مطالبات خاموش دانشجویان نسل جدید از مسئولان آموزش عالی

به گزارش خبرنگار آنا، تربیت نیروی انسانی متخصص برای ورود به بازار کار و به بیانی ساده‌تر پرورش نسلی آگاه نسبت به مسائل روز جامعه؛ همه و همه از دل دانشگاه‌ها می‌جوشد. این نهاد‌های علمی کانون اصلی تولید علم به شمار می‌آیند و نقش حیاتی در توسعه جامعه‌ای پررونق در تمام حوزه‌ها ایفا می‌کنند. 

اما، پارادایم‌های آموزشی در قرن کنونی یعنی قرن بیست و یکم دستخوش تحولاتی شده است. مسائلی مانند تغییرات سریع در مشاغل، پیچیدگی‌های روز افزون چالش‌های جهانی و ظهور فناوری‌های نوظهور تکلیفی برای دانشگاه‌های کشور ایجاد کرده است تا بازنگری اساسی در رویکرد‌ها و محتوای آموزشی را سرلوحه کار خود قرار دهند. 

در این میان، قشر دانشجو که مخاطبان و سرمایه اصلی نظام آموزشی هز کشوری به شمار می‌آیند، بیش‌تر از هر زمان دیگر به فضایی همگام و پویا و پاسخگو متناسب با نیاز‌های روز نیازمند هستند. 

نسل جدید دانشجو که به نسل زد معروف هستند و با توجه به ظهور تکنولوژی متفاوت‌تر از نسل گذشته پرورش یافته‌اند، دغدغه‌ها و مطالبات مشخصی از نظام آموزشی عالی دارند که اگر به آنها توجه جدی نشود شاهد شکاف عمیق بین دانشگاه و جامعه خواهیم بود. 

در گزارش پیش رو به صورت مستقیم با برخی از دانشجویان با هدف شناسایی خواسته‌های آنها از نهاد‌های علمی به گفت‌و‌گو نشستیم تا بتوانیم تصویری جامع از وضعیت آموزش عالی از نگاه دانشجویان به مسئولان ارائه دهیم. این خواسته ها؛ طیف وسیعی از آموزش، پژوهش، امکانات و مسائل فرهنگی-اجتماعی را در بر می‌گرفت.

انقلاب دیجیتال و دسترسی آزاد به اطلاعات دو رکن اساسی تغییر در ماهیت یادگیری به شمار می‌آید. دانشجویان نسل‌های پیشین برای پیشبرد تحقیقات خود به منابع محدود کتابخانه‌ای و کلاس‌های درس وابسته بودند، اما دانشجویان امروزی که در عصر ارتباطات زیست می‌کنند در اقیانوسی از دانش و اینترنت غوطه ور شده‌اند. این دسترسی بی حد و مرز نوع انتظارات آنها از دانشگاه‌ها را دستخوش تغییرات جدی کرده است. نسل جدید دانشجو دیگر منفعل به شمار نمی‌آید، بلکه در هر لحظه به دنبال کسب تجربه‌های یادگیری، کاربردی و مبتنی بر حل مسئله است. 

پرواز در صحنه علم؛ مقصد دانشجویان نسل جدید 

شایان دانشجوی کامپیوتر امیرکبیر به خبرنگار آنا می‌گوید: دیگر صرفا انتقال اطلاعات از طرف استادان کفایت «دانش» دانشجویان نسل زد را نمی‌کند؛ چرا که آنها به دنبال پرواز در صحنه علم هستند تا بتوانند ایده‌های خود را مطرح کنند و در بحث‌ها مشارکت داشته باشند. 

روش‌های سنتی تدریس که صرفاً بر سخنرانی استاد استوار باشد، هم مسیر نیاز‌های دانشجویان امروزی نیست؛ در واقع آنها خواهان کلاس‌هایی هستند تا بتوانند علاوه بر تعامل با استادان و همکلاسی‌های خود از یکدیگر سوال پرسیده و دیدگاه هایشان را به نمایش بگذارند. 

