رقابت پنهان چین و آمریکا در کنترل شهرها

ایالات متحده آمریکا مدل حکمرانی غیرمتمرکز، محلی و مشارکتی را در پیش گرفته است. در این کشور، شهرداری‌ها، دولت‌های ایالتی و نهاد‌های محلی مسئول اجرای پروژه‌های هوشمندسازی هستند و بخش خصوصی سهم بزرگی در توسعه فناوری‌ها و اجرای پروژه‌ها دارد. به گزارش روزنامه «ساوت چاینا مورنینگ پست» (South China Morning Post)،  این مدل به نوآوری‌های گسترده و متنوع منجر شده است اما به دلیل نبود چارچوب هماهنگ ملی، پروژه‌ها اغلب پراکنده و ناهماهنگ اجرا می‌شوند.

در مقابل سایت «اطلس فناوری شهری» (The Atlas of Urban Tech) مطلبی منتشر کرده که می‌گوید جمهوری خلق چین از حکمرانی متمرکز و سیاست‌محور بهره می‌برد که دولت مرکزی هدایت پروژه‌ها را بر عهده دارد. این ساختار امکان تدوین و اجرای استراتژی‌های جامع و هماهنگ را فراهم می‌کند و موجب شده است تا پروژه‌های هوشمندسازی در سطح ملی با انسجام بالا و سرعت زیاد پیش برود.

فناوری‌های نوآورانه در آمریکا و پلتفرم‌های یکپارچه ملی در چین

خبرگزاری «آسوشیتد پرس» (Associated Press) در گزارشی اذعان دارد که در آمریکا، توسعه فناوری‌ها و سیستم‌های هوشمندسازی عمدتاً به صورت محلی و با سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی انجام می‌شود. سیستم‌های متنوعی در مناطق مختلف کشور به کار گرفته شده‌اند که هرکدام بسته به نیاز و توانمندی‌های محلی، فناوری‌های مختص به خود را دارند. این رویکرد به گسترش نوآوری‌های متنوع و رقابت میان ارائه‌دهندگان خدمات فناوری منجر شده است.

به گزارش سایت شهرداری «هانگزو» (HANGZHOU)، در چین، دولت با توسعه پلتفرم‌های یکپارچه ملی مانند«سیتی برین» (City Brain) به جمع‌آوری و تحلیل داده‌های کلان شهری در مقیاس وسیع می‌پردازد. این پلتفرم‌ها با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و فناوری‌های ابری، مدیریت شهر‌ها را به صورت بلادرنگ و پیش‌بینی‌پذیر انجام می‌دهند و امکان کنترل متمرکز و تصمیم‌گیری هوشمند را فراهم می‌کنند.

گستردگی پروژه‌ها و میزان نصب حسگر‌های هوشمند

شرکت حقوقی «پتنت پی سی» (Patent Pc) که در زمینه حقوق مالکیت فکری اختراعات فعالیت دارد، گستردگی پروژه‌های هوشمندسازی در چین بسیار بیشتر از آمریکا است. بیش از ۵۰۰ پروژه هوشمندسازی در شهر‌های مختلف چین فعال هستند که نمونه بارز آن نصب بیش از ۵۰۰ هزار حسگر هوشمند تنها در منطقه «جینگ‌ان» (Jing'an) محله‌ای واقع در مرکز شانگهای است. این میزان گستردگی، باعث شده است تا چین در حوزه پایش زیرساخت‌ها و مدیریت هوشمند شهری پیشرو باشد.

در آمریکا، تعداد پروژه‌های فعال کمتر از ۱۰۰ مورد است که عمدتاً در کلان‌شهر‌های این کشور تمرکز یافته‌اند. حسگر‌های هوشمند به صورت پراکنده و عمدتاً در پروژه‌های محدود استفاده می‌شوند که منجر به عملکرد منطقه‌ای و مبتنی بر نوآوری محلی شده است.

چالش‌های حریم خصوصی و نظارت اجتماعی در دو کشور

یکی از مهم‌ترین چالش‌های آمریکا، نگرانی‌های مرتبط با حفظ حریم خصوصی شهروندان است. شهر‌ها و ایالت‌ها تلاش می‌کنند بین بهره‌برداری از فناوری‌های هوشمند و حفاظت از حقوق شهروندان تعادل ایجاد کنند. نبود چارچوب‌های قانونی و استاندارد‌های هماهنگ در سطح ملی، باعث شده است تا اجرای پروژه‌ها با محدودیت‌ها و ناهماهنگی‌هایی مواجه شود.

چین با وجود سرعت بالای اجرای پروژه‌ها، با نگرانی‌های گسترده‌تری در زمینه نظارت اجتماعی رو‌به‌رو است. کنترل و نظارت متمرکز داده‌های جمع‌آوری شده توسط دولت، موجب بروز انتقادات در زمینه حقوق شهروندی و آزادی‌های فردی شده است. اما به دلیل ساختار حکمرانی متمرکز، چالش‌های مربوط به هماهنگی سازمانی و استانداردسازی کمتر است.

چشم‌انداز آینده مدیریت زیرساخت‌های شهری دیجیتال

با توجه به این مقایسه، چین و آمریکا هر دو در مسیر توسعه زیرساخت‌های هوشمند شهری حرکت می‌کنند، اما با رویکرد‌هایی کاملاً متفاوت. چین با تمرکز بر یکپارچگی، انسجام و سرمایه‌گذاری گسترده، در حال ساخت شبکه‌ای بزرگ و کارآمد از حسگر‌ها و پلتفرم‌های مدیریت شهری است. در مقابل، آمریکا با رویکرد نوآوری محور و مشارکتی، به توسعه فناوری‌های متنوع و انعطاف‌پذیر در مقیاس منطقه‌ای می‌پردازد.

این دو مسیر، درس‌های مهمی برای سایر کشور‌ها در خصوص انتخاب مدل حکمرانی، رویکرد‌های فناورانه، مدیریت داده‌ها و مواجهه با چالش‌های اخلاقی و حقوقی دارند. موفقیت هر کدام از این مدل‌ها مستلزم هماهنگی بین سیاست‌گذاری، فناوری و جامعه است تا بتوانند شهر‌های هوشمند و پایدار آینده را شکل دهند.