دهان «دروازه مغز» و تحرک «مهمترین سپر دفاعی» در برابر زوال عقل
به گزارش خبرنگار آنا؛ چهار پزشک با تخصص و علاقه ویژه در حوزه سلامت مغز، بهترین راهکارهایی را که از همین حالا میتوان برای محافظت از سلامت مغز و جلوگیری یا به تأخیر انداختن بروز زوال عقل در آینده انجام داد، تشریح کردند. آنها همچنین اقداماتی را که خودشان برای مراقبت از مغزشان به کار میگیرند، توضیح دادند.
دیوید وارد، پژوهشگر حوزه پزشکی سالمندی و سالمندان در دانشگاه کوئینزلند استرالیا، گفت: به عنوان فردی که همزمان پژوهشگر زوال عقل است و خود نیز وارد میانسالی میشود، کاملاً آگاه است که در این مرحله عوامل خطر زوال عقل شروع به بروز میکنند. این عوامل شامل فشار خون بالا، افزایش وزن و کاهش قدرت بدنی است که میتواند موجب تسریع روند پیری شود و مقاومت مغز را در برابر تغییراتی که خطر زوال عقل را افزایش میدهد، کاهش دهد.
وی تأکید کرد: وضعیت سلامت مغزی که برای سال ۲۰۲۶ برای خود هدفگذاری کرده، تحرک هدفمند و منظم است. به گفته وی، فعالیت بدنی منظم مطمئنترین شیوه مقابله با مجموعهای از مشکلات قلبی، متابولیکی و عوامل مرتبط با خلقوخو است که هر دو میتوانند به ضعف و زوال عقل منجر شوند.
ورزش متحولکنندهترین اقدامی است که میتوان برای سلامت مغز انجام داد.
وارد اضافه کرد: قدرت عضلانی در میانسالی یکی از قویترین شاخصهای حفظ استقلال و انعطافپذیری در آینده به شمار میرود. وی به مطالعهای منتشر شده در سال ۲۰۲۵ اشاره میکند که نشان میدهد؛ افراد ۵۵ سال به بالا که دو بار در هفته تمرینات قدرتی انجام دادهاند، عملکرد بهتری در آزمونهای حافظه داشتهاند. حتی مهمتر از آن، نتایج MRI این افراد نشان داده مغز آنها تغییرات مثبتی داشتهاند، نورونهای سالمتری دیده شده و میزان انقباض مغز در نواحی آسیبپذیر در برابر آلزایمر کمتر بوده است.
به اعداد قلبی خود توجه کنید
ریچارد چانگ شککوان، متخصص مغز و اعصاب دانشگاه موناش استرالیا که پیشتر در دانشگاه هنگکنگ فعالیت داشت، نیز تأکید کرد: میانسالی زمانی است که بیماریهای مزمن اغلب به شکل خاموش آغاز میشوند و کنترل آنها نقشی حیاتی در سلامت طولانیمدت بدن و مغز دارد.
وی افزود: شواهد علمی بهشدت در حال افزایش است و نشان میدهد عوامل قلبی–عروقی سهم قابل توجهی در بروز زوال عقل دارند.
به عنوان مثال، بیماران پس از سکته مغزی اغلب به دلیل آسیبی که به مغز وارد شده، با افت عملکرد شناختی مواجه میشوند. به گفته انجمن قلب آمریکا خطر ابتلا به زوال عقل در سال اول پس از سکته مغزی تا سه برابر افزایش مییابد. سکتههای خاموش یا بیماریهای میکروواسکولار نیز خطرناک هستند؛ بیمار ممکن است سکته واضح بالینی نداشته باشد اما کاهش عملکرد شناختی به مرور نمایان میشود. در این بیماران به جای افت حافظه که ویژگی بارز آلزایمر است، بیشتر اختلال در عملکردهای اجرایی دیده میشود.
