مهدی بختیاری: خلع سلاح حزب‌الله بیچارگی لبنان را رقم خواهد زد
مهدی بختیاری کارشناس و تحلیلگر مسائل دفاعی، در گفتوگو با خبرگزاری آنا به بررسی فشارهای اخیر آمریکا و برخی جریان‌های داخلی لبنان برای خلع سلاح حزب‌الله و پیامدهای احتمالی آن پرداخت. او با تحلیل دقیق ساختار سیاسی و اجتماعی لبنان، نقش طایفه شیعه و جایگاه حزب‌الله را در معادلات امنیتی منطقه تبیین کرد و درباره سناریوهای پیش رو هشدار داد. متن کامل گفتوگو در ادامه آمده است:
طرح قدیمی غرب برای خلع سلاح حزب‌الله
لبنان در مذاکراتش با آمریکا یک تفاهم‌نامه ۱۱ بندی داشته که در یکی از بندهای آن خلع سلاح حزب‌الله مطرح شده است. امروز نیز چند سناتور آمریکایی با مقامات لبنانی دیدار کردند و نماینده ترامپ در لبنان حضور داشت. او درباره خلع سلاح حزب‌الله اعلام کرده اولویت اصلی لبنان باید این موضوع باشد و اگر حزب‌الله خلع سلاح شود، آمریکا حاضر است به ارتش و امنیت لبنان کمک کند و اسرائیل نیز عقب‌نشینی کند.
بختیاری تأکید کرد که این طرح جدید نیست و سال‌ها پیش مطرح شده و امروز غرب دوباره آن را به جریان انداخته است.
بحران‌های لبنان؛ میراث استعمار
وی در تحلیل خود گفت: اگر وضعیت خاورمیانه را با بحران‌های همیشگی و درگیری‌هایی که ظاهراً پایانی ندارند، یادگار کشورهای استعماری بدانیم، لبنان یک شاخص و نماد است. بحران‌های بی‌پایان لبنان عین همان چیزی است که در منطقه وجود دارد و یادگار استعمارگران، به‌ویژه فرانسوی‌ها، است که قوانین لبنان را طوری پایه‌گذاری کردند تا مشکلات دائمی باقی بماند.
ساختار طایفه‌ای و ضعف ارتش لبنان
بختیاری افزود: لبنان با بسیاری از کشورها متفاوت است. ساختار قدرت در این کشور طایفه‌ای است؛ طوایف قدرت دارند و دولت و ارتش چندان موضوعیتی ندارند. ارتش لبنان یک ارتش ضعیف است که حتی در حد پلیس بسیاری از کشورها هم نیست. همسایگی با سرزمین‌های اشغالی هم باعث شده بحران‌ها در لبنان هیچ‌گاه پایان نپذیرند.
دشمنی دیرینه با حزب‌الله
وی ادامه داد: حزب‌الله لبنان از همان آغاز تشکیل، به عنوان یک سازمان قدرتمند وابسته به طایفه شیعه، هدف خصومت داخلی و خارجی قرار گرفت. در خارج از لبنان، اسرائیل اصلی‌ترین دشمن این جنبش است و در داخل نیز گروه‌های مختلفی از دهه‌ها قبل با حزب‌الله دشمنی دارند. با این حال، در سه دهه اخیر، به دلیل ویژگی‌های حزب‌الله و شخصیت شهید نصرالله دبیرکل حزب‌الله و حمایت گسترده مردمی—از سوی غیرشیعیان—دشمنان کمتر جرئت ابراز وجود داشتند.
بختیاری خاطرنشان کرد: در مقاطع مختلف موضوع خلع سلاح حزب‌الله مطرح شد و فشارهای سنگینی وارد آمد، از جمله پس از ترور رفیق حریری. اما حزب‌الله با ویژگی‌هایی که داشت از این بحران‌ها عبور کرد.
