خسارت‌های سنگین خشک شدن ۹۰ درصدی دریاچه ارومیه/اقتصاد کشاورزی در سراشیبی

به گزارش خبرگزاری آنا؛ دریاچه ارومیه یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های آب شور جهان بود که به‌خاطر شرایط خاص آب و هوایی و برداشت زیاد آب از رودخانه‌های ورودی، به تدریج خشک شد. این خشکی باعث شده است تا زندگی مردم اطراف دریاچه به شدت تحت تاثیر قرار بگیرد. لازم به ذکر است که اقتصاد منطقه به کشاورزی و دامداری وابسته بوده و با کاهش آب و شور شدن خاک، زمین‌ها دیگر قابل کشت نبودند. علاوه بر این، گرد و غبار نمکی که از بستر خشک شده بلند می‌شود، باعث بیماری و مشکلات بهداشتی شده و هزینه‌های درمانی را بالا خواهد برد.

در همین رابطه علی علمی، دبیر شبکه گروه‌های زیست‌محیطی استان آذربایجان شرقی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا به تشریح وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه پرداخت و با رد ادعای خشک شدن کامل این دریاچه، تاکید کرد: بیش از ۹۰ درصد از سطح دریاچه ارومیه خشک شده است، اما همچنان بخش‌هایی از آن دارای رطوبت نسبی است.این بحران زیست‌محیطی نه تنها کشاورزی و معیشت مردم اطراف را تهدید می‌کند، بلکه با افزایش ریزگرد‌های نمکی، سلامت و اقتصاد منطقه را به چالش کشیده است.

وی توضیح داد:نمک موجود در بستر دریاچه به دلیل خاصیت جذب رطوبت، باعث حفظ بخشی از رطوبت شده و آب در زیر سطح نمکی باقی مانده است.

علمی با اشاره به روند رو به رشد خشک شدن دریاچه هشدار داد: اگر روند کنونی حفظ شود، دریاچه به طور کامل خشک خواهد شد و این موضوع پیامد‌های زیست‌محیطی و اقتصادی بسیار جدی برای منطقه خواهد داشت. خشک شدن کامل دریاچه باعث تشکیل لایه‌های نمکی خواهد شد که با عملیات‌های عمرانی و عبور ماشین‌آلات شکسته و به صورت ریزگرد‌های نمکی در هوا پخش می‌شود. این ریزگرد‌ها به شدت برای سلامت انسان‌ها مضر بوده و مشکلات تنفسی و آلرژیک ایجاد می‌کنند و همچنین با کاهش کیفیت خاک کشاورزی، فعالیت‌های کشاورزی منطقه را با تهدید جدی مواجه می‌سازند.

تغییر شدید در اقلیم منطقه و نابودی کشاورزی با خشک شدن دریاچه ارومیه

وی درباره تاثیرات زیست‌محیطی خشک شدن دریاچه گفت: نمک موجود در بستر دریاچه به عنوان جاذب رطوبت، باعث کاهش رطوبت هوای منطقه می‌شود و این امر به خشکی شدید هوا و کاهش بارندگی منجر خواهد شد که خود موجب تشدید بحران خشکسالی در این نواحی خواهد شد.

 علمی در ادامه به تاثیرات اقتصادی این وضعیت پرداخت و اظهار داشت: کشاورزی، مهم‌ترین بخش اقتصادی اطراف دریاچه ارومیه است و به شدت به منابع آبی وابسته است. با خشک شدن دریاچه و افزایش شوری آب‌های زیرزمینی، کیفیت آب مصرفی کشاورزی به شدت کاهش یافته و بسیاری از چاه‌ها به جای آب شیرین، آب شور یا مخلوطی از آب و نمک استخراج می‌کنند که استفاده از آن به کشاورزی آسیب می‌زند.

وی تاکید کرد: استفاده مکرر از این آب‌های شور باعث شور شدن ثانویه زمین‌های کشاورزی شده و در نهایت زمین‌ها دیگر قابلیت بهره‌برداری کشاورزی را نخواهند داشت. این امر به نوبه خود باعث مهاجرت کشاورزان و افزایش بیکاری در منطقه خواهد شد.

می توان دریاچه را احیا کرد

دبیر تشکل‌های زیست‌محیطی آذربایجان شرقی درباره امکان احیای دریاچه ارومیه نیز سخن گفت و اظهار داشت: احیای دریاچه ارومیه قطعی است، اما نیازمند اراده جدی و پیگیری مستمر دولت، همکاری مردم و اجرای برنامه‌های دقیق مدیریتی است. کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز آب، بازبینی و کنترل چاه‌های مجاز و برنامه‌ریزی مناسب برای انتقال آب حوزه به حوزه از مهم‌ترین اقدامات لازم برای این منظور هستند.

وی با انتقاد از روند کنونی اظهار داشت: متأسفانه شرایط فعلی کشور از نظر بودجه، آگاهی عمومی و مدیریت منابع آبی، باعث شده که اقدامات موثر برای احیای دریاچه به خوبی پیش نرود و این موضوع نگرانی‌های جدی را ایجاد کرده است.

 این فعال زیست محیطی بر اهمیت اطلاع‌رسانی درست و افزایش آگاهی مردم درباره بحران دریاچه ارومیه تاکید کرد و گفت: تنها با همکاری مردم، دولت و نهاد‌های مرتبط می‌توان از پیامد‌های منفی زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی این بحران جلوگیری کرد. توجه ویژه به این موضوع باید در اولویت برنامه‌های ملی و استانی قرار گیرد تا بتوان آینده بهتری برای این منطقه تضمین کرد.

آسیب به کشاورزی موجب بحران اقتصادی در منطقه می شود

وی در پاسخ به سوالی درباره نقش کشاورزی در اقتصاد منطقه افزود: کشاورزی به عنوان محور اصلی معیشت مردم در اطراف دریاچه ارومیه شناخته می‌شود و با توجه به نبود صنایع بزرگ در این مناطق، آسیب به کشاورزی به معنای آسیب جدی به اقتصاد محلی و افزایش مشکلات اجتماعی از جمله بیکاری و مهاجرت خواهد بود.

 علمی، دبیر شبکه گروه‌های زیست‌محیطی استان آذربایجان شرقی، ضمن هشدار نسبت به تشدید بحران دریاچه ارومیه، از مسئولان خواست توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشند و گفت: اگر دولت و نهاد‌های مسئول به طور جدی وارد عمل نشوند، پیامد‌های بحران دریاچه ارومیه می‌تواند به تهدیدی بزرگ برای امنیت، سلامت و اقتصاد منطقه تبدیل شود.