امتداد هوشمندانه مسیر تحول و تعالی دانشگاه آزاد/ ورود به مرحله‌ای نوین از مرجعیت علمی
خبرگزاری آنا؛ شهید دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی روز یکشنبه ۲۷ آبان ۹۷ در جلسه ۲۸ کمیته تعیین رؤسای دانشگاه‌ها که با حضور وزیر وقت علوم، تحقیقات و فناوری و دیگر اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در محل دبیرخانه این شورا برگزار شد، موفق به کسب رأی اعتماد اعضای این کمیته شد.
وی در این جلسه از طرح‌ها و برنامه‌های خود برای جهش دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه علم و فناوری گزارشی ارانه کرد. سپس سوالاتی توسط اعضای کمیته مطرح و پس از پاسخگویی توسط دکتر طهرانچی با رأی اعضای کمیته، ایشان برای ریاست دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شد.
دکتر طهرانچی در حدود هفت سال مدیریت خود در دانشگاه آزاد اسلامی منشأ اثرات تحولی زیادی بود که بخش اعظمی آن در سند تحول و تعالی این دانشگاه تدوین و ابلاغ شد، سندی که دانشگاه را به سمت نهادی علمی، مسئله‌محور و تمدن‌ساز سوق داد و امسال سال پایانی خود را می‌گذراند و در ۳۱ استان کشور اثرات خود را بر جای گذاشته است.
تحول دیجیتال و توسعه زیرساخت‌های آموزش هوشمند نظیر طراحی و راه‌اندازی سامانه‌هایی مانند «آموزشیار»، «پژوهشیار»، «نظام ارزشیابی دیجیتال» و بستر آموزش ترکیبی و ... از دیگر برنامه‌های اجراشده رئیس فقید دانشگاه آزاد اسلامی است که در دوره مدیریتی خود انجام داد.
دکتر طهرانچی که حدود هفت سال عمر مدیریتی خود را در دانشگاه آزاد اسلامی گذرانده بود در حمله سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ رژیم منحوس صهیونیستی به منزل مسکونی وی همراه با همسرش به شهادت رسیدند.
در این راستا و به منظور واکاوی دوران هفت‌ساله مدیریت شهید در دانشگاه آزاد اسلامی و اثرات آن در استان‌های مختلف و تداوم راه ایشان با احمد نقیلو رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان گفتوگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانیم؛
آنا: برنامه‌ها، راهبرد‌ها و سیاست‌های دانشگاه در دوره ۷ ساله مدیریتی دکتر طهرانچی چه تحولاتی را در مجموعه کشوری دانشگاه و بویژه در استان متبوع شما رقم زد و اکنون چه تحولات استانی در پیش است؟
نقیلو: در طول دوره هفت‌ساله مدیریتی شهید دکتر طهرانچی دانشگاه با تکیه بر مأموریت‌های دانشگاه در سند تحول از جمله تربیت نیروی متخصص، متعهد، ماهر، خلاق و کارآفرین، تولید، انتقال و انتشار علم و فناوری در خدمت نیاز‌های جامعه، توانست گام‌های مهمی در ارتقای جایگاه علمی و اجتماعی خود در سطح کشور بردارد. این تحولات با مدیریت کارآمد، اثربخش و مبتنی بر تعامل مؤثر در سطوح ملی، منطقه‌ای و فراملی تحقق یافت و دانشگاه را در مسیر تعالی و پیشرفت همه‌جانبه قرار داد.
