مکانیسم ماشه؛ هیولایی پوشالی یا ابزار تحریم جدید!/ تحریمهای بین‌المللی توانایی تاثیر بر اقتصاد ایران را ندارد
به گزارش خبرگزاری آنا؛ بر اساس اخبار منتشر شده فرانسه، آلمان و بریتانیا صبح پنجشنبه نامه‌ای به اعضای شورای امنیت سازمان ملل ارسال و اعلام کردند که مکانیسم اسنپ بک را برای اعمال مجدد تحریمهای سازمان ملل علیه ایران فعال می‌کنند. «اسنپ‌بک» یا بازگشت خودکار تحریم‌ها، سازوکاری است که در توافق هسته‌ای ایران (برجام) و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل پیش‌بینی شده است.
طبق این مکانیزم، اگر یکی از طرف‌های برجام ادعا کند ایران تعهداتش را نقض کرده، می‌تواند موضوع را به شورای امنیت گزارش دهد و در صورت عدم توافق اعضا طی ۳۰ روز، تمامی تحریمهای پیشین سازمان ملل علیه ایران به‌طور خودکار بازمی‌گردد.
ویژگی مهم اسنپ‌بک این است که در این روند، هیچ کشوری اعضای دائم شورای امنیت حق وتو ندارد. همین موضوع باعث شده این ابزار به شدت حساس و بحث‌برانگیز باشد. فعال شدن اسنپ‌بک می‌تواند به معنای بازگشت تحریمهای بین المللی باشد؛ اما نکته مهم در خصوص این تحریم‌ها میزان اثر گذاری آن بر اقتصاد ایران است.
با توجه به تجربه گذشته ایران در مقابله با تحریمهای بین المللی و گسترش شبکه اقتصادی فعال در دور زدن تحریم‌ها میزان اثر گذاری این تحریم‌ها محل سوال است؛ به خصوص آن که بیشترین اثر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران به دلیل تحریمهای ثانویه ایالات متحده بوده است، اما طی سال‌های گذشته فعالان اقتصادی ایران به خصوص بخش خصوصی راهکار دور زدن این تحریم‌ها را یافته‌اند
در همین راستا حمیدرضا جیهانی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه آزاد اسلامی، در گفت‌وگویی با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا به بررسی ابعاد مختلف فعال شدن مکانیزم ماشه و بازگشت تحریم‌ها (اسنپ‌بک) و تأثیر آن بر اقتصاد ایران پرداخت.
تمام اتفاقات پیرامون مکانیزسم ماشه پیش بینی شده است
وی در ابتدا با اشاره به این موضوع که نمی‌توان به صورت خام و یک‌بعدی درباره پیامد‌های این مسأله اظهارنظر کرد، گفت: بحث اسنپ‌بک در ادامه سایر تحولات و مسائل ژئوپلیتیکی است که در ماه‌های اخیر به فضای اقتصادی کشور تحمیل شده است. این مسأله را باید از دو منظر اقتصاد رفتاری فعالان اقتصادی و مردم و همچنین مولفه‌ها و پارامتر‌های بنیادین اقتصاد کشور مورد توجه و بررسی قرار داد.
جیهانی تصریح کرد: در حوزه اقتصاد بنیادین، اغلب موضوعات و ریسک‌های ژئوپلیتیکی همچون تحریم‌ها، مسائل نظامی و امنیتی منطقه‌ای در اقتصاد ایران به اصطلاح سایت شده و پیش‌بینی‌پذیر است؛ بازار‌ها خود را با این موضوعات تطبیق داده و پذیرفته‌اند. اما آنچه اهمیت دارد، بخش اقتصاد رفتاری است. به دلیل فضای رسانه‌ای و حجم بالای داده‌هایی که بر مردم وارد می‌شود، در کنار منفعت‌طلبی برخی گروه‌ها که از مذاکرات یا مسائل مرتبط بهره‌برداری می‌کنند، شاهد اثرگذاری مستقیم بر نگاه و رفتار مردم هستیم. این امر باعث بروز رفتار‌های هیجانی در بازار می‌شود؛ رفتار‌هایی که منجر به هجوم به بازار اسکناس، ارز، طلا و سکه شده و جهش‌های قیمتی را رقم می‌زند.
به رشد قیمت‌ها توجه نکنید؛ ریزش‌ها در پی است
این استاد دانشگاه در ادامه افزود: همواره پس از ایجاد چنین فضای هیجانی و شیدایی، بازار‌ها به تدریج تعدیل می‌شوند و قیمت‌ها تا حدودی به سطوح قبلی بازمی‌گردند؛ بنابراین فعالان اقتصادی و مردم باید از رفتار‌های هیجانی پرهیز کنند. ضمن اینکه با توجه به ضوابط و قوانینی که در سال‌های اخیر نهادینه شده، همچون مقررات مربوط به حساب‌های بانکی، مالیات بر سرمایه و خریدها، لازم است دقت شود که گردش‌های مالی سفته‌بازانه تحت تأثیر رسانه‌ها، در آینده برای افراد مشکلات مالیاتی ایجاد نکند.
تحریمهای بین المللی اثر اقتصادی ندارد
جیهانی در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر واقعی بازگشت تحریمهای سازمان ملل بر اقتصاد ایران توضیح داد: باید توجه داشت که تحریمهای سازمان ملل بیشتر جنبه سیاسی و امنیتی دارند تا اقتصادی. اثرگذاری تحریم‌هایی که آمریکا بر اساس سه یا چهار قانون خاص خود علیه ایران اعمال کرده، بسیار بیشتر از تحریم‌هایی است که در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه بازخواهد گشت. به‌ویژه در حوزه کالا‌های اساسی و دارو، هیچ‌گاه تحریمهای سازمان ملل شامل محدودیت‌های جدی نبوده است. در حالی که وزارت خزانه‌داری آمریکا با اعمال تحریمهای ثانویه فشار‌های شدیدی را بر ایران تحمیل کرده است.
وی تأکید کرد: از نگاه بنده، بازگشت تحریمهای سازمان ملل اثر معناداری بر تأمین کالا‌های اساسی نخواهد داشت. آنچه اهمیت دارد، مدیریت صحیح عرضه و تقاضا در کشور توسط مجموعه‌های اجرایی و دولت است تا از سوءاستفاده برخی افراد منفعت‌طلب که به دنبال برهم زدن بازار‌ها هستند، جلوگیری شود.
جیهانی در پایان یادآور شد که تجربه تحریمهای پیشین نشان داده است بخش خصوصی ایران راه‌های دور زدن تحریم‌ها را آموخته و بسیاری از نیاز‌های اساسی کشور در همان شرایط نیز تأمین می‌شد؛ بنابراین می‌توان گفت که این تحریم هیچ تاثیری در تامین کالا‌های اساسی ندارد. تنها لازم است که مسئولان تقاضا در کشور را مدیریت کنند.
انتهای پیام/
