استان کهگیلویه و بویراحمد بر مدار توسعه پایدار با نقش‌آفرینی دانشگاه آزاد
خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ به مناسبت تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی، نهادی که نقشی بی‌بدیل در گسترش آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص در سراسر کشور ایفا کرده، شایسته است به دستاوردهای این دانشگاه در حوزه‌های مختلف بهخصوص در زمینه پژوهش و فناوری، نگاهی دقیق‌تر داشته باشیم.
دانشگاه آزاد اسلامی با تکیه بر توانمندی‌های داخلی و بهره‌گیری از استادان مجرب، توانسته در سال‌های اخیر درراستای تبدیل به دانشگاهی کارآفرین و حل مسئله گام‌های بلندی بردارد.
در این راستا، رویکرد نوین مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی همراه با تدابیر راهبردی موجب شده دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یک موتور محرک توسعه در استان‌های مختلف از جمله استان کهگیلویه و بویراحمد نقش‌آفرینی کند.
تحولات دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد عمدتاً ناشی از سیاست‌های کلی دانشگاه آزاد اسلامی و مدیریت به‌روز دکتر طهرانچی بوده است.
براساس اسناد بالادستی، بهخصوص سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد، این دانشگاه توانسته در زمینه پژوهشی تحولات چشمگیری ایجاد کند و گام‌های مؤثری درراستای تبدیل شدن به یک نهاد مهارت‌محور و حل مسئله بردارد.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج به‌عنوان یک قطب پژوهشی در استان کهگیلویه و بویراحمد در سال‌های اخیر با تحولی بنیادین در رویکرد خود از یک نهاد صرفاً آموزش‌محور به یک دانشگاه کارآفرین و مبتنی بر پژوهش‌های کاربردی تغییر مسیر داده است.
این تحول که با اتخاذ سیاست‌های نوین و مدیریت دانش‌بنیان دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ممکن شده، منجر به ایجاد هستههای فناوری، استقرار واحدهای فناور و تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان در زمینه‌های مختلف ازجمله کشاورزی، گیاهان دارویی و صنایع تبدیلی شده است.
با توجه به ظرفیت بالای استان کهگیلویه و بویراحمد در زمینه کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج تلاش می‌کند با تمرکز بر پژوهش‌های کاربردی و طرح‌های برون‌دانشگاهی، نقش مؤثری در توسعه پایدار استان ایفا کند.
در این راستا محمدجواد کیانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد و واحد یاسوج به سوالات خبرنگار خبرگزاری آنا پاسخ داده است که در ادامه می‌خوانیم.
عبور از شیوه آموزش‌محوری در دانشگاه آزاد کهگیلویه و بویراحمد
آنا: در سالروز تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی (۳۱ اردیبهشت) قرار داریم، ابتدا درباره دستاوردهای شاخص و خیلی مهم دانشگاه آزاد کهگیلویه و بویراحمد توضیح دهید و بگویید این دستاوردها چه مسائلی از استان شما و کشور را می‌تواند حل کند و چه سهمی در پیشرفت استان کهگیلویه و بویراحمد داشته است؟
کیانی: همانطور که استحضار دارید در ایام سالگرد تأسیس دانشگاه آزاد هستیم و به‌عنوان معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد و واحد یاسوج مشغول هستم.
در چهار سال گذشته در زمینه پژوهش و فناوری تحولات خوبی صورت گرفته، هرچند بخش زیادی از این تحولات به سیاست کلی دانشگاه آزاد، مدیریت به‌روز و تدابیری که دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی داشتند، برمی‌گردد و براساس اسناد بالادستی بهخصوص سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد موفق به ایجاد تحول در زمینه پژوهشی شدیم تا بتوانیم دانشگاه آزاد را براساس پیش‌بینی‌ها به حد اعلا در حوزه پژوهش و فناوری برسانیم.
آنا: آیا موفق شده‌اید دانشگاه آزاد اسلامی کهگیلویه و بویراحمد را از حالت آموزش‌محوری به مهارت‌محوری و حل مسئله برسانید؟
کیانی: بله. قبل از سال ۱۴۰۰ دانشگاه آزاد اسلامی صرفاً یک نهاد آموزش‌محور بود و تمرکز بر پژوهش نبود، به‌جز پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی یا کتاب‌ها و مقالات پژوهشی که به چاپ می‌رسید.