مهارت‌محوری؛ کلید ورود به بازار 

دانش آموختگی دانشجو از دانشگاه دیگر به معنای تضمین فرد برای ورود به بازار کار نیست، اشتغال امروزی به شدت رقابتی شده و نیازمند مهارت‌های تخصصی و نرم است. عرشیا و ایلیا دو دانشجوی دوقلوی دانشگاه تهران در این باره معتقد هستند که دانشجویان به خوبی از این مسئله آگاهی داشته و از دانشگاه‌ها انتظار دارند که علاوه بر دانش نظری به آنها مهارت‌های علمی مورد نیاز بازار کار هم آموزش دهند که توانایی انجام کار گروهی، حل مسئله، تفکر انتقادی، خلاقیت، مهارت‌های ارتباطی و آشنایی با نرم‌افزار‌های تخصصی را در بر می‌گیرد. 

یادگیری مادام العمر 

سرعت و شتاب تغییرات در حوزه‌های علم و فناوری باعث مادام العمر شدن فرایند یادگیری شده است. دانشجویان نسل جدید این مسئله را درک می‌کنند و انتظار دارند دانشگاه‌ها در کنار ارائه دانش روز حتما آنها را برای یادگیری مستمر و تطبیق با تغییرآت آینده پرورش دهند که این مسئله به معنای آموزش روش‌های یادگیری مؤثر، تشویق به خودآموزی و فراهم کردن بستری برای به‌روزرسانی دانش و مهارت‌های دانشجویان است.

شیرزاد دانشجوی سال آخر مقطع کارشناسی می‌گوید: شکاف بین دروس تئوری و نیاز بازار کار مهم‌ترین دغدغه ما به شمار می‌آید. سر کلاس‌هایی می‌نشینیم که الگوریتم‌ها و ساختار داده‌ها را آموزش می‌دهند، اما به صورت عملیاتی پروژه‌ای علمی که پاسخگوی نیاز واقعی صنعت باشد را درک نمی‌کنیم و با این وجود انتظار داریم کارگاه‌های عملی با حضور متخصصان صنعت برگزار شود و دانشگاه در ارتباط ما با شرکت‌ها تسهیل‌گر باشد.

نسل زدی‌ها نیازمند تبادل نظر در کلاس درس 

امید دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیک نسبت به تدریس سنتی استادان در عصر فناوری اطلاعات انتقاد دارد و می‌گوید که مدرسان فقط درس می‌دهند و می‌روند؛ در صورتی که نیازمند فضایی برای پرسش و پاسخ و حتی بحث جدی بین استاد و دانشجو هستیم تا بتوانیم درباره آخرین یافته‌های علمی روز به تبادل نظر بپردازیم.

واحد‌های درسی الگوریتم حفظی جات شده‌اند

نسترن دانشجوی مدیریت بازرگانی می‌گوید: بیشتر واحد‌های درسی صرفا بر پایه حفظی جات متمرکز شده‌اند و کاربرد چندانی در صنعت واقعی ندارند؛ در صورتی که نیازمند پیش رفتن به سمت و سوی حل مسائل کسب و کار هستیم.

سحر دانشجوی حسابداری می‌گوید که باید علاوه بر تناسب واقعی بین نیاز‌های بازار کار و واحد‌های درسی، حتما مهارت‌هایی مانند فن بیان و مذاکره به دانشجویان آموخته شود تا برای ورود به بازارکار مشکلی نداشته باشند. 

گرانی اطلاعات پایگاه‌های داده علمی دنیا برای دانشگاه‌های ایرانی 

رضا، دانشجوی سال اول علوم اجتماعی معتقد است که دسترسی به منابع علمی به‌روز و جدید امر حیاتی است، اما اشتراک بسیاری از پایگاه‌های داده علمی برای دانشگاه‌ها هزینه بر و گران است و ما نمی‌توانیم به راحتی به آخرین تحقیقات دسترسی پیدا کنیم؛ بنابراین امیدواریم مسئولان در این زمینه چاره‌اندیشی کنند.

زهرا، دانشجوی معماری دانشگاه شهیدبهشتی می‌گوید: کارگاه‌های عملی و دسترسی به امکانات به‌روز از قبیل نرم‌افزار‌های طراحی و پرینتر‌های سه‌بعدی، برای تمام رشته‌ها به خصوص مهندسی‌ها ضرورت دارد، اما ما با امکانات فرسوده و به شدت قدیمی در محیط آزمایشگاه روبه رو هستیم که یا تعدادشات محدود است یا باید به صورت نوبتی استفاده شوند. 

