دانشگاه؛ ظرفیت راهبردی دولت چهاردهم در تحقق مطالبات رهبری
خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ به مناسبت دیدار اعضای هیئت دولت با مقام معظم رهبری، بازخوانی و تبیین عمیق بیانات گهربار ایشان بهخصوص درباره نقش دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در تحقق اقتصاد مقاومتی و امیدآفرینی در جامعه امری ضروری و بنیادین است.
دانشگاه به‌عنوان قلب تپنده تمدن نوین اسلامی و موتور محرکه پیشرفت علمی و فناورانه در شرایط کنونی بیش از هر زمان دیگری، رسالتی سنگین بر دوش دارد.
این نهاد مقدس با در اختیار داشتن سرمایه‌های انسانی ارزشمند، اندیشه‌های نوآورانه و ظرفیت‌های بالقوه شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌تواند نقش محوری در حل چالش‌های اقتصادی، ارتقای سطح معیشت مردم و تزریق روحیه امید و خودباوری به جامعه ایفا کند.
نگاهی گذرا به دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان در سال‌های اخیر، نشان از توانمندی‌های شگرف این حوزه دارد. این شرکت‌ها که در دل دانشگاه‌ها و با اتکا به استعدادهای درخشان جوانان این مرز و بوم شکل گرفته‌اند، نه‌تنها توانسته‌اند در رقابت با بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا، حرف‌های تازه‌ای برای گفتن داشته باشند، بلکه در سایه تحریم‌های ظالمانه به خوداتکایی و نوآوری دست یافته و در عرصه‌هایی چون کشاورزی، دفاعی و فناوری‌های نوین، دستاوردهای ارزشمندی را به ارمغان آورده‌اند.
این موفقیت‌ها، گواهی بر این مدعاست که با تکیه بر توان داخلی و ظرفیت‌های دانشگاهی، دستیابی به خودکفایی و شکوفایی اقتصادی، امری دست‌یافتنی است.
در کنار دستاوردهای اقتصادی، نقش دانشگاه‌ها در امیدآفرینی و جهاد تبیین نیز مغفول نماندنی است. ایجاد ارتباط مستقیم بین دانشجویان و پیشرفت‌های حاصل شده در کشور، آشنایی آنان با ظرفیت‌های داخلی و بازدید از مراکز صنعتی و فناوری می‌تواند جرقه‌ای از انگیزه و امید را در دل این نسل پویا روشن کند.
طرح‌هایی چون «پویش» و «نشاط» که از سوی دانشگاه آزاد اسلامی پیگیری می‌شود، گامی مهم درراستای تحقق این هدف است.
این طرح‌ها با هدف آشنایی دانشجویان با محیط واقعی کار، ظرفیت‌های اقتصادی و حمایت از دانشجویانی که همزمان با تحصیل به کسب و کار مشغولند به دنبال تغییر رویکرد آموزشی و سوق دادن دانشجویان از ناامیدی به سمت امید و به‌کارگیری استعدادهایشان در مسیر پیشرفت کشور هستند.
علاوه بر این، دانشگاه‌ها می‌توانند به‌عنوان بازوی مشاوره‌ای دولت، در ارائه راهکارهای علمی و عملیاتی برای حل مسائل اقتصادی و مدیریتی ایفای نقش کنند.
مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه‌های مدیریت، جامعه‌شناسی سیاسی و حقوق عمومی، می‌تواند به دولت در سبک‌سازی بدنه اجرایی، افزایش بهره‌وری و تقویت پیگیری تصمیمات یاری رساند. این تعامل سازنده، تضمین‌کننده بهره‌گیری از ظرفیت نخبگان و دانشگاهیان در رفع مشکلات کشور و پیشبرد اهداف توسعه‌ای خواهد بود.
خبرنگار آنا با این مقدمه و با هدف بررسی عمیق و دقیق‌تر بیانات مقام معظم رهبری در دیدار اعضای هیئت دولت و ضرورت اعتماد دولت چهاردهم به ظرفیت‌های دانشگاهی و ایجاد سازوکارهای مناسب برای نقش‌آفرینی مؤثرتر آنان در تحقق بیانات رهبر معظم انقلاب و دستیابی به ایرانی سربلند و سرافراز گفت‌و‌گویی را با پیام نجفی استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان اصفهان ترتیب داده است.
گپ و گفت آنا با نجفی در پی می‌آید:
نقش بی‌بدیل دانشگاه در خودکفایی و اقتدار ملی
آنا: همانطور که مستحضر هستید، مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با دولت‌مردان به نکات مهمی اشاره فرمودند که در واقع نقشه راهی برای تمامی مسئولان و نهاد‌های کشور محسوب می‌شود. نظر جنابعالی در خصوص تحلیل بیانات ایشان چیست و نقش دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در تحقق این مطالبات چگونه باید باشد؟
نجفی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. همانطور که اشاره فرمودید، دانشگاه‌ها با داشتن شرکت‌های دانش‌بنیان، شرکت‌های فناوری، تیم‌های نوپا و استعدادهای درخشان، ظرفیت بسیار خوبی برای کمک به دولت درراستای تحقق مطالبات مقام معظم رهبری دارند.
