند، اما حسابشده. در سایه سیره امام جواد (ع) این الگو امروز هم حیاتی است؛ جامعهای که یا به هیجان کور پناه ببرد یا به بیتفاوتی، آیندهاش را از دست میدهد. حضور مقتدرانه امام جواد (ع) در مناظرات علمی سنگین در نوجوانی، قدرت عمق بخشی فکری را به نمایش میگذارد. این بصیرت برای حفظ جوان در برابر دشمن امروز حیاتی است. این در حالی است که دشمن امروزی از ابزارهای متفاوتی مانند تولید انبوه محتوای جذاب، ترویج سبک زندگی بیقید و شرط و عادیسازی شبهات استفاده میکند. جوان الگوگیرنده از این سیره میآموزد که آزادی حقیقی درونی با ولنگاری اجتماعی تفاوت دارد یا هر ایدهای که با جذابیت بصری عرضه شود، لزوماً حقیقت نیست.
در نهایت اینکه سیره امام جواد (ع) برای ما است؛ برای کسی که تحت فشار اقتصادی، نگرانی از آینده و بمباران شبهات قرار دارد و میخواهد با وجود همه اینها، مسیر درست را ادامه دهد. ایشان ثابت کردند که فشار بیرونی نباید به فروپاشی درونی منجر شود. اگر سیره جوادالائمه (ع) در تصمیمگیریهای فردی، مدیریت خانواده و سبک زندگی ما جاری شود، درک خواهیم کرد که امامت در آن سن، اثبات ظرفیت انسان برای حفظ تعادل تحت سنگینترین بارها بود.
انتهای پیام/