اما در سالیان گذشته پژوهش‌های دانشگاه آزاد اسلامی کهگیلویه و بویراحمد به سمت کاربردی حرکت کرده و دانشگاه بیشتر در اختیار جامعه بوده و ارتباط خوبی با صنعت و جامعه ایجاد شده است.
دانشگاه آزاد اسلامی به‌معنای واقعی کلمه به سمت نسل سوم و چهارم در حال حرکت است و جای بسی امیدواری برای دانشگاه آزاد است که بودجه دولتی ندارد، اما در این زمینه حداقل در استان کهگیلویه و بویراحمد به اعتراف مسئولان استانی در زمینه فناوری و پژوهش‌های کاربردی پیشروست.
آنا: با توجه به شرایط منطقه و ظرفیت‌های موجود در کهگیلویه و بویراحمد، چه رویکردی برای پژوهش‌های کاربردی در معاونت پژوهشی در نظر گرفته شده و چه دستاوردهای برجسته‌ای در این زمینه حاصل شده است؟
کیانی: در زمینه طرح‌های برون‌دانشگاهی که بیشتر شامل پژوهش‌های کاربری بوده، نیاز به ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی است و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی همه‌ساله اولویت‌های پژوهشی ارگان‌ها و سازمان‌ها را ابلاغ می‌کند و مؤسسات آموزش عالی و دانشگاهی می‌توانند در این فراخوان شرکت کنند.
دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال‌های گذشته خوشبختانه در این مقوله خوب عمل کرد، به طوری‌که از پنج طرحی که در استان ما در رشته‌های مرتبط فراخوان داده بود، سه طرح به مرحله انعقاد قرارداد پیش رفته و اکنون هم مراحل عملیاتی و اجرایی انجام می‌شود.
آنا: لطفاً مثالی می‌زنید؟
کیانی: به عنوان مثال طرحی با میراث فرهنگی برای طراحی اپلیکیشن راهنمای گردشگران و گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد داریم که در مراحل پایانی کار قرار دارد و اپلیکیشن در حال بهره‌برداری است.
آنا: اعتبار این طرح چقدر است؟
کیانی: مبلغ اعتبار این طرح ۳۴ میلیارد ریال بوده و توانستیم رضایت میراث فرهنگی را با عملکرد خوب اعضای هیئت علمی جلب کنیم، از سوی دیگر بنای خوبی را در زمین‌های کشاورزی داشتیم و با سازمان جهاد کشاورزی و سازمان زندان‌ها به خوبی وارد عرصه شدیم.
دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال‌های گذشته در حوزه طرح‌های برون‌دانشگاهی خوب عمل کرد، به‌طوری‌که از پنج طرحی که در رشته‌های مرتبط فراخوان داده بود سه طرح به مرحله انعقاد قرارداد پیش رفته و مراحل عملیاتی و اجرایی انجام می‌شود
همچنین از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد قدردانی می‌کنیم که با رغبت و علاقه بیشتری نسبت به قبل ورود کردند، امیدواریم در سال‌های آینده مبلغ این قرارداد‌ها بیشتر شود و به‌لحاظ کمّی بتوانیم طرح‌های بیشتری داشته باشیم.
سال گذشته ۲۰ هزار میلیارد ریال در قرارداد‌های برون‌دانشگاهی منعقد شد، امسال با اطلاع‌رسانی خوبی که صورت می‌گیرد و در شورای اداری استان کهگیلویه و بویراحمد در کارگروه پژوهش و فناوری به جد پیگیر هستیم تا برای سال آینده این مبلغ را بیشتر کنیم.
از افزایش درآمد‌های غیرشهریه‌ای تا خروج از زیان‌دهی
آنا: چه اقداماتی برای جذب و حمایت از پژوهشگران جوان و استعدادهای برتر در حوزه پژوهش در دانشگاه انجام شده است و چه برنامه‌هایی برای انتقال دانش و فناوری حاصل از پژوهش‌ها به بخش خصوصی و صنعت منطقه وجود دارد؟
کیانی: در ارتباط با طرح‌های پژوهش کاربردی که در دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد، اعضای هیئت علمی منعقد می‌کنند در سالیان گذشته با توجه به مشکلات مالی که واحد‌ها گریبانگیر آن شدند متأسفانه نتوانستیم در این زمینه حرکت کنیم و تلاش کردیم انرژی را به سمت طرح‌های برون‌دانشگاهی ببریم و بیشتر نیاز جامعه، صنعت و ارگان‌های دولتی و غیردولتی را برطرف کنیم.
