در شرایط جنگی چگونه با کودکان خود رفتار کنیم؟
به گزارش خبرنگار آنا، در بحبوحه‌ی اخبار بمباران، آوارگی و ترس، شاید صدای نازک کودکان کمتر شنیده شود؛ اما سکوت آنها فریادهایی خاموش است که اگر جدی گرفته نشود، در سال‌های آینده به بحران‌های عمیق روانی تبدیل خواهد شد. مهدی بیاتی، روانشناس کودک و متخصص تعلیم و تربیت، در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا از بایدها و نبایدهای برخورد با کودکان در شرایط بحرانی مثل جنگ می‌گوید.
وی هشدار می‌دهد: بی‌توجهی به احساسات و امنیت روانی کودک در بحران، تنها یک زخم لحظه‌ای نیست؛ این زخم، آینده‌ی یک نسل را هدف گرفته است.
کودک از سکوت ما، هزار برداشت ترسناک می‌کند
بیاتی با تأکید بر لزوم ارتباط متناسب با سن کودک، می‌گوید: نباید کودکان را در بی‌خبری مطلق یا وحشت کامل رها کرد. باید با زبان ساده، آرام و صادقانه با آنها صحبت کرد. کودکان حق دارند بدانند چه اتفاقی افتاده، اما نه با جملاتی که ذهن آنها را پر از وحشت کند.
وی ادامه می‌دهد که بهترین کار، پرسش از خود کودک است: بپرسید: چه چیزی شنیده‌ای؟ چه احساسی داری؟ حتی کودکان خردسال هم می‌توانند با نقاشی یا بازی، نگرانی‌های خود را نشان دهند. مهم این است که به آنها فضای بیان احساس داده شود، نه انکار یا سرکوب آن.
تلویزیون را خاموش کنید، برنامه روزمره را روشن نگه دارید
به گفته این روانشناس کودک، یکی از مهم‌ترین اقدامات، حفظ روال عادی زندگی برای کودکان است. برنامه خواب، غذا، بازی و حتی عادت‌های ساده مثل قصه قبل از خواب را حفظ کنید. این تکرارها به کودک احساس امنیت می‌دهند. اگر در کنار این، جریان اخبار و تصاویر خشونت‌آمیز را هم کنترل کنید، می‌توانید تا حد زیادی اضطراب را کاهش دهید.
کودک نیاز به آغوش دارد، نه تحلیل سیاسی
بیاتی بر نقش حمایت عاطفی تأکید ویژه دارد: کودک شما دنبال تحلیل اخبار نیست، دنبال آرامش است. جملاتی مثل «ما با هم هستیم»، «من مراقب تو هستم» یا یک در آغوش گرفتن، خیلی بیشتر از هر جمله تخصصی تأثیر دارد. گاهی والدین ناخودآگاه اضطراب خود را به کودک منتقل می‌کنند. پس قبل از آرام‌کردن کودک، خودتان را آرام کنید.
نقاشی، بازی، تنفس؛ سلاح‌های کوچک علیه اضطراب بزرگ
برای کاهش استرس، وی پیشنهادهایی ساده اما مؤثر ارائه می‌دهد؛ تمرین تنفس آرام، ۵ ثانیه دم از بینی، ۵ ثانیه بازدم از دهان یکی از راهکارهای موثر محسوب می‌شود.
نقاشی یا بازی نمادین
اجازه دهید کودک با داستان یا نقاشی احساسش را بگوید. حواس‌پرتی مثبت، قصه‌های شاد، پیاده‌روی، یا حتی کمک‌کردن به کارهای ساده همواره بسیار موثر است.
رفتارهای خشونت‌آمیز، اثر زخم جنگ را دوچندان می‌کند
بیاتی با هشدار نسبت به رفتارهای آسیب‌زا در خانه می‌گوید: در شرایط استرس‌زا، گاهی والدین به سمت تنبیه یا پرخاشگری می‌روند. اما کودک زیر ۶ سال اگر مورد خشونت قرار گیرد، هورمون‌های استرس در مغزش افزایش می‌یابد و حتی ممکن است رشد مغزی‌اش دچار اختلال شود. تنبیه، حتی در زمان بحران، هیچ‌گاه راه‌حل نیست.
کودکی که سکوت کرده، شاید PTSD دارد
نشانه‌های اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) در کودکان، اغلب نادیده گرفته می‌شود، رفتارهای بازگشتی مثل مکیدن انگشت، چسبیدن شدید به والدین، تحریک‌پذیری یا کابوس‌های شبانه نشانه‌هایی از PTSD هستند. در این موارد، مداخله تخصصی مانند بازی‌درمانی یا درمان شناختی-رفتاری برای کودکان توصیه می‌شود.
پدر و مادر آرام، کودک ایمن
بیاتی با بیان اینکه مراقبت از والدین، بخشی از مراقبت از کودک است، تاکید می‌کند: اگر خودتان مدام در معرض اخبار باشید یا ترس را در رفتار خود نشان دهید، کودک نیز آن را جذب می‌کند. مراقب خودتان باشید، با دوستان‌تان صحبت کنید، از گروه‌های حمایتی استفاده کنید. آرامش شما، بهترین حفاظ کودک در روزهای جنگ است.
صدای کودکان را خاموش نکنیم
کودکان، کوچک‌ترین قربانیان جنگ هستند؛ اما اگر به روان آنها بی‌توجهی شود، ممکن است بزرگ‌ترین بازندگان فردای صلح باشند. روان کودک، پناهگاه نسل آینده است؛ مراقب باشیم در آتش بحران، این پناهگاه ویران نشود.
انتهای پیام/
