مهارت آموزی، کلید ورود به بازار کار و گشودن افق‌های تازه است
به گزارش خبرنگار آنا، جهان امروز شبیه آیینه‌ای است که از هر طرف نگاه کنی تمامی زوایای آن را به‌خوبی می‌توانی ببینی از پیشرفت‌ها و تلاش‌های انسان‌ها برای رسیدن به حد نهایی تعالی و بالندگی به‌راحتی آگاهی یافت. امروزه محیط کاری و زندگی انسان‌ها تغییرات گسترده‌ای کرده و برای آگاهی از رویداد‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و ... به منابع مختلفی دسترسی دارند، زندگی خطی و یکنواخت گذشته دیگر وجود ندارد که انسان‌ها بر اساس آن فقط پذیرای برنامه‌های رسمی مانند تعلیم و تربیت شوند. سرعت طوفانی و شگفت انگیز تغییرات فناوری و تاثیر آن بر ارزش‌های نسلی و شکاف‌ها و نابرابری‌های درون نسلی، دگرگونی‌های عمیقی را موجب شده است.
باقر امیری، کارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اینکه مهارت آموزی، کلید ورود به بازار کار و گشودن افق‌های تازه است، در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا اظهار کرد: آنا فضای مجازی و اینترنت مفاهیمی مثل ارتباط، دانش و مهارت را دگرگون کرده‌اند و ما امروز با افرادی رو‌به‌رو هستیم که از زمان چشم گشودن به جهان هستی به انواع ابزار‌های فناورانه دسترسی دارند. آنان در محیط‌های متحول اجتماعی و رسانه‌ای و در ابعاد جهانی به سر می‌برند؛ در لحظه می‌توانند ارتباطات متعددی با جهان اطراف خود بر قرار کنند، به اطلاعات و ارتباطات، به رسانه ها، به اینترنت، به گروه دوستان و همسالان، به فرهنگ کوچه و بازار و به خرده فرهنگ‌ها و روابط غیر رسمی دسترسی دارند.
وی با بیان اینکه انسان پیشرفته و چند وجهی امروزی به دنبال مهارت‌آموزی است، ادامه داد: این انسان دنبال مهارت‌آموزی است تا بتواند نیاز‌های خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن برآورده کند؛ لذا یکی از رشته‌هایی که بیشترین توجه را به خود جلب کرده است رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش است. اکنون مهارت داشتن بیشتر از مدرک داشتن ارزش و اعتبار دارد، چون هستند کسانی که مدرک دارند ولی مهارت مورد نیاز برای اشتغال و حضور در بازار کار را ندارند.
لزوم مشارکت دستگاه‌ها برای اعتلای فنی و حرفه‌ای
این کارشناس آموزش‌وپرورش اظهار کرد: برای اعتلای فنی و حرفه‌ای و نهادینه کردن مهارت آموزی و علاقه‌مند کردن دانش آموزان به این رشته تحصیلی؛ باید همه دستگاه‌های ذینفع مانند وزارت صمت، وزارت کار، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت جهاد کشاورزی و همچنین کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ صنعتی و ... پای کار بیایند. چون آموزش و پرورش یک وظیفه همگانی است و به تنهایی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد لذا نیازمند مشارکت و همراهی ملت، مجلس، دولت و سایر دستگاه‌هاست.
وی اضافه کرد: آموزش و پرورش در سال‌های گذشته با واگذاری دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای به وزارت علوم، بخش عظیم و قابل توجهی از نیروی انسانی ماهر و متخصص و همچنین فضا، امکانات و تجهیزات خود را از دست داده است، اکنون برای تامین امکانات مورد نیاز هنرستان‌های خود با محدودیت‌های جدی مواجه است.
امیری در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی‌بر اینکه چرا در واگذاری دانشکده‌های فنی و حرفه‌ای مکان، امکانات و تجهیزاتی که با پول خانواده دانش آموزان تهیه شده بود به وزارت علوم واگذار شد، یادآور شد: این همه امکانات و فضا به وزارت علوم واگذار کردند و کسی برای دانش آموزان و خانواده آنها ناراحت نشد و همچنین از وزیر وقت برای این شاهکارش سوالی پرسیده نشد؟
این کارشناس ادامه داد: به جرأت می‌توان گفت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی است که افراد را برای بر عهده گرفتن مسئولیت‌های حساس جامعه آماده می‌کند. حال این سوال مطرح است که محتوای این نوع آموزش‌ها چی باید باشد؟ چگونه ارائه شود؟ تناسب بین آموزش و نیاز بازار کار چگونه باید بر قرار شود؟ آیا این نوع آموزش‌ها می‌تواند افراد را برای داشتن زندگی بهتر توانمندتر کند تا بتواند در جامعه موثرتر و مفیدتر واقع شوند؟ سوالات فراوانی از این دست که نظام حکمرانی کشور چگونگی پاسخگویی به آنها را تعیین می‌کند.