چانگ تأکید کرد: فشار خون بالا یکی از مهمترین عوامل خطر است که معمولاً نادیده گرفته میشود؛ در حالی که قابل اندازهگیری، قابل کنترل و قابل درمان است اما اغلب بدون علامت میماند تا زمانی که دیر شده باشد.
وی همچنین به نقش چاقی، کلسترول و آپنه خواب اشاره میکند و میگوید بسیاری از افراد چاق از ضعف حافظه شکایت دارند که میتواند ناشی از کمبود اکسیژن شبانه باشد. او برای سال ۲۰۲۶ تصمیم دارد نظارت بر فشار خون را افزایش دهد و فعالیت بدنی بیشتری انجام دهد.
دهان؛ دروازه مغز
ویکتوریا سمپسون از انجمن سلامت لندن تأکید کرد: دهان به معنای واقعی «دروازه مغز» است. التهاب مزمن دهان و باکتریهای بیماریزا میتوانند وارد جریان خون شوند و از سد خونی مغزی عبور کرده و در التهاب عصبی نقش داشته باشند؛ بهطوری که ردپای آنها حتی در مغز بیماران مبتلا به آلزایمر نیز مشاهده شده است.
وی به باکتری پورفیروموناس ژنژیوالیس اشاره کرد و گفت: برخی سویههای آن آنزیمهایی سمی تولید میکنند و در بیش از ۹۷ درصد بیماران آلزایمر شناسایی شدهاند.
به گفته وی، بهترین راه برای محافظت از مغز از طریق دهان، قطع روزانه بیوفیلم دهانی با مسواک و نخ دندان، مراجعه منظم به متخصص بهداشت دهان و حتی انجام آزمایش میکروبیوم دهانی است.
سمپسون همچنین توصیه کرد: مصرف سبزیجات برگدار تیره، چغندر و کرفس برای حمایت از مسیر نیتریکاکسید مفید است همچنین از دهانشویههای ضدباکتری قوی بدون توصیه دندانپزشک استفاده نشود؛ زیرا میتوانند باکتریهای مفید دهان را از بین ببرند. سمپسون همچنین مصرف روزانه «برهموم» را بهعنوان مادهای طبیعی برای مهار باکتریهای مضر پیشنهاد میکند.
دوری از زوال عقل با به چالش کشیدن مغز
الکساندر لاو یوکلون، متخصص مغز و اعصاب مرکز پزشکی CUHK هنگکنگ، بر اهمیت ایجاد «ذخیره شناختی» تأکید میکند؛ به این معنا که باید ذهن را فعال نگه داشت و مهارتها و دانش جدید آموخت.
وی افزود: نیازی نیست همه به تحصیل دانشگاهی بازگردند اما باید مغز را به چالش کشید؛ مطالعه در ژانرهای مختلف، کسب اطلاعات جدید، انجام فعالیتهای دشوار ذهنی و حتی تجربه مسیرهای جدید در زندگی روزمره میتواند مغز را انعطافپذیر نگه دارد.
او همچنین بر نقش تعاملات اجتماعی واقعی تأکید میکند و میگوید ارتباطات انسانی نهتنها ذهن را فعال میکند بلکه شبکه حمایتی مهمی برای دوران سخت آینده ایجاد خواهد کرد.
تضمینی وجود ندارد؛ اما بهترین فرصت است
دکتر وارد یادآور میشود: انجام این اقدامات تضمین قطعی برای حذف زوال عقل نیست. طبق گزارش کمیسیون لنست حتی اگر همه ۱۴ عامل خطر قابل اصلاح حذف شوند، همچنان نیمی از موارد زوال عقل رخ خواهد داد.
وی افزود: من این کارها را انجام میدهم چون بهترین شانس را برای مقاوم ماندن در برابر ضعف، زوال عقل و سایر مشکلات جدی سلامت فراهم میکنند و صرفنظر از آینده، همین حالا مرا به پدر، همسر و پژوهشگر بهتری تبدیل میکنند.
انتهای پیام/