وضعیت پس از ۷ اکتبر و فشارهای جدید
وی گفت: امروز، نزدیک دو سال از ۷ اکتبر گذشته و از فردای آن روز یعنی ۸ اکتبر، حزب‌الله وارد درگیری با اسرائیل شد. طبیعتاً ضربات سختی خورد؛ دبیرکل و فرماندهان عالی‌رتبه‌اش را از دست داد و در یک وضعیت بحرانی قرار گرفت. همین امر دشمنان حزب‌الله را امیدوار کرده تا آرزوی دیرینه‌شان یعنی خلع سلاح این جنبش را دنبال کنند و آن را به یک گروه صرفاً سیاسی یا اجتماعی تبدیل نمایند.
نقش دولت و فشارهای آمریکا
وی افزود: دولت لبنان جایگاه آن‌چنانی ندارد. ارتش و دولت طبق یک رسم نانوشته مورد احترام احزاب هستند، اما عملاً قدرتی ندارند. وابستگی دولت فعلی به قدرت‌های خارجی— فکری—باعث شده که تحت فشار احزاب داخلی به سمت تکمیل پروژه خلع سلاح حزب‌الله حرکت کند. نمایندگان آمریکایی که به لبنان می‌آیند و می‌روند، همه نشان‌دهنده یک طرح بزرگ آمریکایی–اسرائیلی با نقش‌آفرینی دولت و طوایف است.
چشم‌داشت اسرائیل به خاک لبنان
بختیاری هشدار داد: این خطر بزرگی برای لبنان است. اسرائیل چه حزب‌الله باشد چه نباشد، به خاک لبنان چشم دارد. در کتاب‌های درسی ابتدایی اسرائیل به صراحت آمده که این سرزمین‌ها متعلق به آنهاست. تنها نیرویی که مقابل اشغالگری اسرائیل ایستاده، حزب‌الله است. ارتش محلی از اعراب ندارد و بقیه گروه‌ها هم چنین توانی ندارند.
وی تأکید کرد: اگر حزب‌الله خلع سلاح شود یا از بین برود، بیچارگی لبنان آغاز خواهد شد. وعده‌های آمریکا مبنی بر کمک به ارتش و بهبود وضعیت هیچ‌گاه محقق نمی‌شود. اسرائیل محال است زیر بار چنین چیزی برود. همان‌طور که پس از سوریه دیدیم، اسرائیل حتی در نبود تهدید جدی، زیرساخت‌های این کشور را نابود کرد. در لبنان، با توجه به همسایگی و کوچکی جغرافیا، این رفتار شدیدتر خواهد بود.
بختیاری افزود: با وجود این تهدیدها، احتمال تحقق خلع سلاح اندک است. حزب‌الله سازمانی ریشه‌دار در دل بزرگ‌ترین طایفه لبنان، یعنی شیعیان است. تشییع باشکوه سید حسن نصرالله و شیخ هاشم صفی‌الدین نشان داد طایفه شیعه چه وزن و قدرتی دارد. این وزن اجتماعی اجازه نخواهد داد پروژه خلع سلاح به آسانی اجرا شود.
تجربه جنگ‌های داخلی و احتمال درگیری جدید
وی گفت: احتمال وقوع جنگ داخلی زیاد نیست، زیرا حزب‌الله تجربه گذشته را دارد و می‌داند چنین جنگی چه بلایی سر کشور خواهد آورد. اما خلع سلاح خط قرمز پررنگی برای حزب‌الله و طایفه شیعه است. سلاح حزب‌الله هیچ‌گاه علیه داخل استفاده نشده و همیشه علیه اسرائیل بوده است. بنابراین، این موضوع برای حزب‌الله مسئله‌ای موجودیتی است.
بختیاری تأکید کرد: وقتی پای موجودیت یک جنبش یا طایفه در میان است، هر اتفاق خارج از همه تحلیل‌ها—ممکن است رخ دهد. بسیاری تصور نمی‌کردند اسرائیل توان ادامه جنگ طولانی را داشته باشد، اما چون آن را مسئله‌ای موجودیتی دید، نزدیک دو سال است که ادامه داده است. طبیعی است که وقتی خط قرمزها جابه‌جا می‌شوند، باید منتظر هر اتفاقی بود.
انتهای پیام/
