نگاهی به ابعاد سفر پزشکیان به پاکستان؛ همگرایی ۲ کشور در بزنگاه‌های امنیتی و اقتصادی
به گزارش خبرگزاری آنا، سفر رسمی رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در رأس هیأتی عالی‌رتبه به اسلام‌آباد، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشته است. این سفر که در شرایط حساس منطقه‌ای و پس از تحولات مهمی همچون جنگ اخیر میان ایران و رژیم صهیونیستی انجام می‌شود، نه‌تنها عمق راهبردی روابط تهران و اسلام‌آباد را نشان می‌دهد، بلکه حامل پیام‌های روشن و مهمی در حوزه‌های دیپلماسی، امنیت، اقتصاد و وحدت جهان اسلام است.
با توجه به اشتراکات فرهنگی، مذهبی، مرزی و منافع مشترک سیاسی و اقتصادی میان دو کشور، انتظار می‌رود این سفر با امضای توافق‌نامه‌های راهبردی و اتخاذ تصمیمات عملیاتی، گامی جدی در جهت تقویت همکاری‌های دوجانبه در حوزه‌هایی مانند تجارت مرزی، امنیت، مقابله با تروریسم، توسعه زیرساخت‌ها و همگرایی منطقه‌ای باشد. در ادامه، گفت‌وگوی خبرنگار آنا با «محمدرضا کمیلی» کارشناس مسائل پاکستان را درباره ابعاد مختلف این سفر و پیامدهای آن می‌خوانیم.
آنا: هدف اصلی سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان چیست و چرا این سفر در این مقطع زمانی اهمیت ویژه‌ای دارد؟
درباره هدف اصلی این سفر باید گفت، سفر رؤسای جمهور ایران به پاکستان یا نخست‌وزیران پاکستان به ایران معمولاً چندوجهی است و به یک هدف محدود نمی‌شود. در این سفرها هیئت‌های عالی‌رتبه همراه سران کشور حضور دارند و جلسات متعددی به‌صورت هم‌زمان برگزار می‌شود؛ برای مثال، نخست‌وزیر پاکستان و رئیس‌جمهور ایران جلسات دوجانبه دارند و هم‌زمان ده‌ها جلسه تخصصی بین وزرا و مسئولان مختلف دو کشور برگزار می‌شود؛ وزرای علوم، اقتصاد و امنیت هر دو کشور دیدارهای جداگانه‌ای دارند.
به همین دلیل، تفاهم‌نامه‌های متعددی نیز در این سفرها به امضا می‌رسد، چنان‌که این بار اعلام شده ۱۱ تفاهم‌نامه همکاری میان ایران و پاکستان منعقد خواهد شد. بنابراین، در این سفر باید به‌ویژه اهداف امنیتی و اقتصادی را دنبال کرد که هر دو برای تهران و اسلام‌آباد اهمیت فراوانی دارند. از سوی دیگر، ابعاد فرهنگی نیز نقش بسزایی در تقویت روابط دیرینه دو کشور ایفا می‌کنند و انتظار می‌رود دستاوردهای مثبتی حاصل شود.
با توجه به شرایط منطقه‌ای، به‌ویژه پس از دفاع ۱۲ روزه ایران در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی و نیز تحولات اخیر هند و پاکستان، مسائل امنیتی از جمله مقابله با گروه‌های تروریستی در منطقه بلوچستان ایران و پاکستان اولویت بالایی یافته است که قطعاً در مذاکرات مطرح خواهد شد.
آنا: در زمینه توسعه تجارت مرزی، ترانزیت کالا و اتصال ریلی میان دو کشور چه توافقاتی پیش‌بینی می‌شود؟
اقتصاد ایران و پاکستان مکمل یکدیگر است و اهمیت بسیاری دارد. اما باید توجه داشت که زیرساخت‌های ریلی موجود بین دو کشور فرسوده است و نیاز مبرمی به بازسازی و تقویت دارد تا بتواند پاسخگوی حجم مبادلات اقتصادی باشد. هدف‌گذاری شده تا حجم مبادلات اقتصادی به ۱۰ میلیارد دلار برسد، اما جاده‌های ارتباطی نیز نیازمند بهبود و توسعه هستند. در سمت پاکستان، جاده مرز تفتان کیفیت مناسبی ندارد و در سمت ایران، مسیر چابهار به ریمدان نیز نیازمند تقویت است تا بتوان آن را به‌عنوان کریدور ترانزیتی بین‌المللی مورد بهره‌برداری قرار داد.