با توجه به اینکه دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج از زیان‌دهی خارج شده و درآمد‌های غیرشهریه‌ای رو به افزایش است، تلاش خواهیم کرد در سال‌های آینده مبلغی از این درآمد‌ها را در زمینه پژوهش‌های کاربردی درون‌دانشگاهی هزینه کنیم و قطعاً اولویت برای ما منطبق بر برنامه آمایش منطقه‌ای است و در زیست‌بوم استان کهکیلویه و بویراحمد ظرفیت زیادی در زمینه کشاورزی و گیاهان دارویی با توجه به روان‌آب‌ها و زمین‌های مرغوب کشاورزی داریم که در این زمینه فعالیت‌های خوبی صورت می‌گیرد.
بنابراین تمرکز ما روی طرح‌های کشاورزی، گیاهان دارویی و ساخت گلخانه‌ها خواهد بود.
آنا: در راستای ارتقای جایگاه پژوهشی دانشگاه، چه برنامه‌ها و اقداماتی برای افزایش همکاری‌های بین‌المللی با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی معتبر در نظر گرفته شده است و چه میزان از بودجه پژوهشی به این همکاری‌ها اختصاص می‌یابد؟
کیانی: در زمینه پژوهش‌های مرتبط با محیط زیست و توسعه پایدار قطعاً به این سمت حرکت خواهیم کرد و با توجه به اینکه استان کهگیلویه و بویراحمد در میان رشته‌کوه‌های زاگرس واقع شده دارای جنگل‌های بلوطی و متأسفانه در سال‌های اخیر با آفت همراه بوده است.
یکی از پروژه‌هایی که اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان کهگیلویه و بویراحمد راغب به کار در آن هستند و مکاتباتی در این زمینه صورت گرفته، حوزه محیط زیست و توسعه پایدار بوده که یکی از اولویت‌های اصلی دانشگاه آزاد اسلامی است.
در زمینه تولید کود‌های آلی با استفاده از مواد قابل بازیافت بهخصوص زباله‌های تر اقداماتی انجام دادیم و با دو شرکت دانش‌بنیان و دیگری در شرف دانش‌بنیان شدن اتفاقات خوبی صورت گرفته و این شرکت‌ها در حال تولید هستند تا با کمک دانشگاه و مؤسسات اعتباری به سمت تولید انبوه این محصولات حرکت کنیم.
آنا: با توجه به رویکرد تغییر الگوی کشت از کشاورزی سنتی به سمت گلخانه‌ها و با تمرکز بر کاهش مصرف آب (به عنوان مثال، جایگزینی شالیزار‌های برنج با محصولات کم‌آب‌بر)، چه نوع تحقیقات و مطالعات کاربردی در حوزه پژوهش برای اطمینان از موفقیت این تغییر الگوی کشت و افزایش بهره‌وری منابع آب در نظر گرفته شده است؟
کیانی: در زمینه ساخت گلخانه به‌منظور تغییر الگوی کشت در استان کهگیلویه و بویراحمد حرکت خواهیم کرد و با توجه به اینکه در استان کهگیلویه و بویراحمد کشاورزی برمبنای کشاورزی سنتی است و استفاده از محصولاتی که آب زیاد مصرف می‌کنند مانند شالیزار‌های برنج به کمک کشاورزان شتافتیم و اقدامات خوبی در این زمینه در حوزه پژوهش با همکاری اعضای هیئت علمی، مجموعه جهاد کشاوزی و سازمان نهاد کشاورزی انجام می‌دهیم و روز‌های گذشته تفاهم‌نامه‌ای منعقد کردیم.