در حقیقت خروجی‌های بسیار خوبی از این شرکت‌ها و تیم‌های فناوری شکل گرفته که می‌توانند چشم‌انداز اقتصادی روشنی را برای کشور ترسیم کنند و اگر به این ظرفیت‌ها توجه بیشتری شود، می‌توان بستر بسیار مناسبی را برای جهش اقتصادی بزرگ در آینده فراهم کرد.
نمونه‌های بسیار موفقی از شرکت‌های دانش‌بنیان در دانشگاه‌ها وجود دارند که امروز با بزرگ‌ترین کمپانی‌های دنیا قابل رقابت هستند.
ما در همه حوزه‌ها ظرفیت و توان دانشی خوبی داریم و خوداتکا شده‌ایم، چراکه توان دانشی بسیارخوبی را داریم و تحریم‌ها موجب شده که به خوداتکایی بیشتری دست پیدا کنیم و دستاوردهای ارزشمندی را به دست آوریم و این امر سبب شده که شرکت‌های فناوری در زمینه‌های مختلف اعم از کشاورزی و حتی دفاعی رشد چشمگیری داشته باشند.
تجربه کشور‌هایی که به دیگران وابسته‌اند نشان می‌دهد که بدون داشتن توان دفاعی مستقل، نمی‌توان از حریم کشور دفاع کرد، اما ایران اسلامی با صنایع دفاعی قدرتمند و نفوذناپذیر اجازه تجاوز به دشمنان را نداده و در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه هم پاسخ سختی به دشمنان داد، چراکه در عرصه دفاعی به سایر کشورها وابستگی نداشتیم.
تجربه کشور‌هایی که به دیگران وابسته‌اند نشان می‌دهد که بدون داشتن توان دفاعی مستقل، نمی‌توان از حریم کشور دفاع کرد
با چنین استعداد، توانمندی و ظرفیت‌هایی که کشورمان از آن برخوردار است، می‌توان به قله برسیم.
بنابراین باید تلاش کنیم که با تکیه بر توان داخلی و ظرفیت‌های دانشگاهی، به خودکفایی در زمینه‌های مختلف برسیم و اگر همدلی، همراهی، همبستگی و وحدت ملی وجود داشته باشد، می‌توان بستر مناسبی برای شکوفایی اقتصادی در آینده فراهم کرد.
نشانه‌های این ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها را می‌توان در شرکت‌های دانش‌بنیان به‌خوبی مشاهده کرد.
اصلاح ساختارها و افزایش بهره‌وری؛ مسئولیت دانشگاه در حوزه آب
آنا: مقام معظم رهبری در بیانات خود بر امیدآفرینی و جهاد تبیین تأکید فراوانی داشتند و هشدار دادند که مسئولان نباید صرفاً راوی ضعف‌ها باشند، به نظر شما نقش دانشگاه‌ها در این زمینه چیست و چه وظایفی در مقابله با روایت‌های مخرب شبکه‌های معاند و رسانه‌های دشمن برعهده دارند و چگونه می‌توانند در مسیر تمدن نوین اسلامی که مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز هست، گام بردارند؟
نجفی: بله. یکی از کار‌هایی که دانشگاه‌ها می‌توانند در این زمینه انجام دهند، برقراری ارتباط مستقیم بین دانشجویان و پیشرفت‌های کشور است.
آشناکردن دانشجویان با ظرفیت‌های داخلی کشور و بازدید از مراکز صنعتی و فناوری، می‌تواند نقش مهمی در ایجاد انگیزه و امید در بین آنها داشته باشد و این تنها در قالب بازدید نیست.
طرح «پویش» دانشگاه آزاد اسلامی نیز می‌تواند به دانشجویان کمک کند تا در محیط واقعی کار و با ظرفیت‌های اقتصادی کشور آشنا شوند و انگیزه بیشتری برای انجام کار‌های بزرگ‌تر پیدا کنند.
معتقدم تغییر رویکرد‌ها در نظام آموزشی و حمایت از دانشجویانی که همزمان با تحصیل به کار نیز مشغول هستند می‌تواند به ایجاد انگیزه و امید بین آنها کمک کند، طرح نشاط هم در این رابطه می‌تواند بسیار تعیین‌کننده باشد، بنابراین این ظرفیت‌ها می‌توانند دانشجویان را از ناامیدی به سمت امیدواری سوق دهند و استعدادهای آنها را در مسیر پیشرفت و توسعه کشور به کار گیرند.