انتظار می‌رود در این سفر، قوانین و مقرراتی برای تسهیل تجارت و کاهش تعرفه‌ها مورد توافق قرار گیرد و همچنین افزایش گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی در دستور کار باشد. البته میزان تحقق این توافقات باید منتظر اعلام رسمی ماند.
آنا: ظرفیت‌های استان سیستان و بلوچستان چگونه می‌تواند در تقویت تجارت مرزی با پاکستان به‌کار گرفته شود؟
ظرفیت استان سیستان و بلوچستان بسیار گسترده است و نباید تنها به فعالیت‌های خرد و جزئی محدود شود. برای مثال، توسعه فعالیت‌های ترخیص کالا و حمل‌ونقل از اولویت‌های مهم است. در سال‌های اخیر، حمل گاز مایع به سمت پاکستان توسط ناوگان استان روند خوبی داشته است.
بازارچه‌های مرزی باید توسعه یابند، چرا که صادرات و واردات، هرچند با حجم کم، اما گسترده انجام می‌شود و این امر اشتغال و درآمد را در استان افزایش می‌دهد که در نهایت به ارتقای امنیت کمک می‌کند.
با توجه به پهنای استان و وجود گذرگاه‌های متنوع، تسهیل فعالیت‌های اقتصادی مرزنشینان ضروری است. مشکل سوخت‌بری غیرقانونی به پاکستان، که به اقتصاد آسیب می‌رساند، باید با ایجاد مشاغل جایگزین حل شود. در غیر این صورت، جوانان کم‌سن‌وسال به دلیل درآمد این فعالیت‌ها جذب آن می‌شوند. با هدف‌گذاری بهتر و تمرکز بر تجارت رسمی، می‌توان فرصت‌های شغلی مناسب و پایدار برای مردم شریف استان فراهم کرد.
آنا: آیا در این سفر درباره مقابله با گروه‌های تروریستی و ناامنی‌های مرزی گفت‌وگوی ویژه‌ای صورت می‌گیرد؟
بدون شک، مبارزه با تروریسم یکی از دغدغه‌های مشترک ایران و پاکستان است. هر دو کشور در سال‌های اخیر تلفات سنگینی در مقابله با گروه‌های تروریستی در بلوچستان داشته‌اند. حادثه تروریستی اخیر در زاهدان نمونه‌ای از تهدیدات مشترک است.
تا زمانی که همکاری و هماهنگی‌های عملی میان دو کشور برقرار نباشد، مبارزه موفق نخواهد بود؛ زیرا عملیات یک‌جانبه به فرار گروه‌های تروریستی به خاک کشور مقابل منجر می‌شود.
هماهنگی‌ها زمان‌بر و نیازمند صبر و حوصله است، اما انتظار می‌رود یکی از محورهای اصلی مذاکرات، توسعه همکاری‌های امنیتی و امضای تفاهم‌نامه‌های مؤثر باشد تا بتوان امنیت پایدار را رقم زد.
آنا: چه تدابیری برای افزایش امنیت مرزهای مشترک و کاهش قاچاق و تحرکات مسلحانه اتخاذ خواهد شد؟
طی دو سال اخیر، فعالیت گروه‌های تجزیه‌طلب بلوچ در پاکستان افزایش یافته که برخی از آن‌ها از حمایت هند برخوردارند. علی‌رغم سرمایه‌گذاری‌ها، منطقه بلوچستان همچنان شاهد حملات تروریستی است.
مرز ایران به‌دلیل ناامنی‌ها برای زائران پاکستانی بسته شده، هرچند رایزنی‌هایی برای رفع این محدودیت در جریان است. نیروهای امنیتی پاکستان نیز برای حفاظت از کاروان‌های زائران در مسیرهای زمینی و هوایی تدابیر ویژه‌ای اتخاذ کرده‌اند.
کاهش قاچاق و تحرکات مسلحانه تنها با عملیات‌های مشترک و هماهنگ امکان‌پذیر است؛ چراکه گروه‌های تروریستی به مذاکره اعتنایی ندارند و تنها راه مقابله با آن‌ها عملیات نظامی منسجم است.
تشکیل کارگروه‌های امنیتی مشترک و ایجاد اتاق عملیات مشترک می‌تواند به بهبود همکاری‌ها کمک کند، چرا که اقدامات یک‌جانبه به نتایج مطلوب نمی‌رسد.
