آسیای میانه روی لبه بحران؛ بازی جدید آمریکا برای مهار قدرتهای نوظهور
«مهدی خورسند» کارشناس حوزه سیاست خارجی و مسائل بینالملل، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، به تشریح ابعاد راهبردی تغییر رویکرد آمریکا در منطقه آسیای میانه پرداخت و گفت: از ۲۰۱۷ به بعد، راهبرد سیاست خارجی و امنیت ملی واشنگتن از غرب آسیا به سمت آسیا-پاسیفیک تغییر جهت داد؛ راهبردی که ریشه آن به دوران ریاستجمهوری باراک اوباما بازمیگشت اما از دور نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ با تمرکز بیشتری دنبال شد.
این کارشناس مسائل بینالملل افزود: در آن مقطع، هند بهعنوان یکی از بازیگران اصلی و بازوی کمکی آمریکا برای کنترل رفتار قدرتهای نوظهور جهانی نظیر چین، روسیه و حتی ایران تعریف شد. در همین چارچوب، شاهد بودیم که توسعه بندر چابهار ـ بهعنوان تنها بندر غیرتحریمی ایران که به هندیها واگذار شده بود ـ با اختلالات جدی همراه بود. این موضوع نشان میدهد که در بستر تحولات آن دوره، هند عملاً در راستای راهبرد آمریکا برای مهار قدرتهای ضدنظم و ضد هژمونیک نظام تکقطبی آمریکا ایفای نقش کرده است.
خورسند ادامه داد: اما اکنون در دور دوم زمامداری ترامپ، به نظر میرسد این نقش از هند به ژاپن واگذار شده است. دیدار اخیر رؤسای جمهور پنج کشور آسیای مرکزی با نخستوزیر جدید ژاپن و همچنین عضویت قزاقستان در طرح موسوم به «صلح ابراهیم» گمانهزنیهای زیادی را در این زمینه ایجاد کرده است.
وی با اشاره به تغییر راهبرد آمریکا تصریح کرد: اگر بخواهم از یک تعبیر جدید استفاده کنم، باید بگویم که ظاهراً در دوره دوم زمامداری ترامپ، هدف اصلی تبدیل اوراسیا و آسیای مرکزی به زمین بازی بزرگ و میدان تقابل با قدرتهای نوظهور است. این رویکرد نشاندهنده تلاش آمریکا برای افزایش فشار ژئوپلیتیکی بر چین، روسیه و سایر بازیگران مستقل از نظم مورد نظر واشنگتن است.
این تحلیلگر مسائل بینالملل گفت: اخیراً آمریکا اعلام کرده که چین یک پایگاه موشکی در مغولستان ایجاد کرده است؛ ادعایی که از سوی پکن تکذیب شد. حتی اگر این ادعا صحت نداشته باشد، نفس طرح آن نشاندهنده تشدید فشارهای آمریکا و تنگتر شدن حلقه فشار علیه قدرتهای نوظهور بهویژه چین و روسیه است.
خورسند تأکید کرد: با توجه به امضای توافق تجارت آزاد ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و این واقعیت که در حال حاضر تنها منطقه نسبتاً امن و بدون حاشیه در پیرامون ایران، حوزه شمالی و کشورهای CIS محسوب میشود، آمریکا تلاش دارد فشارهای خود را در این منطقه افزایش دهد. هدف نهایی، محدودسازی هرچه بیشتر چین، ایجاد حلقه انحصار ژئوپلیتیکی برای روسیه و در نهایت اعمال فشار مضاعف بر منافع ملی ایران است.
وی در پایان هشدار داد: با افزایش این فشارها، به نظر میرسد در آینده نزدیک باید منتظر بروز اصطکاک و حتی احتمال شکلگیری تنشهای فیزیکی در منطقه آسیای میانه و اوراسیا باشیم. پیش از این نیز اوراسیا صحنه تقابلهای بزرگ جهانی بوده و در شرایط کنونی نیز احتمال تکرار چنین تنشهایی دور از انتظار نیست.
انتهای پیام/