دانشگاه اکنون در موقعیتی قرار دارد که نه‌تنها در سطح ملی به عنوان یک نهاد علمی اثرگذار شناخته می‌شود، بلکه در آستانه ورود به مرحله‌ای نوین از مرجعیت علمی، تأثیرگذاری بین‌المللی و خلق ظرفیت‌های تمدنی قرار گرفته است
در این مدت، تربیت نیروی انسانی نه تنها در بُعد دانشی بلکه در حوزه‌های مهارتی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی، روحیه نوآوری و کارآفرینی نیز مورد توجه ویژه قرار گرفت. توسعه زیرساخت‌های آموزشی، راه‌اندازی سرا‌های نوآوری و فناوری، حمایت از فعالیت‌های بین‌رشته‌ای و برگزاری دوره‌های مهارت‌افزایی، منجر به شکل‌گیری نسلی از دانش‌آموختگان شد که علاوه بر برخورداری از دانش تخصصی، دارای روحیه خلاق و دغدغه‌مند نسبت به مسائل جامعه بودند. در همین راستا، پژوهش و فناوری نیز به جایگاه واقعی خود نزدیک شد و با تأکید بر پاسخگویی به نیاز‌های واقعی کشور از چارچوب‌های صرفاً آکادمیک فراتر رفت و با تولید دانش کاربردی و نافع در خدمت توسعه ملی قرار گرفت.
مدیریت دانشگاه در این دوره با اتخاذ سیاست‌های هدفمند و متناسب با تحولات اجتماعی و علمی کشور، نقش راهبردی خود را در تبیین مسیر حرکت دانشگاه به‌خوبی ایفا کرد. ارتباط گسترده با نهاد‌های حکمرانی، مشارکت در طرح‌های کلان ملی، همکاری با مراکز علمی بین‌المللی و توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای، بستر یک جهش علمی-فرهنگی را فراهم کرد. خروجی این مسیر، ارتقای علمی دانشگاه، گسترش فضای انقلابی، تحکیم هویت اسلامی-ایرانی و حفظ کیان فکری و اخلاقی دانشگاه بود.
دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان نیز از این تحولات بی‌بهره نماند و با بهره‌گیری از سیاست‌ها و ظرفیت‌های ملی دانشگاه، توانست به یکی از قطب‌های علمی و فکری کشور بدل شود. دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان با ایفای نقش فعال در مسائل منطقه‌ای، پاسخگویی به نیاز‌های استان، تعامل با صنایع و نهاد‌های محلی، تقویت روحیه جهادی بین دانشجویان و اساتید و گسترش فضای نقادی علمی به‌خوبی جایگاه خود را به‌عنوان یک مرجع علمی و قوه عاقله استانی تثبیت کرد. این روند موجب شد دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان به نهادی پاسخگو، کارآمد، تحول‌خواه و توسعه‌محور تبدیل شود و نقشی کلیدی در پیشبرد عدالت آموزشی، فرهنگی و فناورانه ایفا کند.
در افق پیش رو، تحولات استانی مبتنی بر تعمیق نقش دانشگاه در حکمرانی علمی، گسترش تعاملات بین‌المللی، تقویت دانشگاه کارآفرین و توسعه علوم و فناوری‌های راهبردی در چارچوب ارزش‌های اسلامی خواهد بود. دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان با تکیه بر ظرفیت‌های فراهم‌شده در این سال‌ها، آمادگی آن را دارد تا با حفظ پیوست‌های فرهنگی و ارزشی خود، در مسیر مرجعیت علمی و الگوسازی ملی گام‌های مؤثرتری بردارد و پرچم‌دار دانشگاهی پرسشگر، متفکر و پاسخگو در سطح کشور باقی بماند.
آنا: نتایج اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه در ۴ سال گذشته در استان متبوع شما چه بوده است؟
نقیلو: در چهار سال گذشته، اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه در دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان نتایج ارزنده و چندلایه‌ای به همراه داشته که در ابعاد مختلف آموزشی، فرهنگی، مدیریتی، اقتصادی، پژوهشی و فناورانه قابل ارزیابی است. این دستاوردها، نشانه‌ای از حرکت هدفمند دانشگاه در راستای تحقق مأموریت‌های تمدنی، علمی و اجتماعی خود بوده است.
ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی به‌عنوان یکی از اهداف راهبردی سند با بازنگری در سرفصل‌ها، متناسب‌سازی محتوای آموزشی با نیاز‌های واقعی جامعه و صنایع استان، تقویت دروس مهارتی و مهارت‌افزایی، و نیز بهره‌گیری از اساتید توانمند و نظام‌مند، به‌طور چشم‌گیری تحقق یافته است. دانشگاه آزاد اسلامی استان زنجان توانست از یک ساختار صرفاً آموزش‌محور فاصله بگیرد و با تربیت دانشجویانی کارآمد، زمینه‌ساز پرورش سرمایه انسانی متناسب با تحولات علمی و نیاز‌های منطقه‌ای شود.
در بُعد فرهنگی و اجتماعی، ارتقای تربیت اخلاقی، هویتی و فرهنگی دانشجویان مورد توجه ویژه قرار گرفت. با طراحی برنامه‌های منظم فرهنگی، کرسی‌های آزاداندیشی، نشست‌های معرفتی، کارگاه‌های سبک زندگی اسلامی-ایرانی و همچنین فعالیت‌های متنوع دانشجویی در حوزه جهاد تبیین، دانشگاه توانست هویت فرهنگی دانشجویان را تقویت کند. این مسیر باعث شد دانشجویان در برابر مسائل اجتماعی و منطقه‌ای نه‌تنها بی‌تفاوت نباشند، بلکه به‌عنوان افرادی دغدغه‌مند، فعال و پرسشگر ایفای نقش کنند.
از دیگر تحولات بارز، توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی بود که از طریق تقویت مراکز رشد، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، برگزاری جشنواره‌های نوآوری و پیوند عملی دانشگاه با صنایع منطقه‌ای محقق شد. این روند دانشگاه را به بستری برای خلق فرصت‌های شغلی و راه‌حل‌های فناورانه برای مسائل منطقه‌ای تبدیل کرد و دانشگاه آزاد استان زنجان را در حوزه فناوری‌های بومی و کاربردی پیشرو ساخت.
در بعد مدیریتی، دانشگاه با حرکت به سمت سازمان یادگیرنده و تحول در فرهنگ سازمانی، توانست ساختار‌های خود را از حالت ایستا و اداری صرف خارج کرده و به نهاد‌هایی چابک، پویا و مشارکت‌پذیر بدل کند. نظام تصمیم‌گیری در دانشگاه با تکیه بر خرد جمعی، شفافیت، پاسخگویی و اعتمادسازی داخلی ارتقا یافت. این امر زمینه‌ساز افزایش بهره‌وری، پایداری اقتصادی و مدیریت اثربخش منابع انسانی و مالی شد. استفاده هدفمند از بودجه‌ها، تعریف پروژه‌های درآمدزا، توسعه همکاری‌های برون‌دانشگاهی، و جذب حمایت‌های مالی از نهاد‌ها و صنایع، منجر به رشد درآمد‌های اختصاصی و پایداری مالی دانشگاه شد.
در حوزه پژوهش، دانشگاه با ورود به کلان‌پروژه‌های علمی و مأموریت‌محور منطقه‌ای، جایگاه خود را به‌عنوان مرجع علمی در حل مسائل استانی و منطقه‌ای تثبیت کرد. تعریف پروژه‌های کاربردی در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی و خدماتی از نتایج این راهبرد بود. این روند منجر به افزایش فعالیت‌های پژوهشی، کیفیت خروجی‌های علمی و همچنین ارتقای جایگاه دانشگاه در رتبه‌بندی‌های علمی شد.
