«رد شدن از نبودن دیوار»؛ نمونهای جدی از تداوم اصلاحات زبانی در شعر معاصر
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، نشست رونمایی و نقد کتاب «رد شدن از نبودن دیوار» سروده هستی محمودوند، با تأکید منتقدان بر جایگاه زبانی و فرمی این مجموعه در جریان شعر معاصر برگزار شد؛ جایی که پیمان سلیمانی، شاعر و منتقد ادبی، این اثر را نمونهای شاخص از تداوم آگاهانه اصلاحات زبانی و ساختاری در شعر امروز ایران دانست.
پیمان سلیمانی، شاعر، منتقد ادبی و مدرس دانشگاه، با نگاهی تحلیلی به سیر شعر معاصر ایران تأکید کرد که شعر معاصر را نمیتوان محدود به یک دوره خاص دانست. به گفته او، از دوران مشروطه تاکنون، تلاش برای نوآوری در زبان، فرم، نگاه و کارکرد شعر ـ چه در قالبهای نو و چه در اشکال کلاسیک ـ بهصورت پیوسته ادامه یافته و همین تداوم، شالودهی تحولات شعر معاصر را شکل داده است.
سلیمانی با اشاره به دهههای مختلف شعر معاصر توضیح داد: اگرچه دهههای ۳۰ و ۴۰ خورشیدی نقش مهمی در نوسازی شعر داشتهاند، اما جریان نوآوری در دهههای ۶۰، ۷۰ و ۸۰ نیز استمرار یافته و تا امروز ادامه دارد؛ بنابراین هیچ مقطع تاریخی را نمیتوان بهتنهایی اثرگذارتر از دیگر دورهها دانست.
این منتقد ادبی، مجموعه «رد شدن از نبودن دیوار» را اثری ساختمند توصیف کرد و گفت: زبان در این کتاب بهصورت آگاهانه و هدفمند به کار گرفته شده است. کلمات بیدلیل وارد متن نمیشوند؛ بلکه با ورود به جهان شعر، از کارکردهای پیشین خود تهی شده و در ساختاری تازه، معنا و هویتی جدید پیدا میکنند. به باور او، این احضار آگاهانهی کلمات نشانهی شاعری خلاق و بالفطره است و نقش مهمی در انسجام درونی مجموعه دارد.
سلیمانی همچنین به بینامتنیتهای سنجیده و هدفمند در این کتاب اشاره کرد و افزود: این بینامتنیتها تصادفی یا سطحی نیستند، بلکه در خدمت گسترش معنا و ایجاد لایههای تفسیری تازه قرار دارند و به شعرها امکان خوانشهای چندگانه و تأویلی میدهند.
وی استفاده از روایتهای خرد مبتنی بر زیست شاعر را از دیگر ویژگیهای شاخص این مجموعه دانست و گفت: محمودوند با دگرگونکردن خاصیت و خلقوخوی کلمات بر اساس تجربهی زیستهی خود، آنها را در خدمت روایت شعری قرار میدهد و معنا را نه بهصورت مستقیم، بلکه در فرایند مواجههی مخاطب با متن شکل میدهد.
این منتقد ادبی در پایان تأکید کرد: موفقیت کتاب رد شدن از نبودن دیوار حاصل پیوند آگاهانهی زبان، ساختار و معناست؛ پیوندی که این مجموعه را به اثری متمایز در میان آثار همدورهی خود تبدیل کرده و آن را به نمونهای جدی از تداوم اصلاحات زبانی در شعر معاصر بدل میکند.
او افزود: آثار خلاقانه این شاعر در جایزه ادبی بیستون، دبیرخانه این جایزه را به افزودن بخش خلاقیت واداشت که نشاندهندهی میزان اثرگذاری جدی یک شاعر بر فضای پیرامونی ادبیات است.
در بخش دیگری از این نشست، حمیدرضا شکارسری، شاعر و منتقد ادبی، با بررسی این مجموعه، آن را اثری دانست که میتواند موضوع یک رسالهی دکتری قرار گیرد.
وی با اشاره به نظریه «درجه صفر نوشتار» رولان بارت گفت: در شعر، برخلاف نثر، زبان موضوعیت دارد و تعویق معنا اهمیت پیدا میکند؛ ویژگیای که در شعرهای محمودوند بهروشنی قابل مشاهده است. شکارسری رویکرد این مجموعه را نوعی زیباییشناسی زشتی دانست که با فاصله گرفتن از گفتمان رایج شعر محاوره، به نقد جهان معاصر میپردازد.
این نشست در پایان با شعرخوانی شاعران حاضر، برگزاری مراسم جشن امضا و رونمایی رسمی کتاب به کار خود پایان داد.
انتهای پیام/