وی افزود: توسعه و پیشرفت کشور بستگی به تربیت و جذب نیروی انسانی بالقوه موجود در بازار کار دارد. آموزش فنی و حرفه‌ای یعنی مرتبط کردن آموزش با دنیای کار برای بهبود وضعیت اشتغال و کاهش بیکاری و همچنین ایجاد ارتباط بین آموزش با نیاز‌های بازارکار. تربیت نیروی کار توانمند، موثر و کارآمد یکی از عوامل رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه است، هنرستان‌های فنی و حرفه‌ای می‌توانند زمینه و پتانسیل لازم را برای تربیت نیروی انسانی ماهر و فنی را مهیا کرده و آنان را آماده ورود به بازار کار و یا توسعه یادگیری‌های تکمیلی از طریق سازمان ها، نهاد‌ها و مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای کشور کند.
اهداف آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و مهارتی
امیری ادامه داد: هدف از ارائه هر گونه آموزشی به معنی این است که یک فرد یا عده‌ای از افراد را برای ورود به جامعه و بر عهده گرفتن مسئولیتی آماده می‌کنند و این نوع آموزش است که توانمندی و کارآیی افراد را در مواجه با مسائل روز جامعه مشخص می‌کند البته بگذریم از اینکه افرادی به طور ذاتی و خدادادی یک سری توانمندی، کارآیی و اثربخشی در خود دارند که باید توسط آموزش‌های تخصصی این توانمند‌های بالفعل به بالقوه تبدیل شود تا فرد بتواند منسجم‌تر و نظامندتر از آن توانمندی خود به سود جامعه و همنوعانش استفاده کند.
وی با بیان اینکه آموزش فنی و حرفه‌ای نقش مهمی در مهارت آموزی فراگیران و افزایش دانش عملی لازم برای صنایع و بخش‌های مختلف صنعتی و فنی و حرفه‌ای کشورها دارد، بیان کرد: برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای آموزش عملی، تربیت هنرآموزان ماهر و توسعه مهارت‌های مرتبط با صنعت و مسیر‌های شغلی مشخصی را ارائه داده و نیاز‌های در حال تحول بازار کار را مرتفع می‌کند؛ لذا هدف اولیه آموزش و پرورش فنی و حرفه‌ای کسب یک مهارت و توانایی جدید برای ورود به بازار کار و کمک به توسعه و پیشرفت است. یکی از معیار‌های لازم برای ورود به بازار کار داشتن مهارت و تخصص در یک حرفه مشخص و معین است، چون بدون داشتن مهارت مرتبط با مشاغل دلخواه، افراد نمی‌توانند از فرصت‌های شغلی که درآمد مناسبی دارند، بهره‌مند شوند.
این کارشناس آموزش و پرورش اضافه کرد: اکنون تعداد زیادی از افرادی که وارد بازار کار می‌شوند آموزش لازم برای حرفه‌ای مشخص و معینی ندیده‌اند و امیدوارند این مهارت را در حین کار یاد بگیرند به همین خاطر فرصت لازم برای استفاده از موقعیت‌های شغلی مناسب را از دست می‌دهند.
وی افزود: یکی از مهم‌ترین دغدغه سیستم‌های آموزشی و امنیتی کشورها، بیکاری نیروی جوان و جویای کار است که باعث ایجاد شرایط ناپایدار اجتماعی در آنها شده است و همچنین یکی دیگر از مشکلات کشورها، عدم تطابق مهارت‌ها با نیاز‌های بازارکار است. چون اکثر تازه وارد‌ها فاقد مهارت‌های مورد نیاز برای استخدام هستند و بیشتر در مشاغل کوچک و بخش‌های غیررسمی مشغول به کار می‌شوند.
ویژگی آموزش‌های فنی، حرفه‌ای و مهارتی
امیری اظهار کرد: در دنیای پرشتاب و متغیر امروز که فناوری‌های نوین مانند طوفانی سهمگینی تمامی جنبه‌های زندگی بشری را در نوردیده و تحت تاثیر قرار داده است، سیستم‌های آموزشی با چالش‌ها و الزامات جدیدی رو‌به‌رو هستند. از یک سو، فناوری‌های نوین و رشد روزافزون دانش بشری موجب شده است که صرف انتقال دانش، دیگر پاسخگوی نیاز‌های آموزشی نباشد و مهارت آموزی است که دانش را موثر، اثربخش و کارآمدتر می‌کند.