با مناسب‌سازی فضای مدیریتی، نهادینه‌سازی قدرت ابتکار در لایه‌های مختلف سازمانی و تقویت روحیه مسئولیت‌پذیری، دانشگاه در زنجان توانست محیطی را شکل دهد که در آن، کارکنان، اساتید و مدیران احساس مشارکت مؤثر و مؤلفه‌ساز داشته باشند. تصمیم‌سازی‌ها بر اساس نیاز‌های واقعی، آمایش سرزمینی و مشارکت جمعی انجام شد و در نتیجه، فضای اداری و مدیریتی از ساختار‌های سنتی فاصله گرفت و به سمت نوگرایی و تحول‌گرایی پیش رفت.
در مجموع، اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه در استان زنجان طی این چهار سال، سبب شد دانشگاه نه‌تنها در جایگاه نهادی آموزشی باقی نماند؛ بلکه به عنوان یک رکن مؤثر در توسعه استان، مولد فناوری، تکیه‌گاه فکری جامعه، حافظ ارزش‌های فرهنگی و انقلابی، و پیشرو در تحقق تمدن نوین اسلامی، نقش‌آفرینی کند. اکنون دانشگاه آماده است تا با پشتوانه دستاورد‌های گذشته، به‌صورت فعال‌تر در مسیر سیاست‌های علمی، اجتماعی و فرهنگی کشور گام بردارد.
آنا: سرپرستی دکتر رنجبر در دانشگاه در ادامه راه شهید و تحولات صورت گرفته را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نقیلو: سرپرستی دکتر رنجبر در دانشگاه را می‌توان به‌عنوان امتداد طبیعی و هوشمندانه مسیر تحول و تعالی دانست که در دوره ریاست رئیس شهید دکتر طهرانچی پایه‌ریزی شد. حضور فردی آشنا با بدنه دانشگاه، همسو با اهداف کلان و دارای تجربه علمی و اجرایی، زمینه‌ساز حفظ ثبات و در عین حال تداوم حرکت رو به جلو در مسیر برنامه‌های توسعه‌ای دانشگاه است.
آقای دکتر رنجبر با توجه به رفاقت دیرینه و همکاری نزدیک با شهید دکتر طهرانچی، نه‌تنها در جریان کامل اسناد تحولی، سیاست‌ها و برنامه‌های کلان دانشگاه قرار دارد؛ بلکه به‌عنوان فردی مؤثر در تدوین و اجرای همین سیاست‌ها، نقش فعال ایفا کرده است. این شناخت عمیق از مسیر گذشته، موجب شده است که ایشان بدون وقفه، مسئولیت‌ها را با تسلط و شناخت کامل ادامه داده و خللی در روند اقدامات تحولی ایجاد نشود.
آشنایی کامل دکتر رنجبر با مدیران ارشد، رؤسا و معاونان دانشگاه و نیز مقبولیت بالای ایشان میان اعضای هیئت علمی و کارکنان، سرمایه‌ای ارزشمند برای ایجاد وحدت سازمانی، انسجام تصمیم‌گیری و انگیزه مضاعف برای ادامه مسیر تحولی دانشگاه است. او از یک‌سو دارای اعتبار علمی به‌عنوان فردی پژوهشگر و از سوی دیگر، توان مدیریتی برای هدایت فرآیند‌های کلان دانشگاه است که این ترکیب، نقطه قوتی مهم در دوره جدید مدیریتی محسوب می‌شود.
آغاز دوره مدیریتی دکتر رنجبر می‌تواند با تزریق نگاه تازه، چابک‌سازی ساختارها، و تقویت پیوست‌های بین‌المللی و فناورانه، موجی نو در تعمیق و غنای تجربه تحول دانشگاه به وجود آورد و بستری برای جهشی بزرگ‌تر فراهم کند
با توجه به همراهی فکری و عملی سرپرست جدید دانشگاه با تیم قبلی و شناخت کامل از ظرفیت‌ها، چالش‌ها و نقاط قوت دانشگاه، می‌توان مطمئن بود که ایشان نه‌تنها ادامه‌دهنده‌ی مسیر تحولات گذشته است، بلکه با تقویت رویکرد تعاملی، گفتمان وحدت‌بخش، و تاکید بر شایسته‌سالاری، زمینه‌ساز تعمیق تحول و عبور دانشگاه به مرحله‌ای بالاتر از پختگی، پاسخگویی و مرجعیت علمی خواهد شد.