آنا: چه معیارهایی برای ارزیابی و اولویت‌بندی طرح‌های پژوهشی در دانشگاه در نظر گرفته شده و چه میزان اعتبار برای پژوهش‌های بنیادی و توسعه‌ای در نظر گرفته شده است؟
کیانی: شاید تا پنج سال گذشته بسیاری از دانشجویان و حتی اعضای هیئت علمی با مفهوم دانش‌بنیان و فناوری غریبه بودند و خوشبختانه اقدامات زیادی صورت گرفته تا بتوانیم در وهله نخست اعضای هیئت علمی و سپس دانشجویان را با مفهوم فناوری، دانش‌بنیان، دانشجویان نسل سوم و چهارم و ... آشنا کنیم.
در این زمینه کارگاه‌های توانمندسازی خوب و دوره‌های خوبی برگزار شده، براین اساس «ایده‌آرا» و «ایده‌شو» برگزار کردیم و با کمک واحدهای دیگر برنامه‌های استارت‌آپی را در دانشگاه داشتیم.
حضور در نمایشگاه‌های مختلف با محصولات فناورانه در استان کهگیلویه و بویراحمد و سطح ملی داشتیم و در نمایشگاه‌ها یکی از غرفه‌های فعال در نمایشگاه‌ها بودیم به‌طوری‌که سال ۱۴۰۲ رتبه سوم نوآوری را بین واحدهای دانشگاهی و از دید واحد نظارت و ارزشیابی کسب کردیم.
در ادامه قطعاً این روند ادامه خواهد داشت و هدف اصلی ما مشارکت اعضای هیئت علمی و دانشجویان است که به کمک نیروی انسانی متخصص و کارآمد بتوانیم در زمینه توسعه پایدار برای استان کهگیلویه و بویراحمد در مرحله نخست و سپس برای کشور درآمدزایی کنیم.
با توجه به اینکه سیاست اصلی ما در پژوهش و فناوری برمبنای صحبت‌های مقام معظم رهبری و سیاست‌های کلی دکتر طهرانچی است، حرکت در این راستاست و با توجه به اینکه زیرساخت‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج آماده شدند، بنابراین از مرحله مقدماتی و آشنایی عبور کردیم.
همچنین اعضای هیئت علمی نوع «الف» را با برنامه‌های تشویقی و فعالیت در فناوری ترغیب کردیم و امتیازاتی که برای ترفیع استادان در نظر گرفته شده، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
ازسویی تلاش کردیم استادان که در این زمینه فعالیت می‌کنند را در رویداد‌های مهم ازجمله در هفته پژوهش تشویق کنیم و برنامه اصلی ما حرکت به سمت تولید دانش‌بنیان و پژوهش‌های کاربردی است.
فعالیت ۴۰ هسته فناوری و شرکت دانش‌بنیانی که محرک رشد تولید است
آنا: با توجه به حمایت دانشگاه از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در مرکز رشد ازجمله برنامه‌ریزی برای سهام‌داری دانشگاه در شرکت «حامد» و توسعه بازارهای صادراتی، چه سازوکارهای اجرایی و مشوّق‌هایی برای تسهیل حضور و رقابت این شرکت‌ها در بازارهای کشورهای همسایه (با توجه به کیفیت بالای محصولات) در نظر گرفته شده و به طور مشخص، دانشگاه چه نقشی در بازاریابی، مذاکرات تجاری و تسهیل فرایندهای صادرات ایفا می‌کند؟
کیانی: خوشبختانه در چهار سال گذشته در ابتدا هستههای فناوری را در مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج مستقر کنیم و تعداد این هسته‌ها بالغ بر ۴۰ هسته فناوری بوده است.
با برگزاری استارت‌آپ‌های مختلف و ایده‌آراها، کسب و کار را تقویت کردیم و بخش زیادی از این هسته‌ها به سمت واحد فناور حرکت کردند.
هستههای فناور محصول اولیه را در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج تولید کردند و این واحدهای فناور در حال تبدیل شدن به شرکت‌های دانش‌بنیان یا واحدهای تولیدی بزرگ‌تر هستند.
شرکت دانش‌بنیان «هامرز» محرک رشد تولید می‌کند و در واحد یاسوج مستقر است و سه سال گذشته توانسته خط تولید انبوه را در پردیس «سرآبتاوه» در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج مستقر کند و خوشبختانه هشت نفر اشتغال ایجاد کرده و محصولات خود را هم دانش‌بنیان کرده است.
