فناوری +
عمق شیارهای مغزی؛ شاخصی جدید برای پیش‌بینی توانایی‌های شناختی
شکافت‌های ریز مغز، پلی به سوی عملکرد بهتر ذهنی
مغز انسان، پیچیده‌ترین ساختار شناخته‌شده در جهان است؛ با هزاران شیار و چین خوردگی که هر کدام ممکن است داستانی متفاوت از عملکردهای ذهنی ما روایت کنند. پژوهش‌های تازه دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، نشان داده است که عمیق‌تر بودن شیارهای ریز مغز، نه فقط یک تفاوت آناتومیکی ساده، بلکه کلیدی برای ارتباط قوی‌تر بین نواحی مهم مرتبط با تفکر پیچیده است. این کشف می‌تواند به توضیح تفاوت‌های فردی در توانایی‌های استدلالی کمک کند و دریچه‌ای تازه به درک بهتر مغز گشاید.
اگر کاروانسراهای ایرانی نبودند؟
در دنیای قدیم ارتباط با سهولت امروز نبود و وجود جاده‌ها و بسترهای رفاهی در مسیر آنها مانند کاروانسراها ضروری بود. در نتیجه انتقال دانش و علم نیز باید همین مسیر را طی می‌کرد. دسترسی ما به اینترنت و سهولت ارتباطی حاصل از آن، فهم این مسئله را برای ما دشوار کرده است. درباره این موضوع با فرزان احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی استان البرز گفتگو کرده‌ایم.
ایران نهمین قدرت فضایی جهان شد
ایران در سال ۲۰۲۵ در شرایطی به عنوان یک قدرت فضایی منطقه‌ای معرفی شده که تحریم‌ها دسترسی ایران به فناوری‌های فضایی را محدود کرده، اما این کشور هم در ماهواره‌های نظامی و هم غیرنظامی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.
ابداع پلیمرهایی با قابلیت خودترمیمی از سوی دانشمندان روس
دانشمندان دانشگاه پلی‌تکنیک باومن (BMSTU) و مؤسسه شیمی‌فیزیک و الکتروشیمی آکادمی علوم روسیه پوشش‌های پلیمری هوشمندی تولید کردند که می‌تواند خود را با شرایط سخت عملیاتی سازگار کند.
فیزیکدانان کمبریج حسگر‌های مغناطیسی کوانتومی نازک‌تر از یک اتم با عملکرد بالا ساختند
محققان دانشگاه کمبریج موفق به ایجاد یک حسگر مغناطیسی کوانتومی جدید و فوق‌العاده نازک شده‌اند که بر پایه ماده‌ای شبیه به گرافیت به نام نیترید بور هگزاگونال (hBN) کار می‌کند. این حسگر نه تنها در تشخیص میدان‌های مغناطیسی عملکرد بهتری نسبت به حسگر‌های قدیمی مبتنی بر الماس دارد، بلکه امکان تصویربرداری مغناطیسی با رزولوشن نانومتری را هم فراهم می‌کند.
اسپینوزاروس؛ دایناسوری که در آب شنا می‌کرد
شاید تا به حال فکر می‌کردید همه دایناسور‌ها موجودات خشکی‌نشین و زمین‌گیری بودند که در جنگل‌های قدیمی زندگی می‌کردند، اما یافته‌های جدید نشان می‌دهند که اسکلت بعضی از آنها برای زندگی آبزی تطبیق یافته بود.
اختلالی ژنتیکی که یک ژن را به چالشی مادام‌العمر بدل می‌کند
فیبروز سیستیک؛ یک بیماری، صد‌ها مبارزه
همه‌چیز از یک تنفس ساده آغاز می‌شود. اما برای برخی، هر نفس کشیدن به مبارزه‌ای بی‌صدا و طاقت‌فرسا تبدیل می‌شود. نوزادی که تازه چشم به جهان گشوده، هنوز صدای گریه‌اش در فضای اتاق بیمارستان نپیچیده، اما در بدن کوچک او، نبردی پنهان آغاز شده است. ژنی که باید تعادل نمک و آب در بدن را برقرار کند، از مسیر اصلی خود منحرف شده است. نام این اختلال، فیبروز سیستیک است؛ بیماری‌ای که در لایه‌لایه تنفس، تغذیه و حتی امید، ریشه می‌دواند.
انقلاب در اکتشاف نفت؛ فناوری چاه‌پیمایی هسته‌ای با دقت ۹۰ درصد
چاه‌پیمایی هسته‌ای در میادین کربناته جنوب کشور که دارای ساختار‌های پیچیده هستند، نقش کلیدی در افزایش دقت اکتشافات نفتی ایفا می‌کند؛ دقت این روش به بیش از ۹۰ درصد رسیده است. استفاده از چاه‌پیمایی هسته‌ای علاوه بر کاهش هزینه‌های حفاری، به بهینه‌سازی مسیر چاه‌ها و افزایش راندمان استخراج نفت کمک می‌کند.
کشف مولکول هویین و بازتعریف آینده شناخت و درمان آلزایمر
مغز پیر می‌تواند دوباره جوان شود
پیرمردی در اتاق تاریکش نشسته و قاب عکس‌های قدیمی را برانداز می‌کند، اما نام‌ها، چهره‌ها و خاطرات از ذهنش گریخته‌اند. ذهنش دیگر مثل گذشته کار نمی‌کند. گویی سیم‌های درونی‌اش یکی‌یکی خاموش شده‌اند. سال‌هاست که علم این خاموشی را «پیری مغز» و «آلزایمر» می‌نامد، واژه‌هایی که بوی ناامیدی می‌دهند. اما شاید، فقط شاید، دیگر وقت آن رسیده که این تصویر را تغییر دهیم.
امید به تحولی عظیم در صنعت کشاورزی
تولید آمونیاک بدون کربن با استفاده از نور خورشید
تیم پژوهشی از دانشگاه توکیو به پیشرفت علمی قابل توجهی دست یافته است که می‌تواند صنعت کود را متحول کند. پژوهشگران این دانشگاه روش جدیدی برای تولید آمونیاک ابداع کردند که تنها به آب، نیتروژن موجود در هوا و نور خورشید متکی است، بدون نیاز به مقادیر زیادی انرژی که در روش‌های سنتی مرسوم است.
