فرهنگ؛ نرم‌افزار تمدن‌سازی
به گزارش خبرنگار آنا، فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در نشست تخصصی «تبیین و تقویت مؤلفه‌های هویت ایرانی اسلامی» با تشریح مفاهیم بنیادین در حوزه تمدن‌سازی با تأکید بر نقش اساسی فرهنگ در تحقق تمدن نوین اسلامی اظهار کرد: تمدن از ریشه«مدن» به معنای یکجانشینی، ساخت و آبادانی و درخشش بوده؛ وقتی تعابیری مانند مدن بالمکان(سکونت در مکان)، مدن بالمدائن(شهرسازی) و مدینه(شهر آرمانی) را کنار هم قرار دهیم، معنای تمدن به مانند زندگی پایدار و پیشرفته و درخشان است.
وی افزود: تا پیش از قرن هجدهم، تمدن در تقابل با بربریت تعریف می‌شد؛ اما از قرن هجدهم به بعد با نظرات توین بی و دیگران، نگاه جدیدی به تمدن شکل گرفت. تمدن دیگر در یا تفاوت با توحش نبود؛ بلکه به‌صورت حیات اجتماعی مبتنی بر یک روح مشترک در یک جغرافیای گسترده به‌صورت چند فرهنگی معنا پیدا کرد و با این نگاه، تمدن‌ها و نه تمدن معیار مطرح شد.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با تبیین تفاوت‌های فرهنگ و تمدن گفت: فرهنگ به مانند نرم‌افزار است و تمدن به مانند سخت‌افزار. فرهنگ، پشتوانه فکری و معنوی است که تمدن بر اساس آن شکل می‌گیرد. برای نمونه وقتی در معماری اسلامی از گنبد سخن می‌گوییم، طرح و ایده آن از حقیق توحید و کثرت در عین وحدت برمی‌خیزد و محصول نهایی آن در قامت گنبد جلوه‌گر می‌شود. در واقع آنچه ساخته می‌شود، تمدنی بوده؛ اما آنچه باعث ساخت آن می‌شود، فرهنگی است.
جهان‌بین ادامه داد: تمدن، تجلی بیرونی و ملموس فرهنگ در ابعاد مختلف زندگی بشر بوده در حالی که فرهنگ، درونی، زیربنایی و پنهان‌تر است. اگر فرهنگ ضعیف باشد، تمدن شکل نمی‌گیرد یا بسیار شکننده خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه تمدن نوین اسلامی صرفاً تکرار گذشته نیست، عننوان کرد: تمدن اسلامی در قرون چهارم و پنجم هجری، شکوه و اقتداری کم‌نظیر در جهان اسلام به وجود آورد و به تعبیر استاد زرین‌کوب، معجزه تمدن اسلامی است. دانش، فلسفه، فقه، معماری، نظم شهری و بسیاری از جلوه‌های تمدنی در آن دوران به اوج خود رسیدند؛ اما نمی‌توان گفت که صرفاً بازگشت به همان دوره کافی است. باید از آن عبور کنیم و تمدنی نو با ویژگی‌های جدید و متناسب با شرایط امروز بسازیم.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: در تمدن نوین اسلامی باید نقاط قوت تمدن پیشین را حفظ کرده و ضعف‌های آن را برطرف کند. یکی از مهم‌ترین نقد‌های وارد بر تمدن گذشته اسلامی، غفلت از مشارکت مردمی و اتکای بیش‌ازحد به ساختار‌های سلطنت‌محور بود. در تمدن نوین اسلامی باید مردم‌سالاری دینی و نقش مردم در حکمرانی و تمدن‌سازی تقویت شود. این تمدن با تمدن غربی نیز خط فاصل جدی دارد. علم در عین اخلاق. پیشرفت مادی در کنار پیشرفت معنوی. حفظ خانواده و پرهیز از فردگرایی افراطی.
جهان‌بین به بیان نقش دانشگاه در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی پرداخت و تصریح کرد: دانشگاه نباید صرفاً محلی برای انتقال محفوظات یا مهارت‌های شغلی باشد؛ بلکه باید با ایجاد نگاه تمدنی این مفاهیم عمیق درک شود.
وی با انتقاد از نگاه سلطه‌محور در تمدن مدرن به علم توضیح داد: تمدن غربی، علم را به ابزاری برای سلطه بدل کرد. در حالی که در نگاه اسلامی، علم باید در خدمت رشد، تعالی و عدالت اجتماعی قرار گیرد. علم در تمدن نوین اسلامی، باید ناظر به مسائل واقعی جامعه و ابزار حل مشکلات مردم باشد، نه ابزاری برای تسلط سیاسی یا سلطه اقتصادی.
معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی تبیین کرد: امروزه در جهان اسلام چندین الگوی تمدنی مطرح بوده و حمایت ترامپ از عربستان و بدگویی از ایران در همین راستای تقویت الگوی تمدنی عربستان و تضعیف الگوی تمدن نوین اسلامی است. هر تمدن سه مرحله، تولید الگو، ایجاد الگو و تکثیر را می‌پیماید؛ بنابراین هر الگویی بتواند موفق و به هر میزان کشش داشته باشد در جغرافیای بزرگ‌تر تکثیر می‌شود.
انتهای پیام/