ایجاد مهارت‌های جانبی در کنار دانش زبان

کیانوش دانشجوی زبان و ادبیات انگلیسی بیان می‌کند: علاوه بر دانش زبان، نیاز به یادگیری مهارت‌های جانبی داریم مانند ترجمه تخصصی، تولید محتوا یا حتی آشنایی با نرم‌افزار‌های مرتبط داریم که دانشگاه باید این فرصت‌ها را برای ما به وجود آورد. 

ضرورت همکاری دانشگاه‌های مهندسی با شرکت‌های عمرانی

سحر دانشجوی عمرانی دانشگاه شیراز می‌افزاید: ضرورت جدی کار ما در پروژه‌های عملی و کار میدانی نهفته است؛ دانشگاه‌ها باید با شرکت‌های عمرانی همکاری کنند تا در کنار کسب تجربه نقش جدی در پروژه‌های واقعی از خود ایفا کنیم. 

نیلوفر دانشجوی روانشناسی معتقد است: یادگیری روش‌های تحقیق و تحلیل آماری، دسترسی به نرم‌افزار‌های آماری و کارگاه‌های تخصصی در کنار مباحث نظری جزئی از ضرورت رشته‌های روانشناسی محسوب می‌شود. همچنین، نیاز به دسترسی به نرم‌افزار‌های آماری و کارگاه‌های تخصصی در این زمینه داریم.

پیمان، دانشجوی اقتصاد هم می‌گوید: دانشجویان اقتصاد نیاز به تحلیل داده‌های واقعی اقتصادی، کار با نرم‌افزار‌های آماری و درک عمیق از روند‌های بازار کار دارند.

مهارت‌های عملی؛ کلید موفقیت در رشته مدیریت فرهنگی

 آرش، دانشجوی سال دوم کارشناسی ارشد مدیریت فرهنگی هم می‌گوید: فراتر از دانش نظری نیازمند مهارت‌های عملی در زمینه مدیریت پروژه، جذب سرمایه، بازاریابی فرهنگی و برندسازی هستیم. همچنین، کارگاه‌های عملی با حضور مدیران فرهنگی موفق بسیار راهگشاست. 

جواد دانشجوی مهندسی پزشکی با بیان ضرورت نیاز به کارگاه‌های عملی و ارتباط با بیمارستان‌ها می‌گوید: آشنایی با تکنولوژی‌های پزشکی، نحوه کار با تجهیزات تشخیصی و درمانی، و همچنین آشنایی با بازار کار مطالبه جدی دانشجویان این رشته است. 

نرگس، دانشجوی سال دوم فیزیک اتمی معتقد است: دسترسی به منابع علمی به‌روز و شرکت در سمینار‌های تخصصی نیازجدی ماست و امیدواریم دانشگاه در این زمینه‌ها حمایت بیشتری داشته باشد.

 شهرام، دانشجوی مهندسی شیمی می‌افزاید: بازدید از کارخانجات و کارگاه‌های عملی امر جدی است که باید نرم‌افزار‌های شبیه‌ساز و همچنین مهارت‌های ایمنی در محیط کار را جدی بگیریم. 

نیاز‌های نسل جدید دانشجو، بازتابی از تحولات جامعه امروزی و انتظارات آنها از آینده به شمار می‌آید و دانشگاه‌ها هم با هدف مسئولیت پذیری قشر دانشجو، توانمندکردن آنها برای ورود به بازار کار و نوآوری در بین آنها چاره‌ای جز بازنگری اساسی در رویکرد‌ها و سیاست‌های آموزشی خود نخواهند داشت. شنیده شدن صدای دانشجو نه تنها ارتقای کیفیت آموزش عالی را به دنبال دارد، بکه آینده روشن جوامع را تضمین می‌کند. در مقابل هم لازم است مسئولان کشور با درک عمیق مطالبات و ارائه راهکار‌های عملی و اندیشیدن تدابیر جدید و مبتکرانه، دانشگاه‌ها را به محیطی برای پرورش مهارت محوری دانشجویان متناسب با نیاز نسل جدید تبدیل کنند.