این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: از سوی دیگر، تحولات سریع بازار کار و لزوم تربیت نیروی انسانی ماهر و کارآمد موجب شده است تا سیستم‌های آموزشی به سمت الگو‌های آموزشی مهارت محور و فنی و حرفه‌ای روی بیاورند؛ لذا با پیچیده‌تر شدن مشاغل و پیشرفت تکنولوژی، اهمیت آموزش مهارت به کارکنان در کنار علوم نظری زیاد شده است. منظور از آموزش مهارت محور؛ آموختن مهارت‌هایی است که فردی بامهارت و دانش‌مدار را وارد بازار کار می‌کند. مسلماً بین فردی که مستقیم با یک دستگاه کار کرده و مهارت لازم را کسب کرده است و کسی که به طور غیرمستقیم و تئوری مطالبی را آموخته، تفاوت بسیاری وجود دارد و مطمئناً فرد اول موفقیت بیشتری در یادگیری و استفاده از مهارت خود خواهد داشت به گونه‌ای که فرد به این توانایی رسیده که اطلاعات دریافتی خود را در زمینه یک موضوع خاص، در قالب عملی به کار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای مبتنی بر آموزش‌های مهارت محور هستند، که با استفاده از شیوه‌های یادگیری جدیدی به انتقال اطلاعات و دانش به منظور ایجاد خلاقیت و تفکر پویا و ذهن فعال در دانش آموز می‌پردازد، بیان کرد: در این روش فرد آموزش دهنده بستری را فراهم می‌کند که دانش آموز با استفاده از توانایی و خلاقیت خود مطالب را به صورت عینی، عملی و ملموس‌تر دریافت کند.
رویکرد عملی و مهارت محور
امیری ادامه داد: برنامه‌های آموزش فنی و حرفه‌ای بر ارائه آموزش‌های فنی و تخصصی و توسعه مهارت‌های عملی مرتبط با صنایع یا مشاغل خاص تمرکز دارند. دانش‌آموزان از طریق کارگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها، دوره‌های کارآموزی و آموزش در حین کار، تجربه عملی کسب می‌کنند و آنها را برای محیط‌های کاری در دنیای واقعی آماده می‌کنند.
برنامه درسی مرتبط با صنعت
این کارشناس آموزش و پرورش اظهار کرد: برنامه درسی آموزش فنی و حرفه‌ای با همکاری کارشناسان صنعت، کارفرمایان و نهاد‌های حرفه‌ای طراحی می‌شود تا اطمینان حاصل شود که با نیاز‌های فعلی صنعت مطابقت دارد. دوره‌های آموزشی فنی و حرفه‌ای طیف گسترده‌ای از مهارت‌ها را از جمله مهندسی، فناوری اطلاعات، مراقبت‌های بهداشتی، مهمان داری، ساخت و ساز، خودرو، هتلداری، صنایع دستی و بسیاری از زمینه‌های حرفه‌ای دیگر را پوشش می‌دهند.
توجه به جنبه‌های مختلف آموزشی
وی افزود: آموزش فنی و حرفه‌ای مسیر‌های آموزشی متنوعی را ارائه می‌دهند و به دانش آموزان با علایق و استعداد‌های متفاوت ارائه می‌شود. برنامه‌ها از گواهینامه‌های کوتاه مدت حرفه‌ای و دیپلم گرفته تا مدارک فنی سطح بالاتر و دوره‌های کارآموزی را شامل می‌شود.
انعطاف‌پذیری و یادگیری مادام العمر
امیری ادامه داد: آموزش فنی‌وحرفه‌ای اهمیت یادگیری مادام العمر را به رسمیت می‌شناسد و فرصت‌هایی را برای افراد فراهم می‌کند تا در هر مرحله از حرفه خود در یک زمینه خاص مهارت آموزی کنند، دوباره مهارت پیدا کنند یا در آن تخصص پیدا کنند. به یادگیرندگان اجازه می‌دهد تا مهارت‌های جدید را کسب کنند یا مهارت‌های موجود را ارتقا دهند تا با پیشرفت‌های تکنولوژیکی و تقاضا‌های در حال تغییر صنعت سازگار شوند.
این کارشناس آموزش و پرورش اظهار کرد: آموزش فنی و حرفه‌ای دانش آموزان را با مهارت‌های خاص فنی و تخصصی مجهز می‌کند و قابلیت استخدام و چشم‌انداز شغلی آنها را افزایش می‌دهد. فارغ التحصیلان اغلب دارای تخصص عملی هستند که باعث می‌شود کار فرمایان به شدت به دنبال آنها باشند و به نرخ‌های شغلی بهتری منجر شود.
وی اضافه کرد: آموزش فنی و حرفه‌ای مسیر‌های شغلی روشنی را ارائه می‌دهد و افراد را قادر می‌سازد تا حرفه خود را در نقاط مختلف شروع کرده و با تجربه و آموزش بیشتر به سمت‌های بالاتر ارتقا پیدا کنند. همچنین با تجهیز افراد به مهارت‌های لازم برای راه اندازی کسب و کار خود یا دنبال کردن فرصت‌های خوداشتغالی، کارآفرینی را تقویت می‌کند.
