عارف: قبل از حل کردن مشکل آب و برق، مشکل جذب اساتید دانشگاه‌ها را حل کنید/ دانشگاه‌های ما باید نسل نو انقلاب باشند
به گزارش خبرگزاری آنا، جلسه هم‌اندیشی محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور با رؤسای دانشگاه‌ها اظهارداشت: این شیوه‌ای که ما امروز در دانشگاه‌ها جذب استاد می‌کنیم آیا باعث جذب می‌شود یا باعث فرار می‌شود؟ من میخواهم قبل از حل کردن مشکل آب و برق، این مشکل را حل کنید.
وی افزود: میخواستیم با آقای پزشکیان وارد عمل شویم اما دیدیم براساس قانون یک گروه‌هایی را قانوناً به هیأت علمی چسبانده‌اند که هر اقدامی بخواهید کنید عملاً متوقف می‌شود و آیا اصولاً این نگاه کاملاً دولتی که ما به دانشگاه‌ها داشته‌ایم در این عصر، در عصری که می‌خواهیم فناوری را در همه جا به خدمت بگیریم آیا جواب می‌گیریم؟
رابطه دانشگاه با حاکمیت از طریق هیأت امنایی برقرار شود
عارف گفت: یک بحث دیگری است که بگوییم دانشگاه‌ها نهادهای عمومی هستند، رابطه دانشگاه با حاکمیت از طریق یک هیأت امنایی که مسئول است برقرار باشد. طراح شورای هماهنگی خودم بودم و خودم را نقد می‌کنم. همان کاری که دولت با نهادهای عمومی می‌کند با دانشگاه‌ها هم انجام دهد.
معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: ۳۱ مدیر بودند که تنها یکی از آنان بومی بود. آیا یک استان با مدیران غیر بومی می‌تواند اداره شود و توسعه پیدا کند؟ در ابتدای انقلاب، بحث سهمیه‌بندی نقاط محروم از همان‌جا آغاز شد. اولین سهمیه‌بندی که داشتیم، شامل دو نوع سهمیه بود: سهمیه آزاد و سهمیه محروم؛ که حداقلی را به نقاط محروم اختصاص می‌داد، به شرط آنکه فرد پس از فارغ‌التحصیلی در همان مناطق محروم ماندگار شود.
شیوه امروزی باعث جذب نخبگان می‌شود یا فرار آنها
وی افزود: امروز نیز در صحبت‌های آقای دکتر سیمایی همین موضوع مطرح شد که آیا آن روش و سازوکار همچنان لازم و مفید است یا خیر. ایشان مثال «جذر» را مطرح کردند. این شیوه‌ای که امروز در دانشگاه‌ها برای جذب استاد به کار می‌رود، آیا موجب جذب می‌شود یا باعث فرار نخبگان؟
نگاه کاملاً دولتی به دانشگاه‌ها مانع اقدامات اساسی می‌شود
عارف تصریح کرد: بنده تأکید دارم که اگر بخواهیم مشکلاتی همچون بحران آب را حل کنیم، نمی‌توانیم کمتر از آن دوره‌ای که پیش‌تر تجربه کرده‌ایم کار کنیم. منطقی هم هست. اما هنگامی که وارد عمل می‌شویم، می‌بینیم بر اساس قانون، گروه‌هایی به‌طور قانونی به هیأت علمی دانشگاه‌ها پیوسته‌اند که هر اقدامی در این زمینه، متوقف می‌شود. در حالی‌که برای جمعیتی ۵۰۰، ۶۰۰ یا ۷۰۰ هزار نفر باید تصمیم‌گیری شود، اما نگاه کاملاً دولتی به دانشگاه‌ها مانع اقدامات اساسی می‌شود.
