کمبود نیروی پاکبان در تهران؛ شهرداری در جذب نیروهای ایرانی ناکام ماند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، با خروج بخشی از اتباع افغانستانی شاغل در حوزه خدمات شهری، شهرداری تهران با کمبود قابل توجهی در حوزه نیروی انسانی پاکبان مواجه شده است؛ مسئله‌ای که تأثیر آن به شکل ملموسی در وضعیت نظافت پایتخت مشاهده می‌شود. بخش عمده‌ای از نیروهای خدماتی که پیش‌تر با پیمانکاران شهرداری همکاری می‌کردند، اتباع خارجی بودند که در پی تحولات سیاسی منطقه یا سیاست‌های جدید نظارتی، از کشور خارج شدند یا به‌طور جمعی اخراج شدند. این خروج ناگهانی، سیستم خدمات شهری تهران را با چالش جدی مواجه کرده و سبب شده شهرداری برای جبران این کمبود، اقدام به صدور فراخوان جذب نیروی کار ایرانی کند.

شهرداری تهران اخیراً اعلام کرده بود که در نظر دارد بیش از ۱۰ هزار نیروی خدمات شهری را با هدف جایگزینی اتباع خارجی، جذب کند. در این فراخوان تأکید شده بود که متقاضیان ایرانی می‌توانند با دریافت حقوقی بیش از ۲۰ میلیون تومان در ماه، در شغل پاکبانی مشغول به کار شوند. با این حال، به‌رغم وعده‌های مالی، این طرح با استقبال جدی از سوی نیروی کار داخلی مواجه نشد و عملاً تلاش شهرداری در این زمینه بی‌نتیجه باقی مانده است.

علیرضا زاکانی، شهردار تهران، در واکنش به این وضعیت اعلام کرد: «بخشی از مشکلات در حوزه خدمات شهری و نظافت ناشی از کمبود نیروی پاکبان بود؛ چرا که تعدادی از نیروهای شاغل که اتباع خارجی بودند، کشور را ترک کردند.

او در ادامه تأکید کرد: برای جبران این کمبود، فراخوانی صادر شد تا نیروهای ایرانی با حقوق بالای ۲۰ میلیون تومان در شغل پاکبانی به کار گرفته شوند.

با این حال، بخشی از اعضای شورای شهر، نگاه متفاوتی نسبت به ریشه‌های این بحران دارند. مهدی اقراریان، رئیس کمیته نظارت و حقوقی شورای شهر تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار آنا تأکید کرد که وضعیت فعلی را نمی‌توان صرفاً به نبود اتباع نسبت داد.

به گفته او، حتی در زمانی که اتباع خارجی به‌صورت غیرقانونی در این حوزه مشغول بودند، وضعیت نظافت شهری مطلوب نبود.

 اقراریان اظهار کرد: مشکل اصلی در ساختار و فرایندهای سنتی خدمات شهری است. امروز دنیا به سمت مکانیزاسیون تجهیزات و مدرن‌سازی روش‌های جمع‌آوری زباله پیش می‌رود، اما تهران همچنان با ده‌ها هزار نیروی انسانی و روش‌های قدیمی اداره می‌شود.

از سوی دیگر، مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، نیز با انتقاد از عملکرد نگهداشت شهری گفت: پیش از کمبود نیروی انسانی نیز مشکلاتی وجود داشت. مدیریت جدید سازمان پسماند باید برنامه‌های خود را ارائه دهد. کارگران ایرانی نیز در صورت بیکاری می‌توانند در این بخش فعالیت کنند.

این در حالی است که بررسی‌های میدانی نیز حاکی از آن است که کمبود نیروی پاکبان در برخی مناطق شهر تهران باعث افزایش زمان تخلیه سطل‌های زباله، کاهش شست‌وشوی معابر و آشفتگی بصری در معابر عمومی شده است. با وجود وعده‌های شهرداری برای به‌کارگیری سریع نیروی جایگزین، همچنان خلأ ناشی از خروج اتباع به شکل محسوسی باقی مانده و نظافت شهر را با چالش مواجه کرده است.

در عین حال، کارشناسان معتقدند یکی از پیش‌نیازهای اساسی برای جذب نیروی کار داخلی در این حوزه، افزایش اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و ارائه مشوق‌های حمایتی و شغلی مناسب است؛ از جمله تثبیت جایگاه شغلی، ارائه بیمه کامل، ارتقاء شأن اجتماعی این شغل و حذف واسطه‌های پیمانکاری. تا زمانی که نگاه جامعه به شغل پاکبانی صرفاً معیشتی و موقت باشد، جذب گسترده نیروی داخلی با موفقیت همراه نخواهد شد.

در مجموع، وضعیت فعلی نه‌تنها ناشی از کمبود نیرو، بلکه نتیجه انباشته‌ای از سال‌ها بی‌توجهی به نوسازی ساختارهای خدمات شهری، فقدان سیاست‌گذاری جامع در حوزه نیروی انسانی، و ضعف در نظارت بر عملکرد پیمانکاران خدماتی است. به‌نظر می‌رسد تا زمانی که شهرداری تهران به جای سیاست‌های مقطعی و واکنشی، اقدام به اصلاحات ساختاری نکند، کیفیت خدمات شهری و رضایت شهروندان در این حوزه بهبود نخواهد یافت.