تاثیر آموزش‌های فنی و حرفه‌ای بر آینده شغلی افراد
درنهایت، آموزش فنی و حرفه‌ای با پر کردن شکاف بین مهارت‌های مورد نیاز صنایع و مهارت‌های نیروی کار، نقش حیاتی در حمایت از رشد اقتصادی ایفا می‌کند. فارغ التحصیلان رشته فنی و حرفه‌ای و کاردانش به افزایش بهره وری، نوآوری و رقابت در صنایع کمک می‌کنند.
آموزش فنی و حرفه‌ای با فراهم کردن فرصت‌هایی برای افرادی که ممکن است مسیر‌های آکادمیک سنتی را دنبال نکرده باشند، گزینه‌های شغلی مناسبی را برای آنان فراهم می‌کند و به آنها قدرت می‌دهد تا وضعیت اجتماعی و اقتصادی خود را بهبود بخشند. پیشرفت‌های سریع تکنولوژیکی و اتوماسیون، صنایع را متحول نموده و تقاضای فزاینده‌ای برای افراد با مهارت‌های فنی ایجاد کرده و فراگیران را با مهارت‌های لازم برای انطباق با تغییرات تکنولوژیکی و پیشرفت در صنایع نوظهور مجهز می‌کند.
بازار کار با تغییر به سمت اقتصاد مبتنی بر مهارت در حال تحول است و نیاز به نیروی کار ماهر را با ارائه آموزش‌های مرتبط با صنعت و اطمینان از عرضه متخصصان واجد شرایط برطرف می‌کند. مدارک تحصیلی فنی و حرفه‌ای اغلب دارای اعتبار بین المللی هستند و به فارغ التحصیلان اجازه می‌دهد فرصت‌های شغلی را در سطح جهانی دنبال کنند. در دنیای به هم پیوسته، آموزش فنی و حرفه‌ای مهارت‌ها و قابلیت حمل را برای افراد فراهم می‌کند تا در کشور‌های مختلف کار کنند و به صنایع جهانی کمک کنند.
بدون شک آموزش‌های مهارتی حلقه مفقوده اشتغال و کارآفرینی در کشور ماست. توسعه مهارت‌ها و اشتغال پذیری تا حد زیادی تحت تأثیر امکانات یادگیری حرفه‌ای و مهارتی است. یکی از بزرگترین مسائلی که امروزه اقتصاد‌ها و جوامع با آن مواجه هستند، چه در کشور‌های توسعه یافته و چه در کشور‌های در حال توسعه، افزایش نرخ بیکاری نیروی جویای کار است. نرخ بیکاری نیروی جویای کار تقریباً سه برابر جمعیت عمومی در سطح جهان است.
آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش یک حوزه پویا و ضروری از سیستم‌های آموزشی در سراسر جهان است. آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش با ارائه مهارت‌های عملی، آموزش‌های مرتبط با صنعت و مسیر‌های آموزشی متعدد، افراد را برای نیروی کار آماده می‌کند، کارآفرینی را تقویت نموده و به رشد اقتصادی کمک می‌کند. در دنیای امروزی که به سرعت در حال تغییر است، آموزش فنی و حرفه‌ای نقشی حیاتی در برآوردن نیاز‌های صنایع در حال توسعه ایفا می‌کند و افراد را با مهارت‌های لازم برای موفقیت در طیف متنوعی از مشاغل و کمک به توسعه جامعه توانمند می‌کند.
افراد جویای کار، می‌توانند اطلاعات، مهارت‌ها و شایستگی‌های مورد نیاز برای مشاغل امروز یا آینده را از طریق آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش مرتبط و باکیفیت به دست آورند. برخلاف دانش نظری ارائه شده توسط سیستم آموزش رسمی سنتی، آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاردانش همراه با مهارت آموزی و تخصص عملی ارائه می‌شود تا مخاطبان با آگاهی از گزینه‌های مختلف موجود، بهترین گزینه آموزش را برای رشد و توسعه حرفه‌ای خود انتخاب کنند.
آموزش فنی و حرفه‌ای و کاردانش واقعی خارج از سیستم آموزشی سنتی ارائه می‌شود و اغلب منجر به گواهی یا دیپلم مهارتی می‌شود. اکنون صرف انتقال دانش، پاسخگوی نیاز‌های آموزشی افراد نیست بلکه مهارت آموزی است که دانش را اثربخش، موثر و کارآمدتر می‌کند.
دنیای امروز به دنبال نیروی ماهر و متخصص است دیگر داشتن مدرک یک رشته تحصیلی به تنهایی نمی‌تواند مثمر ثمر باشد، چون مهارت و تخصص در کاری که افراد می‌خواهند بر عهده بگیرند حرف اول را می‌زند.
انتهای پیام/
