نامه سرگشاده بسیج حقوقدانان ایران به مدیرکل آژانس: اعتراض به جانبداری و رفتار دوگانه در پرونده هسته‌ای ایران
به گزارش خبرگزاری آنا، در پی اظهارات و گزارش‌های اخیر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، سازمان بسیج حقوقدانان کشور با انتشار نامه‌ای سرگشاده ضمن انتقاد شدید از این رویکرد، اعلام کرد که این مواضع نه‌تنها با وظایف حقوقی و فنی آژانس ناسازگار است، بلکه بر شائبه جانبداری سیاسی و برخورد گزینشی این نهاد نسبت به ایران دامن زده است.
متن کامل نامه
بسم الله الرحمن الرحیم
نامه سرگشاده سازمان بسیج حقوقدانان ایران به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)
در نقد مواضع جانبدارانه، غیرحرفه‌ای و فاقد بی‌طرفی حقوقی در قبال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران
بسمه‌تعالی
جناب آقای رافائل گروسی
مدیرکل محترم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
وین – دفتر مرکزی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
با احترام.
ما، جمعی از اساتید، پژوهشگران، و حقوقدانان ایرانی، ضمن تأکید بر اهمیت راهبردی و حقوقی نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و تضمین استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، نگرانی عمیق و اعتراض جدی خود را نسبت به رویه‌ها، مواضع و بیانات اخیر جنابعالی اعلام می‌داریم؛ مواضعی که در موارد متعدد نه‌تنها از اصل بی‌طرفی فنی و حقوقی عدول کرده‌اند، بلکه شائبه جانبداری سیاسی و برخورد گزینشی با تعهدات بین‌المللی ایران را تشدید نموده‌اند.
۱. عدول از اصل بی‌طرفی و استقلال فنی آژانس
مطابق اساسنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (۱۹۵۷)، این نهاد موظف است با رعایت استقلال، بی‌طرفی، و استاندارد‌های فنی بین‌المللی، بر اجرای تعهدات کشور‌ها نظارت کند. بند ۲ ماده III اساسنامه تصریح دارد که:
"The Agency shall ensure, so far as it is able, that assistance provided by it or at its request or under its supervision or control is not used in such a way as to further any military purpose. "
با این حال، اظهارات اخیر جنابعالی در خصوص ماهیت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و برخی گزارش‌های جهت‌دار فنی که فاقد توازن و بی‌طرفی‌اند، آشکارا از استاندارد‌های حرفه‌ای آژانس فاصله گرفته و به‌گونه‌ای القاکننده تهدید بودن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در رسانه‌های غربی عمل کرده‌اند، بی‌آنکه شواهد فنی معتبری در تأیید آنها ارائه شود.
۲. سکوت معنادار در قبال تهدید‌ها و اقدامات خرابکارانه علیه تأسیسات هسته‌ای ایران
مطابق بند ۷ ماده ۴ معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، تمامی اعضای معاهده حق بهره‌برداری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را دارند. با این حال، آژانس و شخص جنابعالی در برابر اقدامات زیر نه‌تنها موضع روشنی اتخاذ نکرده‌اید، بلکه با سکوت یا تقلیل موضوع، مسئولیت‌پذیری نهاد خود را زیر سؤال برده‌اید:
ترور دانشمندان هسته‌ای ایران (مانند شهید دکتر فخری‌زاده؛ شهید طهرانچی و...)
خرابکاری و حمله سایبری و تجاوز هوایی به تأسیسات اصفهان، نطنز و فردو
تهدیدات مکرر و علنی رژیم اسرائیل مبنی بر حمله به تأسیسات صلح‌آمیز ایران
این در حالی است که بر اساس قطعنامه ۵۳/۷۴ مجمع عمومی سازمان ملل (۱۹۹۸) و اصول منشور ملل متحد، هرگونه تهدید یا استفاده از زور علیه تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز آشکارا ممنوع است و آژانس باید مسئولانه در این قبال موضع‌گیری کند. متأسفانه چنین مواضعی از سوی جنابعالی مشاهده نشده است.
۳. برخورد دوگانه و سیاسی‌شده با موارد مشابه
جنابعالی در حالی بر برخی اختلافات جزئی پادمانی در پرونده ایران تأکید افراطی می‌کنید که در برابر موارد زیر سکوت کامل یا تساهل مشهود اتخاذ شده است:
عدم عضویت رژیم اسرائیل در معاهده NPT
فقدان هرگونه بازرسی پادمانی از تأسیسات هسته‌ای اسرائیل
همکاری آمریکا و برخی کشورهای اروپایی با این رژیم خارج از رژیم عدم اشاعه
این رویکرد ناقض اصل مساوات در رفتار با دولت‌ها (principle of sovereign equality) است که اساس حقوق بین‌الملل عمومی و حقوق معاهدات را تشکیل می‌دهد. بی‌طرفی انتخابی، ذات مأموریت آژانس را به نفع قدرت‌های خاص جهانی آلوده کرده و اعتماد اعضای غیرمتعهد و جهان جنوب را به این نهاد تضعیف می‌کند.
۴. تحلیل حقوقی عملکرد آژانس در چارچوب حقوق معاهدات
مطابق ماده ۲۶ کنوانسیون وین درباره حقوق معاهدات (۱۹۶۹):
“Pacta sunt servanda: Every treaty in force is binding upon the parties to it and must be performed by them in good faith. ”
در صورتی که یکی از طرف‌ها (در اینجا آژانس) تعهدات خود را به‌گونه‌ای سوگیرانه، با نیت سیاسی یا بدون حسن نیت اجرا کند، دیگر طرف حق دارد اجرای متقابل را به حالت تعلیق درآورد یا نسبت به آن تجدیدنظر کند. از این رو، رفتار ایران در محدودسازی نظارت‌های فراپادمانی، نه نقض تعهد، بلکه در بسیاری موارد واکنشی مشروع به بدعهدی و بی‌اعتمادی فزاینده در تعامل با آژانس بوده است.
۵. درخواست‌های روشن جامعه حقوقی ایران
ما به‌عنوان گروهی از متخصصان حقوق، از جنابعالی انتظار داریم:
به اصل بی‌طرفی، استقلال فنی و انصاف در تهیه گزارش‌ها و مواضع رسانه‌ای بازگردید.
در قبال تهدیدات غیرقانونی، خرابکاری‌ها و اقدامات خصمانه علیه تأسیسات هسته‌ای ایران موضع رسمی اتخاذ کنید.
استاندارد‌های فنی را بدون تبعیض در مورد همه اعضا اعمال نمایید.
از ایفای نقش در بازی‌های سیاسی برخی قدرت‌ها که اهدافی فراتر از مأموریت آژانس را دنبال می‌کنند، خودداری فرمایید.
۶. سخن پایانی
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همچون سایر نهاد‌های بین‌المللی، زمانی می‌تواند مشروعیت خود را حفظ کند که رفتار آن متکی بر قواعد حقوق بین‌الملل، اصول انصاف، و استقلال از اراده سیاسی قدرت‌های بزرگ باشد. استمرار رفتار دوگانه، بی‌اعتمادی فزاینده‌ای را نسبت به نهاد آژانس در میان ملت‌ها و دولت‌های مستقل ایجاد خواهد کرد و روند همکاری جهانی در عرصه استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را با تهدید مواجه می‌سازد.
با احترام و تأکید بر لزوم بازنگری جدی در عملکرد مدیریتی آژانس.
سازمان بسیج حقوقدانان کشور جمهوری اسلامی ایران
انتهای پیام/