بکارگیری فناوری نرم در دانشگاه‌ها را به صورت پایلوت آغاز کنیم
وی گفت: این پرسش جدی مطرح است که آیا در عصری که می‌خواهیم فناوری‌ها را در فضای نرم به خدمت بگیریم، همچنان می‌توان با همان نگاه سنتی و کاملاً دولتی به دانشگاه‌ها عمل کرد یا خیر؟ بنده در یکی از دانشگاه‌ها مطرح کردم که بهتر است نمونه‌سازی کنیم و یکی دو دانشگاه را به‌صورت پایلوت آغاز نماییم. دانشگاه‌ها باید به‌عنوان نهادهای عمومی تعریف شوند نه صرفاً نهادهای دولتی. رابطه دانشگاه با حاکمیت باید از طریق هیأت امنایی که مسئولیت دارد برقرار شود، نه از طریق روندهای بوروکراتیک وزارت علوم.
معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: اکنون نیز می‌بینیم که صورتجلسات هیأت امنا در وزارت تنظیم می‌شود و سپس امضا می‌کنند و اگر امضا نکنند، تغییرات جزئی داده می‌شود. قانون می‌گوید وزیر باید تأیید کند و اگر وزیر تأیید نکند، موضوع معطل می‌ماند. جالب آنکه طراح شورای هماهنگی هیأت، خود بنده بوده‌ام. بنابراین، این تمرکز موجود باید مورد نقد جدی قرار گیرد.
باید دانشگاه را به عنوان یک نهاد عمومی دید
عارف تأکید کرد: باید دانشگاه را امروز به‌عنوان یک نهاد عمومی دید؛ همان‌طور که دولت با سایر نهادهای عمومی تعامل می‌کند، باید چنین نگاهی نیز نسبت به دانشگاه‌ها وجود داشته باشد.
معاون اول رئیس‌جمهور، بیان داشت: پای هیچ‌کس از دانشگاه در نهاد امنیتی باز نشد و در هیچ حادثه‌ای، در هیچ دانشگاهی چنین اتفاقی رخ نداد. با ۱۶ آذر جمع‌بندی کردیم و به مسئولان گفتیم اگر قرار باشد نیروی نظامی یا انتظامی وارد دانشگاه شود، جز با اجازه رئیس‌جمهور یا در نبود او، معاون اول، چنین اقدامی ممکن نیست. در آن فضا، دانشجو صمیمانه حرف خود را زد، استاد نیز سخن گفت و جلسه برگزار شد. این ظرفیت دانشگاه ماست و این ظرفیت باید در خدمت مردم و نظام قرار گیرد.
ما اهل جنگ نیستیم اما اگر دیگران آغاز کنند ما به پایان می‌رسانیم
وی تأکید کرد: امروز در شرایطی هستیم که یک جنگ به ما تحمیل شده است. اکنون حتی در حالت آتش‌بس هم نیستیم بلکه توقف آتش داریم و باید در هر لحظه آمادگی رویارویی را داشته باشیم. البته راهبرد ما مذاکره برای حل و فصل مسائل است؛ اما نگرانی وجود دارد که طرف مقابل اساساً اعتقادی به مذاکره ندارد. تمدن غربی و حقوق بشری که آنان دیکته می‌کنند، به این معناست که هر چه آنان بگویند، دیگران باید بپذیرند. ما اهل جنگ نیستیم، اما هنگامی که آغاز کرده‌اند، پایان با ماست و باید آمادگی لازم را داشته باشیم.
دانشگاه باید با تحلیل درست ضعف‌های فناوری‌های نوظهور را جبران کند
عارف گفت: امروز مبدا و منتهای این آمادگی، دانشگاه است. در جلساتی که داشتیم، تأکید کردیم راهبرد‌ها و منابع باید در دو تا سه سال آینده همسو با چشم‌انداز کشور تعریف شود. در حوزه فناوری‌های نوظهور و نوین نیز اگر ضعفی وجود دارد، دانشگاه باید با تحلیل درست، آن را جبران کند.
دانشگاه باید محیطی بانشاط داشته باشد
معاون اول رئیس جمهور تصریح کرد: برای ایفای این مسئولیت، دانشگاه باید محیطی بانشاط داشته باشد؛ استاد با نشاط فعالیت کند، دانشجو بانشاط باشد و رئیس دانشگاه نیز اقتدار لازم را در مدیریت داشته باشد. این مطالبه همواره مطرح است که چگونه می‌توان رئیس دانشگاه را صاحب اقتدار کرد تا تصمیم بگیرد و مجبور نباشد از چندین مرجع استعلام بگیرد.
