قلب در محاصره مین خاموش چربی

تحقیقات جدید نشان می‌دهد که چربی پنهان اطراف اندام‌ها، به‌ویژه در ناحیه شکم، می‌تواند روند پیری قلب را تسریع کند، در حالی که چربی ذخیره شده در سایر بخش‌های بدن ممکن است اثر محافظتی داشته باشد. این یافته‌ها نشان می‌دهند که سن تنها عامل خطر بیماری قلبی نیست و محل توزیع چربی در بدن نقش مهمی در سلامت قلب و رگ‌ها دارد.

با استفاده از تصویربرداری پیشرفته و هوش مصنوعی (AI)، پژوهشگران توانستند تأثیرات دقیق چربی را بر عملکرد قلب و سرعت پیری آن تحلیل کنند و تفاوت‌های قابل توجهی بین مردان و زنان شناسایی شود.

چربی احشایی؛ قاتل پنهان قلب

چربی احشایی (Visceral Fat)، چربی عمیق اطراف اندام‌های داخلی مانند معده، روده و کبد است که از خارج بدن دیده نمی‌شود. حتی افرادی با وزن طبیعی ممکن است مقدار قابل توجهی چربی احشایی داشته باشند. یافته‌های جدید نشان می‌دهند که مقادیر بالای این نوع چربی با سرعت بیشتر پیری قلب مرتبط است و التهاب ناشی از آن می‌تواند عامل اصلی این روند باشد.

 مطالعات پیشین نیز اثرات منفی چربی احشایی را بر سلامت متابولیک و قلبی عروقی اثبات کرده‌اند، اما اکنون شواهد تازه‌ای وجود دارد که این نوع چربی می‌تواند پیری زودرس قلب و رگ‌ها را به طور مستقیم تحریک کند.

تفاوت‌های جنسیتی در توزیع چربی و پیری قلب

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که توزیع چربی به سبک مردانه (Apple Shape) با تمرکز در اطراف شکم، به ویژه در مردان، پیش‌بینی‌کننده پیری سریع‌تر قلب است. 

در مقابل، توزیع چربی سبک زنانه (Pear Shape)، یعنی ذخیره چربی در اطراف باسن و ران، به‌ویژه در زنان، اثر محافظتی دارد و می‌تواند روند پیری قلب را کند کند. این تفاوت‌ها ممکن است ناشی از هورمون‌ها مانند استروژن باشد که در زنان پیش از یائسگی باعث محافظت از قلب می‌شود.

فناوری در خدمت سنجش سن قلب

در این تحقیق، داده‌های «بانک زیستی بریتانیا » (UK Biobank) شامل تصویربرداری کل بدن بیش از ۲۱,۲۴۱ شرکت‌کننده مورد استفاده قرار گرفت. با کمک هوش مصنوعی، پژوهشگران توانستند نشانه‌های پیری قلب را از جمله سفتی و التهاب بافت‌ها شناسایی کرده و برای هر فرد یک «سن قلب» تعیین کنند. مقایسه این سن با سن واقعی نشان داد که افرادی با چربی احشایی بیشتر، پیری قلب سریع‌تری دارند.

نتایج آزمایش خون نیز نشان داد که چربی احشایی با افزایش التهاب سیستمیک مرتبط است و این التهاب می‌تواند به طور مستقیم بر عملکرد قلب و رگ‌ها اثر بگذارد.

 پروفسور «دکلن اورگان» (Declan O’Regan)، رهبر این مطالعه، توضیح داد: «ما تفاوت‌های شکل بدن سیب و گلابی را می‌دانستیم، اما مشخص نبود چگونه منجر به نتایج بد سلامتی می‌شود. تحقیقات ما نشان می‌دهد که چربی بد، که عمیقاً اطراف اندام‌ها پنهان است، پیری قلب را تسریع می‌کند، در حالی که برخی انواع چربی می‌توانند از پیری محافظت کنند، به ویژه در زنان.»

 او همچنین تأکید کرد که شاخص توده بدنی (BMI) ابزار مناسبی برای پیش‌بینی سن قلب نیست و محل ذخیره چربی اهمیت بیشتری دارد.

پروفسور «برایان ویلیامز» (Bryan Williams)، رئیس علمی بنیاد قلب بریتانیا (British Heart Foundation)، افزود: «چربی احشایی اضافی اطراف قلب و کبد می‌تواند فشار خون و کلسترول را افزایش دهد و ممکن است پیری قلب و رگ‌ها را نیز تسریع کند. توزیع چربی در زنان با سطح استروژن مرتبط است و این هورمون می‌تواند کلید درمان‌های آینده برای مقابله با پیری قلب باشد.»

راهکار‌ها و آینده تحقیق

پژوهشگران این تحقیق که در سایت «سای‌تک‌دیلی» (SciTechDaily) منشتر شده است؛ امیدوارند با شناخت دقیق محل ذخیره چربی و اثرات آن بر قلب، بتوانند راهکار‌های موثرتری برای طول عمر سالم پیدا کنند. حتی افراد فعال نیز ممکن است با چربی پنهان مواجه باشند که تهدیدی برای قلب به حساب می‌آید. تحقیقات آینده قرار است بررسی کنند که آیا دارو‌هایی مانند پروفسور «مهارکننده‌های جی‌ال‌پی‌-وان» (GLP-۱ inhibitors) می‌توانند اثرات پیری ناشی از چربی احشایی را کاهش دهند. همچنین رعایت رژیم سالم و فعالیت بدنی منظم به کاهش چربی احشایی و محافظت از قلب کمک می‌کند.