مرجعیت علمی و پژوهشهای مسئلهمحور، مبنای دانشگاه نسل جدید است
به گزارش خبرگزاری آنا، سعید حسامی، سرپرست معاونت تخصصی پژوهشگاه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی، در سخنانی با اشاره به نگاه اندیشمندان و مجریان علمی به فرآیند تولید علم اظهار کرد: اندیشمندان حوزه علمی معمولاً از زاویهای به اتفاقات نگاه میکنند که با تجربههای زیسته، مدلهای نشریات علمی و نظامهای ارزیابی پژوهش مرتبط است؛ بهویژه در ایران که نوعی تقارن و تجربه مشترک میان فعالان علمی وجود دارد.
وی با طرح موضوع «دانشگاه نسل جدید» افزود: آنچه امروز با عنوان دانشگاه نسل جدید مطرح میشود، در دهه ۹۰ بارها مورد بحث قرار گرفت. هرچند این مفهوم در ابتدا بهخوبی شناخته نشد، اما در سالهای اخیر با اتکا به دادههای دقیقتر و تجربههای میدانی، دوباره در کانون توجه قرار گرفته است.
حسامی با تأکید بر اهمیت فرآیند مرجعیت علمی تصریح کرد: مسیرهایی که منجر به مرجعیت علمی و در نهایت تولید علم میشوند، در بسیاری از مواقع بهدرستی شناخته نشدهاند. پیشنهاد میکنم این موضوع بهصورت منظم و در چند جلسه تخصصی بررسی شود تا ابعاد آن بهدرستی تبیین شود.
وی با اشاره به جایگاه پژوهش در دانشگاه گفت: وقتی وزن و جایگاه یک دانشگاه را بررسی میکنیم، میبینیم پژوهش نقش بسیار پررنگتری نسبت به سایر مؤلفهها دارد. اگر آموزش و پژوهش را کنار هم بگذاریم، مشخص میشود دانشگاه بدون پژوهش عملاً معنا ندارد. پژوهش نیز خود قابل تقسیم به چند دسته است.
سرپرست معاونت تخصصی پژوهشگاه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: دسته نخست پژوهشهای آموزشمحور هستند که کاربرد محدودی دارند. دسته دوم پژوهشهای نوآورانهاند که میتوانند به تولید محصول یا حل بخشی از مسائل منجر شوند. اما دسته سوم، پژوهشهای مسئلهمحور و راهبردی هستند؛ پژوهشهایی که بهطور واقعی در تصمیمسازیها و اجراهای کلان کشور نقشآفریناند.
وی تأکید کرد: دانشگاه زمانی اثرگذار خواهد بود که این نوع پژوهشها را تقویت کند. تمرکز صرف بر تولید مقاله بدون توجه به اثرگذاری واقعی، ما را از مسیر اصلی دور میکند. در اینجا بحث آیندهنگری آموزشی و تدوین نسخههای مناسب برای آینده دانشگاه اهمیت ویژهای پیدا میکند.
حسامی با اشاره به نظامهای ارزیابی علمی گفت: شاخصها نباید بدون توجه به حوزه تخصصی افراد بهصورت مطلق مورد استفاده قرار گیرند. مواردی وجود داشته که فردی اچ ایندکس بالایی نداشته، اما اثرگذاری علمی و تخصصی بالایی داشته است؛ بنابراین طراحی فیلترهای ارزیابی باید دقیق، منصفانه و متناسب با مأموریت دانشگاه باشد.
وی افزود: در یکی از بررسیها، حدود ۶۱۹ نفر با اصلاح رویکردهای ارزیابی مجدداً مورد بررسی قرار گرفتند و این عدد با لحاظ سایر دادهها به نزدیک هزار نفر رسید. این موضوع نشان میدهد نگاه اصلاحگرایانه میتواند نتایج کاملاً متفاوتی به همراه داشته باشد.
سرپرست معاونت تخصصی پژوهشگاه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی هدف اصلی این مجموعه را حمایت از پژوهشگران و پژوهشهای مسئلهمحور دانست و گفت: متأسفانه در برخی موارد، پروپوزالها بدون بررسی عمیق رد میشوند، در حالی که میتوانند ارزشافزوده مستقیم برای دانشگاه ایجاد کنند. پژوهشی که به دانشگاه بازمیگردد، باید امکان بروز، انتشار و اثرگذاری واقعی داشته باشد.
حسامی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر مرجعیت علمی و خیزش جدید علمی گفت: رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کردهاند که کشور به نهضت جدید علمی نیاز دارد. پژوهشهای مرجعیتساز، تمدنآفرین و پیشبرنده علم، بهویژه در حوزه بومیسازی علوم انسانی، باید در اولویت دانشگاهها قرار گیرند.
وی ادامه داد: در ساختار پژوهشگاه مرکزی، با تعریف دو معاونت تخصصی، تمرکز خود را بر خیزش و جهش علمی قرار دادهایم. یکی از اقدامات مهم سال گذشته، اجرای طرح حمایت از سرآمدان علمی بود که شامل تشکیل هستههای پژوهشی سرآمد، تشویق تولید مقالات ناب، کیفیتبخشی پژوهشها بر اساس نظام موضوعات، و توجه به معیشت و مشوقهای دانشگاهیان میشود.
سرپرست معاونت تخصصی پژوهشگاه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: شاخصهای انتخاب سرآمدان علمی بهروزرسانی شده و حمایتها بر اساس ترکیبی از شاخصهای کمی و کیفی انجام میشود، نه صرفاً بر مبنای تعداد مقالات یا شاخصهایی مانند اچ. مقالات باید ارزشمند، مسئلهمحور و اثرگذار باشند.
وی در پایان با اشاره به برنامههای پژوهشگاه مرکزی گفت: خیزش جدید علمی و تولید مقالات ناب و مسئلهمحور از مهمترین محورهای برنامههای ماست. نگاه ما به پژوهش نباید صرفاً انجام پایاننامه باشد؛ بلکه پژوهش باید برای حل مسائل واقعی جامعه و کشور تعریف شود. همانطور که گفته میشود، کسی که فقط چکش دارد، همه چیز را میخ میبیند؛ نگاه ما به پژوهش باید فراتر از این باشد.
انتهای پیام/