آنا: مقام معظم رهبری همواره بر لزوم توجه به معیشت مردم تأکید داشته‌اند، به نظر شما دانشگاه‌ها در این زمینه چه اقداماتی می‌توانند انجام دهند و چه راهکارهای مشورتی می‌توانند به دولت ارائه کنند تا مسائل اقتصادی و معیشتی مردم به حداقل برسد، همچنین، با توجه به تأکید رهبری بر لزوم اجماع‌سازی و همدلی بین روسای سه قوه و اهمیت ارتقای کارآمدی دولت، نقش دانشگاه‌ها را در این زمینه چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نجفی: دانشگاه‌ها با استفاده از ظرفیت مطالعات میان‌رشته‌ای در حوزه‌های علوم مدیریت، جامعه‌شناسی سیاسی و حقوق عمومی می‌توانند در راستای تحقق رهنمود‌های رهبری مبنی بر سبک‌سازی دولت، کاهش دستگاه‌های غیرضروری، افزایش بهره‌وری و تقویت پیگیری تصمیمات به دولت مشورت دهند.
دانشگاه‌ها می‌توانند به‌عنوان یک مشاور امین و دلسوز، راهکارهای علمی و عملی را برای حل مشکلات کشور ارائه کنند.
آقای رئیس جمهور در سخنان خود در دیدار با رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کرد که از ظرفیت نخبگان و دانشگاهیان برای رفع مشکلات و معضلات کشور استفاده می‌کنیم.
دانشگاه‌ها بهخصوص دانشگاه آزاد اسلامی در رأس آن استادان و دانشجویان می‌تواند نقش بسیار مهمی درراستای کمک به حل مسائل و معضلات کشور داشته باشد؛ بهخصوص در حوزه نظام موضوعات که راهکارهای بسیار خوبی در دل این نظام موضوعات وجود دارد که دولت می‌تواند از آن استفاده کند.
در حوزه معیشت مردم نیز دانشگاه‌ها می‌توانند با ارائه راهکارهای علمی و مشورتی به دولت، در جهت بهبود وضعیت اقتصادی جامعه و کاهش مشکلات معیشتی مردم گام بردارند.
به عنوان مثال در حوزه آب که تخصص بنده است، می‌توان با افزایش بهره‌وری آب و اصلاح ساختار‌های موجود، بسیاری از مشکلات کشور را حل کرد.
با توجه به اینکه کشورمان در ظرایط خشکسالی قرار دارد و با مشکل کمبود آب مواجه است، بنابراین باید بهره‌برداری‌های خود را بهینه و نظام‌مند کرده و برخی ساختارها را اصلاح کنیم.
دانشگاه‌ها در این زمینه حرف برای گفتن داشته و راهکارهای لازم را دارند و از مطالبات دولت استقبال می‌کنیم و می‌توانند با طرح چالش‌های فناوری در حوزه‌های مختلف از جمله انرژی در دانشگاه‌ها از ظرفیت‌های کشور به طور مستقیم استفاده کنند.
محدود کردن افراد یا دانشگاه‌ها به نظر من اشتباه است و باید از تمامی ظرفیت‌های کشور ازجمله ظرفیت دانشگاه‌ها استفاده کرد.
دانش فنی، توانمندی و اطلاعات فناوری که در دانشگاه‌ها وجود دارد، حقیقتاً بسیار زیاد است و بسیاری از مشکلات کشور با دانش و فناوری قابل حل است.
مهم این است که بتوانیم از تمامی ظرفیت‌های کشور در حوزه آب و انرژی استفاده کنیم و دانشگاه‌ها می‌توانند در این زمینه نقش بسیار مهمی ایفا کنند.
در حوزه آب نیز می‌توان با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و بازگرداندن آب به چرخه مصرف، بسیاری از مشکلات را رفع کرد و با شیوه‌های علمی می‌توان آب را به چرخه بازگرداند.
خوشبختانه در کشور ما هیچ چیز کم نداریم و بسیاری از مقالات علمی ما (در حوزه‌های آب، انرژی و ...) در مرز دانش دنیا قرار دارند، کاری که باید انجام دهیم اینکه دانش خود را تبدیل به فناوری کنیم و از این فناوری به‌طور وسیع درراستای حل مشکلات کشور استفاده کنیم و اگر بتوانیم این گام را به خوبی برداریم، می‌توانیم بخش بزرگی از مشکلات خود را رفع کنیم، چراکه دانش فناوری باید به‌طور کلان مورد استفاده قرار بگیرد.
همانطور که مشاهده کردیم، دانشگاه‌ها با داشتن ظرفیت‌های علمی، پژوهشی و فناوری فراوان، می‌توانند نقش بی‌بدیلی در تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی و کمک به دولت درراستای رفع مشکلات و پیشرفت کشور ایفا کنند.
ضروری است که دولت چهاردهم با اعتماد به ظرفیت‌های دانشگاهی و ایجاد سازوکارهای مناسب، زمینه را برای نقش‌آفرینی هرچه بیشتر دانشگاه‌ها در عرصه‌های مختلف فراهم آورد.
انتهای پیام/