این مردم استحقاق یک زندگی شرافتمندانه و آرام را دارند
وی با تأکید بر اینکه امروز دانشگاه‌های ما باید نسل نو انقلاب باشند و به مردم پاسخگو باشند، اظهارداشت: مردم در جنگ ۱۲ روزه برخلاف تحلیل مدعیان غرب، با حضور و همراهی خود ورق را برگرداندند. در بررسی‌های اقتصادی نیز روشن شد که کمتر از یک درصد مردم برای یک هفته آذوقه اضافه خریداری کردند؛ این نشان‌دهنده اعتماد مردم است. این مردم استحقاق یک زندگی شرافتمندانه و آرام را دارند و ما وظیفه داریم مطالبات آنان به‌ویژه در حوزه معیشت را پاسخ دهیم.
دانشگاه باید به دولت و حکومت راهکار بدهد
عارف همچنین گفت: راهکار باید ارائه شود؛ اینکه چگونه می‌توان ثروت ملی را افزایش داد. هنر این نیست که هزینه‌های ملی را بالا ببریم. در چهار دهه گذشته عمده پیشنهاد‌ها معطوف به افزایش هزینه بوده است، در حالی که باید دانشگاه به حکومت و دولت راهکار بدهد که چگونه می‌توان با افزایش درآمد ملی و ارتقای سرمایه ملی، مطالبات مردم را پاسخ داد.
دانشگاه اول باید مسائل داخلی خود را حل کند/ باید از دانشگاه، دولت و ملت یک صدا شنیده شود
معاون اول رئیس جمهور تصریح کرد: بنابراین، دانشگاه ابتدا باید مسائل داخلی خود را حل کند تا بتواند در عرصه‌های راهبردی، علمی، پژوهشی و فرهنگی، نقش‌آفرینی مؤثر داشته باشد.
وی افزود: بین دانشگاه، دولت و ملت نیاز به یک هم‌افزایی وجود دارد. باید یک صدا از دولت، دانشگاه و مردم شنیده شود و آن صدا، صدای مردم باشد. اگر خود را با مردم هماهنگ کنیم و صرفاً شعار ندهیم، بلکه واقعاً در مسیر مردم حرکت کنیم و برخلاف خواست آنان تصمیم‌گیری نکنیم، آنگاه می‌توانیم ادعا کنیم که خدمتگزار مردم هستیم. باور به این موضوع در قالب یک هم‌افزایی میان این سه رأس مثلث مهم، موجب می‌شود کار‌ها به‌راحتی پیش برود.
در برخی حوزه‌ها در بخش دفاعی دست برتر را در منطقه داریم
عارف ادامه داد: دستاورد‌های ارزشمند کشور بعد از انقلاب، به‌ویژه در بخش دفاعی، نمونه‌ای روشن از همین هم‌افزایی است؛ جایی که ما در برخی حوزه‌ها دست برتر را در منطقه داریم. این دستاورد‌ها همه با تلاش جوانان دانشمند، اساتید بزرگوار، بخش کارشناسی و صنعت و سایر حوزه‌ها حاصل شده است.
رسالت دانشگاه صرفاً علمی نیست
معاون اول رئیس جمهور همچنین گفت: در حوزه مسائل اجتماعی نیز امروز کشور با چالش‌های کم‌شماری مواجه نیست. پرسش این است که دانشگاه چه سهمی در حل مسائل اجتماعی بر عهده دارد؟ رسالت دانشگاه صرفاً علمی نیست، بلکه رسالت اجتماعی نیز دارد. دانشگاه همواره کانون تولید آگاهی و تفکر سیاسی بوده است.