آنا: پیام سفر رئیس‌جمهور ایران به پاکستان برای کشورهای منطقه و قدرت‌های فرامنطقه‌ای چیست؟
این سفر یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین سفرهای اخیر است. پس از جنگ ۱۲ روزه، گمانه‌زنی‌ها درباره بروز نبردهای احتمالی افزایش یافته است. رژیم صهیونیستی در حال تحکیم روابط با برخی کشورها و جلب حمایت آن‌ها است.
پاکستان که در طول جنگ ۱۲ روزه یک‌پارچه از ایران حمایت کرد، با همراهی تمام نهادهای دولتی و مردم، پیام روشنی به جهان داد که کشورهای دوست در زمان بحران و نبرد کنار هم خواهند ایستاد.
این سفر نشانه‌ای از اتحاد، همدلی و اراده کشورهای مسلمان برای مقابله با تهدیدها و حفظ منافع مشترک است. هرچند ممکن است گام‌هایی برای ایجاد همکاری عملی مشترک برداشته شود، اما همین حرکت اولیه، امیدبخش است و به تقویت وحدت کشورهای اسلامی کمک خواهد کرد.
همچنین برگزاری این سفر در آستانه اربعین حسینی، که مراسم عظیم جهانی است، پیام مهمی برای حمایت و همبستگی بین ایران و پاکستان و دیگر کشورهای جهان اسلام دارد.
آنا: آیا در این سفر درباره مسائل مهم منطقه‌ای مانند افغانستان، کشمیر یا فلسطین نیز گفت‌وگو خواهد شد؟
حتماً. مسئله افغانستان از اولویت‌های دو کشور است. هر دو اهمیت زیادی برای ثبات و امنیت افغانستان قائل‌اند و با وجود چالش‌های ناشی از حضور طالبان و تحرکات گروه‌های تروریستی، همکاری نزدیکی دارند.
مسائل مربوط به مهاجرین افغان نیز در دستور کار است و دو کشور در زمینه سیاست‌های مهاجرتی هماهنگی دارند. موضوع به رسمیت شناختن دولت طالبان از مواردی است که سعی می‌کنند در آن به نقطه مشترک برسند.
موضوع کشمیر برای پاکستان اهمیت بالایی دارد، اما احتمالاً در این سفر به‌صورت گسترده مطرح نخواهد شد، چرا که ایران روابط مهمی با هند دارد. با این حال، اشاره‌هایی به مظلومیت مردم کشمیر و دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب خواهد شد.
مسئله فلسطین نیز یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوها خواهد بود و انتظار می‌رود پس از مذاکرات، بیانیه مشترکی صادر شود که نشان‌دهنده وحدت نظر دو کشور در حمایت از فلسطین و غزه است.
آنا: حمایت پاکستان از ایران در جنگ ۱۲ روزه چه دلایل و اهمیت امنیتی داشت؟
حمایت پاکستان دو دلیل عمده داشت: نخست، این کشور می‌داند که پس از ایران، خود هدف بعدی رژیم صهیونیستی خواهد بود؛ پاکستان نه رژیم صهیونیستی را به رسمیت می‌شناسد و نه حاضر به عادی‌سازی روابط است. از سوی دیگر، رژیم صهیونیستی رابطه نزدیکی با هند دارد که رقیب پاکستان است و این شرایط باعث شد پاکستان با تمام توان کنار ایران بایستد.
دوم، حمایت عمومی مردم پاکستان، اعم از شیعه و سنی، از انقلاب اسلامی و مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی است. این ترکیب باعث شد همراهی دولت و ملت پاکستان در جنگ ۱۲ روزه کم‌نظیر باشد.
این حمایت پیام مهمی برای دیگر کشورهای اسلامی دارد که نباید صرفاً نظاره‌گر نزاع‌ها باشند یا فقط اعلام محکومیت کنند. رژیم صهیونیستی مانند غده‌ای سرطانی است که هر روز گسترش می‌یابد و تهدیدی جدی برای همه کشورهای مسلمان است.
کشورهای اسلامی باید متحد شوند و علیه این دشمن مشترک اقدام کنند. این اقدام پاکستان را باید به فال نیک گرفت و امیدوار بود که سایر کشورها نیز به آن بپیوندند.
انتهای پیام/
