فناوری +
فناوری هوشمندی که آینده درمان سکته مغزی و آسیب‌های مغزی را متحول می‌کند
مغز انسان، زبان باز کرد
داخل یکی از اتاق‌های آرام و پیشرفته یک مرکز تصویربرداری مغزی، پزشکی رو به تصویر پیچیده‌ای از مغز یک بیمار ایستاده است. خطوط در هم تنیده، نقاط رنگی که به چشم می‌آید؛ مانند یک نقشه پر رمز و راز، اما این فقط یک تصویر زیبا نیست. این نقشه می‌تواند داستان آینده آن بیمار را بازگو کند؛ بگوید کدام توانایی‌ها به خطر می‌افتد، چه بخش‌هایی سالم است و حتی آیا امیدی به بهبود هست یا نه.
ساعت دوپامین در مغز
چگونه مغز زمان احساس خوشی را پیش‌بینی می‌کند
مغز شما نه تنها می‌داند چه زمانی پاداش دریافت می‌کنید، بلکه دقیقاً لحظه‌ی آن را هم پیش‌بینی می‌کند. این کشف تازه‌ای است که مرز‌های فهم ما از سیستم پاداش مغز را به شکلی شگفت‌انگیز گسترش می‌دهد. ناحیه‌ای کوچک، اما حیاتی در مغز به نام تهیگاهی شکمی (VTA) که مسئول تولید دوپامین و ایجاد حس لذت است، فراتر از ارسال پیام ساده «پاداش رسیده» عمل می‌کند. پژوهشگران دانشگاه ژنو، هاروارد و مک‌گیل با کمک هوش مصنوعی و داده‌های نوروفیزیولوژیکی نشان داده‌اند که نورون‌های این ناحیه نه تنها احتمال دریافت پاداش را پیش‌بینی می‌کنند، بلکه زمان دقیق وقوع آن را هم به شکلی پیچیده و دقیق کدگذاری می‌کنند. این یافته‌ها انقلابی در درک فرآیند‌های یادگیری، انگیزه و تصمیم‌گیری در مغز به وجود آورده‌اند.
رمزگشایی از سلول‌های پیریافته پوست با فناوری هوش مصنوعی
زامبی‌های بدن انسان، نگهبان یا تخریب‌گر
برخی سلول‌های پیریافته مفیدند و برخی مضر؛ همه چیز به شکل آنها بستگی دارد. تصور کنید در پوست شما سلول‌هایی وجود دارند که دیگر وظیفه‌ای برای انجام ندارند. آنها نمی‌میرند، اما زنده هم نیستند؛ سلول‌هایی که فقط حضور دارند؛ گاه باعث بیماری و التهاب، و گاه ناجی سیستم ایمنی برای ترمیم زخم‌ها. این سلول‌ها را دانشمندان به نام «سلول‌های زامبی» می‌شناسند؛ سلول‌هایی که حالا دانش جدید درباره آنها، معمایی بزرگ از بدن انسان را رمزگشایی کرده است.
تمرکز بر آنزیم جدیدی در مغز
کشف نقش برجسته یک نوع آنزیم در درمان پارکینسون
پارکینسون، بیماری‌ای که حرکات ساده را دشوار می‌کند , هنوز درمان قطعی ندارد. اما دانشمندان با کشف تاثیر مستقیم آنزیمی کلیدی در مسیر تخریب سلول‌های عصبی، امید تازه‌ای برای متوقف کردن پیشرفت این بیماری یافته‌اند. این گام علمی می‌تواند دریچه‌ای به سوی داروهای دقیق‌تر و موثرتر باز کند.
آیا درست است که هوش مصنوعی برای ما مقالات علمی بنویسد؟
با انقلابی که هوش مصنوعی برپا کرده است و بهبود سریع ابزارهای آن مانند «ChatGPT» این پرسش که آیا استفاده از این ابزارها برای نوشتن مقالات علمی مجاز است یا خیر، به پرسشی گریزناپاپذیر تبدیل شده است.
سرمایه‌گذاری کوانتومی در نیمه نخست ۲۰۲۵ به ۷۰درصد کل سال گذشته رسید
در حالی که سال ۲۰۲۵ به نیمه نرسیده است، سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری کوانتومی به ۷۰درصد کل سرمایه جذب شده در تمام سال ۲۰۲۴ دست یافته است. این رقم قابل توجه نشان‌دهنده تحولی عظیم در بازار است؛ تعداد دوره‌های جذب سرمایه کاهش یافته، اما اندازه معاملات بزرگتر و هدفمندتر شده است.
عمق شیارهای مغزی؛ شاخصی جدید برای پیش‌بینی توانایی‌های شناختی
شکافت‌های ریز مغز، پلی به سوی عملکرد بهتر ذهنی
مغز انسان، پیچیده‌ترین ساختار شناخته‌شده در جهان است؛ با هزاران شیار و چین خوردگی که هر کدام ممکن است داستانی متفاوت از عملکردهای ذهنی ما روایت کنند. پژوهش‌های تازه دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا، نشان داده است که عمیق‌تر بودن شیارهای ریز مغز، نه فقط یک تفاوت آناتومیکی ساده، بلکه کلیدی برای ارتباط قوی‌تر بین نواحی مهم مرتبط با تفکر پیچیده است. این کشف می‌تواند به توضیح تفاوت‌های فردی در توانایی‌های استدلالی کمک کند و دریچه‌ای تازه به درک بهتر مغز گشاید.
اگر کاروانسراهای ایرانی نبودند؟
در دنیای قدیم ارتباط با سهولت امروز نبود و وجود جاده‌ها و بسترهای رفاهی در مسیر آنها مانند کاروانسراها ضروری بود. در نتیجه انتقال دانش و علم نیز باید همین مسیر را طی می‌کرد. دسترسی ما به اینترنت و سهولت ارتباطی حاصل از آن، فهم این مسئله را برای ما دشوار کرده است. درباره این موضوع با فرزان احمدنژاد، کارشناس میراث فرهنگی استان البرز گفتگو کرده‌ایم.
ایران نهمین قدرت فضایی جهان شد
ایران در سال ۲۰۲۵ در شرایطی به عنوان یک قدرت فضایی منطقه‌ای معرفی شده که تحریم‌ها دسترسی ایران به فناوری‌های فضایی را محدود کرده، اما این کشور هم در ماهواره‌های نظامی و هم غیرنظامی پیشرفت‌های چشمگیری داشته است.
ابداع پلیمرهایی با قابلیت خودترمیمی از سوی دانشمندان روس
دانشمندان دانشگاه پلی‌تکنیک باومن (BMSTU) و مؤسسه شیمی‌فیزیک و الکتروشیمی آکادمی علوم روسیه پوشش‌های پلیمری هوشمندی تولید کردند که می‌تواند خود را با شرایط سخت عملیاتی سازگار کند.