از این رو، سرپرستی ایشان نه یک تغییر صرف، بلکه نوعی تثبیت مسیر تحول با نگاهی نو و انگیزه مضاعف است که نویدبخش دوره‌ای از انسجام، شتاب‌بخشی به پروژه‌های راهبردی و تعمیق ارتباط دانشگاه با جامعه و نظام تصمیم‌سازی کشور خواهد بود.
آنا: آقای دکتر نظرتان درباره آینده دانشگاه چیست و دکتر رنجبر باید چه مسیری را بروند؟ تداوم برنامه‌های تحولی دکتر طهرانچی لزومی دارد تا خللی در حرکت دانشگاه پیش نیاید؟
نقیلو: با توجه به روند موفقیت‌آمیز طی‌شده در سال‌های گذشته و تأثیرات مثبت اجرای سند تحول و تعالی دانشگاه، آینده دانشگاه بسیار امیدوارکننده و درخشان به نظر می‌رسد. دانشگاه اکنون در موقعیتی قرار دارد که نه‌تنها در سطح ملی به عنوان یک نهاد علمی اثرگذار شناخته می‌شود، بلکه در آستانه ورود به مرحله‌ای نوین از مرجعیت علمی، تأثیرگذاری بین‌المللی و خلق ظرفیت‌های تمدنی قرار گرفته است.
در این شرایط، تداوم برنامه‌های تحولی ریاست شهید دکتر طهرانچی نه‌تنها ضروری، بلکه شرط اساسی برای حفظ انسجام، استمرار پیشرفت و تعمیق دستاورد‌های به‌دست‌آمده است. مسیر تحول، یک مسیر مقطعی یا وابسته به اشخاص نیست، بلکه یک روند بنیادین است که بر اساس اسناد بالادستی، سیاست‌های کلان آموزش عالی و نیاز‌های واقعی کشور طراحی شده و اکنون نیازمند ثبات، پایداری و تکامل‌پذیری است؛ بنابراین، حفظ این خط سیر و جلوگیری از انقطاع در رویکردها به‌ویژه در این مقطع حساس از اهمیت راهبردی برخوردار است.
دکتر رنجبر که خود از بنیان‌گذاران و همراهان این مسیر تحولی بوده‌اند، اکنون بهترین گزینه برای هدایت دانشگاه به مرحله‌ی دوم این فرآیند هستند. ایشان باید با تکیه بر تجارب گذشته، شناخت کامل از بدنه دانشگاه و مقبولیت در میان اساتید و کارکنان، سند دوم تحول دانشگاه را با نگاهی بلندمدت و با محور فتح قله‌های علمی، مرجعیت‌سازی علمی و بین‌المللی‌سازی دانشگاه طراحی و اجرایی کنند.
با توجه به فضای ایجادشده و پشتوانه‌های مستحکم موجود، هیچ خللی در ادامه مسیر پیشرفت دانشگاه قابل تصور نیست؛ بلکه بالعکس، آغاز دوره مدیریتی دکتر رنجبر می‌تواند با تزریق نگاه تازه، چابک‌سازی ساختارها، و تقویت پیوست‌های بین‌المللی و فناورانه، موجی نو در تعمیق و غنای تجربه تحول دانشگاه به وجود آورد و بستری برای جهشی بزرگ‌تر فراهم کند.
در نهایت، آینده دانشگاه متعلق به گفتمانی است که با ثبات، پیوستگی راهبردی، برنامه‌محوری و عقلانیت انقلابی اداره شود. دکتر رنجبر دقیقاً در همین نقطه ایستاده‌اند؛ یعنی در تقاطع تجربه گذشته و افق آینده.
انتهای پیام/
