دولت شهید رئیسی اقتدار در دیپلماسی را چگونه به تصویر کشید؟

به گزارش خبرگزاری آنا، دولت شهید سیدابراهیم رئیسی در یکی از حساس‌ترین دوران‌های تاریخ جمهوری اسلامی، کار خود را آغاز کرد؛ زمانی که ایران با چالش‌های جدی در عرصه داخلی و خارجی روبه‌رو بود. تحریم‌های اقتصادی گسترده، فشار‌های دیپلماتیک غرب، تلاش برای انزوای ایران در نظام بین‌الملل و بحران‌های منطقه‌ای، شرایط دشواری را به وجود آورده بود که ضرورت سیاست‌گذاری هوشمندانه و کارآمدی را دوچندان می‌کرد. در این میان، دولت شهید رئیسی با اتخاذ یک سیاست خارجی متوازن و مبتنی بر «عزت، حکمت، و مصلحت» تلاش کرد تا ضمن حفظ منافع ملی، جایگاه ایران را در منطقه و جهان تقویت کند.

با بهره‌گیری از رویکردی چندجانبه، دولت سیزدهم سه محور اصلی را در سیاست خارجی خود پیگیری کرد؛ تقویت دیپلماسی منطقه‌ای از طریق بهبود روابط با همسایگان، نقش‌آفرینی فعال در تغییرات نظم جهانی و دیپلماسی اقتصادی مؤثر برای مقابله با فشار‌های تحریمی. این راهبرد‌ها نه تنها به کاهش تنش‌ها و گسترش همکاری‌های چندجانبه منجر شد، بلکه ایران را به یکی از بازیگران تاثیرگذار در تحولات منطقه‌ای و جهانی تبدیل کرد.

تقویت روابط با همسایگان و کشور‌های منطقه

دولت شهید رئیسی از همان آغاز کار خود، تلاش کرد سیاست خارجی ایران را بر مبنای اولویت‌دهی به منطقه و همسایگان بنا کند. این رویکرد، که به «دیپلماسی همسایگی» معروف شد، از اهمیت بالایی برخوردار بود و بر ایجاد روابط مستحکم با کشور‌های پیرامونی تأکید داشت. یکی از نمونه‌های برجسته این سیاست، احیای روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی بود که پس از سال‌ها تنش، با میانجی‌گری چین به نتیجه رسید. توافق ایران و عربستان سعودی پیامد‌های گسترده‌ای داشت؛ از کاهش تنش‌های منطقه‌ای گرفته تا گشودن فرصت‌های تازه برای همکاری‌های اقتصادی، امنیتی، و سیاسی با دیگر کشور‌های عربی. علاوه بر این، روابط ایران با کشور‌های نظیر قطر، عمان، و امارات نیز به شکل چشمگیری بهبود یافت و همکاری‌های چندجانبه در حوزه‌های مختلف افزایش پیدا کرد. این تلاش ها، جایگاه ایران را به عنوان محور تأثیرگذار در معادلات خاورمیانه تقویت کرد.

در همین راستا، تعامل ایران با محور مقاومت نیز همچنان در مرکز توجه دولت رئیسی بود. این اقدامات نه تنها به تقویت موقعیت محور مقاومت منجر شد، بلکه به ایران امکان داد نقش کلیدی خود را در تحولات امنیتی و سیاسی منطقه حفظ کند. تلاش‌های دولت شهید رئیسی برای ایجاد محور قدرت جدید منطقه‌ای نیز از همین سیاست ناشی شد. با تقویت روابط با کشور‌های نظیر عراق، عربستان و قطر، ایران توانست بستر‌های تازه‌ای برای همکاری‌های چندجانبه منطقه‌ای ایجاد کند و قدرتی مستقل و تأثیرگذار در خاورمیانه باقی بماند.

نقش فعال در تغییر نظم بین‌المللی

دولت شهید رئیسی با درک تغییرات پیچیده در نظم جهانی و ظهور قدرت‌های جدید، تلاش کرد نقش ایران را در این تحولات تقویت کند. یکی از دستاورد‌های کلیدی این سیاست، عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای بود. این اقدام علاوه بر گسترش تعاملات اقتصادی و امنیتی با کشور‌های آسیایی، نشان‌دهنده نگاه اصولی ایران به همکاری‌های استراتژیک با شرق بود.

از سوی دیگر، تلاش‌های ایران برای تعامل با گروه بریکس، نقطه عطفی در حضور در بلوک‌های اقتصادی قدرت بود و فضای جدیدی برای پیگیری منافع ملی ایران فراهم کرد. تعمیق روابط با چین و روسیه نیز از ارکان مهم این سیاست بود. امضای توافق ۲۵ ساله با چین و گسترش همکاری‌های نظامی، اقتصادی و امنیتی با روسیه، نه تنها فشار‌های غرب بر ایران را کاهش داد بلکه زمینه محکمی برای توسعه پایدار روابط دوجانبه با قدرت‌های شرقی ایجاد کرد.