دانشگاه وظیفه دارد برای ترویج اخلاق سیاسی تلاش کند
وی با تأکید بر اینکه دانشگاه بی‌صدا باشد و فضایی آرام و بدون سخنرانی و جلسه داشته باشد، هنر نیست، اظهارداشت: هنر آن است که دانشجو در فضای دانشگاه رشد کند؛ هم رشد علمی و هم رشد سیاسی و اجتماعی. دانشگاه باید بستری برای تربیت سیاسی جوانان باشد تا در فضایی آزاد بیاموزند چه مسائلی باید مطرح شود و چگونه باید مطرح گردد. امروز اخلاق سیاسی جایگاه ویژه‌ای دارد و دانشگاه وظیفه دارد برای ترویج اخلاق سیاسی تلاش کند. جوان ۲۳ یا ۲۴ ساله باید بیاموزد که می‌تواند آزادانه دیدگاه خود را بیان کند، اما در عین حال رعایت اخلاق و حرمت را فراموش نکند. هیچ دلیلی برای تخریب و بی‌احترامی وجود ندارد.
مسئول دانشگاه نیز باید بداند که مسئولیتش صرفاً اداری نیست
عارف افزود: برخی حوادث گذشته نشان داد که وقتی دانشگاه در جایگاه واقعی خود قرار نگیرد، مشکلاتی پدید می‌آید. مسئول دانشگاه نیز باید بداند که مسئولیتش صرفاً اداری نیست، بلکه باید به عدالت اجتماعی، توزیع امکانات و پاسخ به مطالبات دانشجویان توجه کند.
دولت آمادگی دارد چند دانشگاه را به صورت پایلوت هیأت امنایی اداره کند
معاون اول رئیس جمهور ادامه داد: امروز نیز مطالبه جدی در حوزه تأمین منابع مالی دانشگاه‌ها وجود دارد. دولت این آمادگی را دارد که در چارچوب نهادهای عمومی و حتی فراتر از آن، دانشگاه‌ها را به‌صورت کاملاً هیأت امنایی اداره کند. در این چارچوب، چند دانشگاه می‌توانند پیش‌قدم شوند و با نظر وزیر محترم، به‌صورت آزمایشی این الگو را اجرا نمایند.
دولت باید بتواند در ازای اختصاص پنج هزار دانشجو به دانشگاه، هزینه‌های آن را هم تأمین کند
وی گفت: بنده زمانی که رئیس دانشگاه تهران بودم، چنین طرحی را دنبال کردم و با بزرگان نیز مشورت شد، اما به دلیل تغییر شرایط ادامه پیدا نکرد. امروز می‌توان بار دیگر این مسیر را آغاز کرد. به عنوان مثال، اگر دولت سالانه پنج هزار دانشجو به دانشگاه تهران اختصاص می‌دهد، معادل هزینه آن را نیز تأمین کند؛ و اگر چنین نکند، دانشگاه بتواند مستقل تصمیم‌گیری نماید. در چنین شرایطی دانشگاه‌ها می‌توانند اثرگذاری بیشتری در حوزه‌های تخصصی، علمی و حتی فعالیت‌های برون‌مرزی داشته باشند.
امروز موضوع دیپلماسی علمی جزو اولویت‌های کشور است
عارف اظهار داشت: امروز موضوع دیپلماسی علمی جزو اولویت‌های کشور است. خواهش می‌کنم علیرغم مشکلاتی که در تأمین هزینه کنفرانس‌ها وجود دارد ـ که هم برای دانشگاه دشوار است و هم برای برگزارکنندگان ـ این ارتباطات را قطع نکنیم، بلکه برنامه‌ای مشخص داشته باشیم و دانشگاه‌ها در زمینه دیپلماسی علمی پیش‌قدم شوند. در بسیاری موارد، کارایی دیپلماسی علمی حتی از دیپلماسی سیاسی و اقتصادی نیز مؤثرتر است.