برنامه‌ای که برای دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج واحد داریم اینکه در سهام‌داری شرکت کنیم و با حمایتی که توسط دانشگاه آزاد اسلامی انجام می‌دهد بتواند با توجه به کیفیت بالای محصولات، آن را در بازارهای کشورهای همسایه به فروش برساند.
البته شرکت‌های دیگری در زمینه کشاورزی داریم که به فعالیت‌های «کاشت»، «داشت» و «برداشت»، «عصاره‌گیری»، اسانس‌گیری» و تبدیل گیاهان دارویی به دارو‌های گیاهی شرکتی در دانشگاه آزی واحد یاسوج داریم که بسیار فعال است و دو واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان سرآمد در کشور هستند که اخیراً خط تولید آن افتتاح شد و در آینده بیشتر از این شرکت خواهیم شنید و شرکت‌های مختلف دیگر در زمینه صنایع تبدیلی کشاورزی و مرتبط فعالیت می‌کنند.
آنا: چه اقداماتی برای ترویج فرهنگ پژوهش و نوآوری بین دانشجویان و اعضای هیئت علمی صورت گرفته و آیا برنامه‌های آموزشی و انگیزشی برای این منظور وجود دارد؟
کیانی: یکی دیگر از اقداماتی که در حوزه پژوهش و فناوری انجام دادیم این بود که در دو سال گذشته آزمایشگاه بلااستفاده در دانشگاه اسلامی واحد یاسوج صرفاً برای فعالیت‌های آموزشی استفاده می‌شد؛ اما این ظرفیت بالقوه را تبدیل به بالفعل کردیم.
براین اساس، براساس قراردادی با یکی از شرکت‌های وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج کار اشتراکی انجام دادیم و خیلی از مجوز‌ها ازجمله مجوز استاندارد، غذا و دارو و زیست‌محیطی را دریافت کردیم.
دستگاه‌های اندازه‌گیری خوبی در آزمایشگاه مرجع موجود است که بسیاری از تست‌های غذایی، سم‌شناسی و آنالیز مواد را انجام می‌دهد.
دستگاه جی سی ـ مس (GC-MS) یا جذب اتمی و دستگاه‌های های‌تک در این آزمایشگاه وجود دارد و برنامه ما برای سال آینده تبدیل این آزمایشگاه مرجع به استاندارد ISO/IEC ۱۷۰۲۵ است که یکی از برنامه‌های اصلی ما برای درآمد‌های غیرشهریه‌ای و فعالیت آزمایشگاهی خواهد بود.
آنا: و سخن پایانی...
کیانی: به صورت کلی شرکت‌های مستقر در دانشگاه برای رشد و بالندگی بیشتر با دو مشکل بزرگ مواجه هستند و از مسئولان ذی‌ربط در سطح ملی و استانی تقاضا داریم در این زمینه دانشگاه را یاری کنند.
مشکل اول اخذ مجوز است که تا حدی این مجوز وقت‌گیر، کسل‌کننده و بعضاً ناامیدکننده هستند. شرکت‌ها و هستههای فناور برای اخذ این مجوز‌ها گاهی تا دو تا سه سال منتظر می‌مانند و تا حد زیادی انرژی و ظرفیت آنها در این مسیر به‌دلیل استعلام‌های متعدد به هدر می‌رود و می‌توان این استعلام‌ها و بوروکراسی اداری را به حداقل رساند و در زمان محدود به ارگان متولی اعلام کرد.
به‌عنوان مثال باید یک تا سه ماه فرصت داده شود و فعالیت‌ها به صورت الکترونیکی انجام شود تا بتوان این فعالیت‌ها را انجام داد و از استعلام‌های موازی جلوگیری شود.
در پردیس «سرآبتاوه» که کاربردی و فناوری است، نیاز نیست برای هر واحد فناور استعلام‌های مختلف دولتی ازجمله منابع طبیعی، محیط زیست، دامپزشکی، آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی و شهرداری را انجام داد؛ چراکه وقت‌گیر است و هر کدام کمیسیون‌های مختلف دارند. برای انجام استعلام در نظر بگیریم کلی زمان هدر می‌رود.
انتهای پیام/