در کنار روابط با کشور‌های آسیایی، دولت شهید رئیسی تلاش‌های قابل توجهی برای گسترش روابط ایران با کشور‌های آمریکای لاتین نیز انجام داد. تعامل با کشور‌هایی مانند ونزوئلا و کوبا، به ایران امکان داد از ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی این منطقه بهره برده و جایگاه خود را فراتر از خاورمیانه تثبیت کند. همچنین دولت توانست با استفاده از فرصت‌های ایجادشده در آفریقا، روابط تجاری و سیاسی خود را به سطح جدیدی گسترش دهد.

یکی دیگر از ابعاد سیاست فعال جهانی دولت شهید رئیسی، مقابله با موج ایران‌هراسی و اسلام‌هراسی بود. از طریق دیپلماسی عمومی، حضور در مجامع بین‌المللی، و استفاده از قدرت نرم فرهنگی، ایران توانست تصویر واقعی‌تری از خود در صحنه جهانی ارائه دهد و توجه افکار عمومی جهان را به ارزش‌های فرهنگی و سیاسی انقلاب اسلامی معطوف کند.

مقابله با تحریم‌ها و تقویت اقتصاد مقاومتی

یکی از چالش‌های اصلی دولت شهید رئیسی، مقابله با فشار‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌های گسترده غربی بود. دولت وی تلاش کرد با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه، مسیر‌های تازه‌ای برای تجارت و اقتصاد ایران ایجاد کند. تمرکز بر گسترش صادرات غیرنفتی و توسعه روابط اقتصادی با کشور‌های منطقه و آسیای دور، یکی از اقدامات مهم در این راستا بود. با ایجاد توافقات تجاری با کشور‌های مستقل و استفاده از ارز‌های ملی به جای دلار، دولت توانست تأثیرات مخرب تحریم‌ها را کاهش دهد و راه‌هایی برای تقویت اقتصاد داخلی و مقاومتی فراهم سازد.

یکی از ابزار‌های کلیدی دولت برای مقابله با تحریم‌ها، طراحی سیستم‌های مالی مستقل از سوئیفت بود. این اقدام، همراه با تلاش برای افزایش تجارت با کشور‌های عضو شانگهای و همکاری با بریکس، به ایران کمک کرد اقتصاد خود را از وابستگی به غرب جدا کند و به سمت شرق سوق دهد. همچنین تعاملات گسترده با قدرت‌های نوظهور جهانی، فرصت‌هایی تازه برای توسعه اقتصادی ایران ایجاد کرد. از سوی دیگر، تلاش برای استفاده از ظرفیت‌های دیپلماسی اقتصادی با آمریکای لاتین و آفریقا نیز نه تنها به افزایش تجارت با این مناطق منجر شد، بلکه به ایران توانایی بیشتری برای مقابله با جنگ اقتصادی غرب داد.

در عین حال، دیپلماسی اقتصادی دولت شهید رئیسی محدود به مسائل اقتصادی نبود؛ بلکه بخشی از سیاست فعال‌تر ایران در عرصه جهانی بود. این سیاست به دولت امکان داد به جای انفعال، از فشار‌های اقتصادی برای ایجاد بستری تازه در روابط جهانی استفاده کند و همزمان جایگاه خود در معادلات بین‌المللی را ارتقا دهد.

فرجام سخن

با تمرکز بر سیاست‌هایی مبتنی بر عزت، حکمت، و مصلحت، دولت شهید رئیسی توانست نه تنها روابط منطقه‌ای ایران را بازسازی کند، بلکه رویکرد سیاست خارجی کشور را به سمت تعامل فعال‌تر با قدرت‌های جهانی سوق دهد. از سیاست همسایگی تا نقش‌آفرینی فعال در بلوک‌های نوظهور قدرت جهانی، و از تلاش برای مقابله با تحریم‌ها تا استفاده از ابزار‌های دیپلماسی فرهنگی، تمامی این اقدامات نشان‌دهنده توانایی ایران در مقاومت، استقلال، و توسعه پایدار روابط دیپلماتیک خود بود. دولت شهید رئیسی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی و خارجی، میراثی برجسته از اقتدار دیپلماتیک برای آیندگان باقی گذاشت که امید است مسیری روشن برای سایر دولت‌ها و الگویی ممتاز برای همه سیاستمداران و دولتمردان ایرانی باشد.