دانشجو باید احساس آرامش کند و در کنار تحصیل بتواند رشد داشته باشد
معاون اول رئیس جمهور با بیان اینکه بنده از دانشجویان نیز تشکر می‌کنم. واقعاً در یک سال گذشته فضای دانشگاه‌ها رضایت‌بخش بوده و احساس کردم که دانشجویان می‌توانند آزادانه صحبت کنند، افزود: البته هنوز مشکلات و مسائلی وجود دارد که ان‌شاءالله آقای دکتر سیمایی‌سرا با عملکرد خوبی که در این بخش‌ها داشته‌اند، همین مسیر را ادامه خواهند داد. هر جا مانعی وجود دارد که باید از سوی دولت یا سایر نهاد‌ها حل شود، باید پیگیری گردد تا دانشجو احساس آرامش کند و در کنار تحصیل بتواند رشد داشته باشد و حرف خود را بزند.
دانشگاه‌ها مشکلات امنیت اطراف خود را حل کنند
وی گفت: موضوع معیشت دانشجویان برای ما اهمیت زیادی دارد. امنیت آنان نیز مسأله‌ای اساسی است. برخی حوادثی که متأسفانه رخ می‌دهد، ارتباط مستقیمی با دانشگاه ندارد، اما وقتی جوانی ۱۸ یا ۱۹ ساله از شهرستان وارد دانشگاه می‌شود، خانواده‌اش با اعتماد به دانشگاه او را می‌فرستند و باید مطمئن باشند امنیت فرزندشان حفظ خواهد شد. خواهشم این است که اگر دانشگاه در اطراف خود با مشکلاتی مواجه شد، این مسائل با پیگیری حل شود و در صورت لزوم دولت نیز ورود کند تا نگرانی‌ها برطرف گردد.
درخصوص معیشت اساتید باید جدی‌تر اقدام کنیم
عارف تصریح کرد: در خصوص معیشت اساتید نیز باید جدی‌تر اقدام کنیم. در کنار بحث افزایش حقوق که موضوع یک‌ساله ما بوده، مسأله مسکن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در جلسه‌ای که با برخی همکاران داشتم، موضوع «مولدسازی» را مطرح کردم. قانونی وجود دارد مبنی بر اینکه زمین‌های مازاد دستگاه‌های اجرایی باید از طریق یک سازوکار خاص و با تصمیم خزانه واگذار شود. ما در مورد دانشگاه‌ها جلوی این کار را گرفتیم و گفتیم بدون اجازه دانشگاه نباید به دارایی‌های آن دست ببرند.
معاون اول رئیس جمهور اظهارداشت: این زمین‌ها ذخیره‌های آینده دانشگاه هستند و باید برای ۱۰ سال، ۲۰ سال یا ۳۰ سال آینده حفظ شوند. با این حال، اگر دانشگاه‌ها تشخیص دهند می‌توانند از مکانیزم مولدسازی استفاده کنند تا برای اساتید جوان خانه‌سازی شود. حتی می‌توان این زمین‌ها را به دانشگاه یا خود اساتید واگذار کرد تا مثلاً سه هزار واحد مسکونی ساخته شود و بخشی از آن نیز به اساتید جوان تخصیص داده شود. در گذشته هم تجربه‌ای در این زمینه داشتیم؛ در سال ۱۳۸۳ دو طرح ۵۰۰ میلیون تومانی را در دانشگاه تهران و صنعتی شریف آغاز کردیم تا تعدادی خانه برای اساتید ساخته شود و با بازگشت تدریجی پول، سرمایه‌ای برای آینده دانشگاه باقی بماند، هرچند آن طرح به نتیجه نرسید و منابع آن صرف امور پژوهشی شد.
مهمترین مشکل استادیاران و اساتید جوان موضوع مسکن است/ باید پرداخت‌ها اصلاح شود
وی گفت: امروز نیز این آمادگی وجود دارد که چنین اقداماتی تکرار شود. مهمترین مشکل امروز ما، به‌ویژه برای استادیاران و اعضای جوان هیأت علمی در شهر‌های بزرگ، موضوع مسکن است. انتظار می‌رود آقای دکتر سیمایی و همکاران محترم این موضوع را در اولویت قرار دهند. امیدواریم با همکاری و همفکری شما و دیگر مسئولان، در زمینه اصلاح پرداخت‌ها و تأمین مسکن اساتید اقدامات موثری صورت گیرد تا دیگر در برابر همکاران خود شرمنده نباشیم.
انتهای پیام/
