مردم نگران قطعی برق نباشند؛ مدیریت مصرف داشته باشند

به گزارش خبرگزاری آنا، در آستانه روز‌های اوج مصرف برق تابستان ۱۴۰۴با وجود افزایش دمای هوا در بسیاری از نقاط کشور و رشد بی‌سابقه مصرف برق کشور تاکنون شاهد خاموشی‌های گسترده نبوده‌ایم این در حالی است که ناترازی فصلی در تولید و مصرف برق همچنان یکی از چالش‌های جدی شبکه سراسری به شمار می‌رود. با این‌حال تدابیر پیشگیرانه دولت و هم‌افزایی میان وزارت نیرو، شرکت‌های تولید و توزیع برق دستگاه‌های امنیتی و همچنین پدافند غیرعامل کشورموجب شد تابستان امسال با ثبات بیشتری آغاز شود و از بروز شوک‌های اجتماعی و اقتصادی جلوگیری شود.

بر اساس گزارش‌های رسمی شرکت مدیریت شبکه برق ایران، در خردادماه امسال میزان مصرف روزانه برق در برخی استان‌های جنوبی و مرکزی کشور از مرز ۷۰ هزار مگاوات عبور کرده است؛ عددی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حداقل ۵ تا ۷ درصد رشد داشته است. این افزایش مصرف در حالی رقم خورده که به دلیل کاهش میزان ذخایر آبی سد‌ها تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی نیز نسبت به سال گذشته با افت همراه بوده است.

همچنین چالش تأمین پایدار سوخت نیروگاه‌ها به‌ویژه گاز طبیعی و سوخت مایع فشار مضاعفی بر شبکه وارد کرده است. در برخی بازه‌های زمانی به دلیل اولویت تأمین گاز خانگی، فشار گاز در خطوط انتقال به نیروگاه‌ها کاهش یافته و به تبع آن برخی واحد‌های تولیدی با ظرفیت کمتری فعالیت کرده‌اند.

با این حال مدیریت ناترازی از طریق مجموعه‌ای از سیاست‌های پیشگیرانه صورت گرفت. اجرای طرح‌های پیک‌سایی، افزایش ظرفیت تولید از نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، مدیریت مصرف صنایع بزرگ، بهره‌گیری از نیروگاه‌های مقیاس کوچک از جمله راهکار‌هایی بود که وزارت نیرو و شرکت توانیر در دستور کار قرار دادند این اقدامات سبب شد تا در هفته‌های ابتدایی تابستان بخش عمده‌ای از تقاضای پیک مصرف تأمین شود.

از سوی دیگر، تعامل سازنده میان دولت و صنایع بزرگ در قالب طرح همکاری مدیریت بار موجب شد صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان و پتروشیمی‌ها به‌صورت داوطلبانه مصرف خود را در ساعات پیک کاهش دهند و در عوض از مشوق‌های اقتصادی برخوردار شوند.

در حالی که تمرکز بسیاری از تحلیل‌گران صرفاً بر موضوع ناترازی برق و مصرف بالای انرژی است حملات اخیر سایبری به زیرساخت‌های مالی کشور، یک چالش جدی دیگر بود که می‌توانست با مختل کردن خدمات بانکی و انتقال پول، جامعه را در معرض بی‌ثباتی روانی و اقتصادی قرار دهد.

در روز‌های ابتدایی تیرماه، سامانه‌های دیجیتال بانک سپه، بانک پاسارگاد و صرافی آنلاین نوبیتکس هدف حمله سایبری گسترده‌ای قرار گرفتند با وجود اختلالات اولیه این حملات به دلیل آمادگی زیرساختی و فنی بانک‌ها و همکاری تنگاتنگ میان مرکز مدیریت راهبردی افتا، پدافند غیرعامل کشور و پلیس فتا مهار شد و فعالیت‌ها ظرف چند ساعت به حالت عادی بازگشت.

بنابر اعلام مقامات رسمی در پی این حملات هیچ داده مالی یا هویتی از مشتریان نشت نکرده و سامانه‌های پشتیبان موفق به بازیابی کامل اطلاعات و ادامه خدمات شدند. این تجربه بار دیگر اهمیت اقدامات پیشگیرانه در حوزه سایبری را نشان داد و ثابت کرد که سرمایه‌گذاری دولت در تقویت زیرساخت‌های دیجیتال و تمرین‌های منظم دفاع سایبری مانع از گسترش بحران شد.

یکی از مهم‌ترین محور‌های موفقیت در مدیریت هم‌زمان بحران انرژی و حملات سایبری نقش فعال سازمان پدافند غیرعامل کشور بوده است. این نهاد از ماه‌ها قبل سناریو‌های مختلف تهدید ترکیبی را بررسی کرده و به دستگاه‌ها، بانک‌ها، صرافی‌ها و نهاد‌های خدماتی آموزش‌های لازم برای بازیابی سریع سیستم‌ها ارائه کرده بود. به‌طوری که حتی در اوج اختلالات دیجیتال دسترسی مردم به خدمات بانکی و تبادل مالی دچار توقف طولانی‌مدت نشد.

هم‌افزایی میان نهاد‌های امنیتی زیرساختی و خدماتی و همچنین تمرین سناریو‌های بحرانی در قالب رزمایش‌های پدافند غیرعامل در سال ۱۴۰۳ امروز به یکی از کلید‌های اصلی آرامش‌بخشی روانی در جامعه تبدیل شده است.

با وجود موفقیت نسبی در روز‌های ابتدایی تابستان کارشناسان تأکید دارند که مدیریت مصرف برق، تأمین پایدار سوخت و تقویت امنیت سایبری همچنان نیازمند توجه جدی و مستمر است به‌ویژه با افزایش جمعیت، گسترش فناوری‌های دیجیتال.