بحران نهاده و عوامل سهگانه شوک قیمتی پروتئین/ راهکار خروج از سایه کمبود چیست؟
به گزارش خبرگزاری آنا؛ در ماههای منتهی به آبان، تامین نهادههای دامی مثل ذرت و کنجاله سویا با مشکل مواجه شد. کمبود واردات و تأخیر در تخصیص ارز، همراه با ناکارآمدی در نظام توزیع و وابستگی بالای کشور به واردات این نهادهها، باعث شد تولیدکنندگان با کمبود و گرانی خوراک دام و طیور روبهرو شوند که بر هزینههای تولید فشار آورد.
کمبود نهاده باعث شد بسیاری از دامداران و مرغداران تولید را کاهش دهند یا برای جبران هزینهها مجبور به فروش دام و طیور شوند. این مسأله، همراه با افزایش هزینه تولید، به افزایش قیمت گوشت و مرغ در بازار منتهی شد و سفره خانوارها را تحت تأثیر قرار داد.
تبعات کمبود نهادههای دامی در آبان ۱۴۰۴
آمارهای رسمی و گزارشهای مرکز آمار نشان میدهند در مقایسه با آبان سال قبل قیمتها بهطور قابل توجهی افزایش یافته است؛ قیمت مرغ بیش از ۵۰ درصد و قیمت گوشت قرمز نیز رشد قابل توجهی داشته است. افزایش قیمتها و کمبود نهاده به فشار معیشتی خانوارها دامن زد و منجر به نگرانیهای گسترده درباره امنیت غذایی و کاهش قدرت خرید برای تهیه پروتئینهای حیوانی شد. بسیاری از خانوادهها مجبور به کاهش مصرف گوشت و مرغ یا جایگزینی با گزینههای ارزانتر شدند. بهطور خلاصه، کمبود نهادههای دامی در آبان ۱۴۰۴ یکی از عوامل مهم افزایش قیمت گوشت و مرغ بود که هم تولیدکنندگان و هم مصرفکنندگان را تحت فشار قرار داد و به چالشهای معیشتی در بازار کالاهای پروتئینی دامن زد.
منصور پوریان، رئیس شورای تأمین دام کشور، در گفتوگو با خبرنگاراقتصادی آنا، با اشاره به تحولات اخیر در حوزه واردات و تأمین نهادههای دامی اظهار کرد: بعد از شرایط و تحولاتی که در کشور اتفاق افتاد، نهادههای دامی بهطور کلی بهخوبی تأمین شد، اما نباید گفت که تولید دام صرفاً تحتتأثیر تأمین نهاده قرار دارد، چراکه عوامل دیگری نیز در این حوزه اثرگذار بوده است.
تأثیر تب برفکی و محدودیتها بر تولید دام
وی افزود: یکی از موضوعات مهم، شیوع تب برفکی و محدودیتهایی بود که در جابهجایی دام ایجاد شد و متأسفانه این موارد به حوزه تولید آسیب زد. اگرچه تأمین نهاده وضعیت مناسبی پیدا کرده، اما این کار باید از ابتدا بهصورت منظم و مستمر انجام میشد.
پوریان با اشاره به اهمیت فصل پاییز و ابتدای زمستان در تولید دام تصریح کرد: معمولاً بیشترین فعالیت دامداران در این بازه زمانی مربوط به پرواربندی است. پرواربندی یکی از مهمترین مراحل تولید به شمار میرود که نقش اساسی در تأمین گوشت مورد نیاز بازار دارد. اما شرایطی که در پاییز به وجود آمد، متأسفانه محدودیتهایی برای پرواربندی دامهای سنگین، بهویژه گوساله، ایجاد کرد.
تفاوت شرایط دام سبک و دام سنگین
رئیس شورای تأمین دام کشور ادامه داد: دام سبک به دلیل نوع تولید، شرایط متفاوتتری نسبت به دام سنگین دارد، اما دام سنگین نیازمند نگهداری در فضای بسته، تغذیه روزانه و ساعتی و مصرف مستمر نهاده است. در این مدت، ما با مشکل تأمین نهاده برای این بخش مواجه بودیم که شرایط را سختتر کرد.
وی تأکید کرد: برای جبران این وضعیت، وزارت جهاد کشاورزی باید در بخش پرواربندی گوساله شدت عمل بیشتری به خرج دهد تا در ماههای آینده با کمبود گوسالههای کشتاری مواجه نشویم. تولید دام سنگین باید تقویت شود و حتی در صورت لزوم، میتوان دام مورد نیاز پرواربندی را از خارج تأمین و وارد کرد.
واردات دام زنده بهصرفهتر از واردات گوشت
پوریان با بیان اینکه واردات دام زنده در شرایط فعلی مقرونبهصرفهتر از واردات گوشت است، گفت: به اعتقاد بنده، بهعنوان فردی که سالها در این بازار فعالیت داشتهام، دام زنده تابع قیمت داخلی و عرضه و تقاضای داخلی است، اما گوشت بهشدت تحتتأثیر نوسانات ارزی و عوامل بیرونی قرار دارد.
وی افزود: هرچقدر واردات دام زنده افزایش یابد، هم میتوان تعادل را در بازار گوشت برقرار کرد و هم بخش تولید و پرواربندی داخلی را مورد حمایت قرار داد. البته تحقق همه این موارد منوط به تأمین منظم، مستمر و بدون جهش قیمتی نهادههای دامی است.
وضعیت واردات و توزیع نهادههای دامی
رئیس شورای تأمین دام کشور در پاسخ به پرسشی درباره میزان نهادههای واردشده و توزیع آن اظهار کرد: طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، در حال حاضر حدود پنجونیم میلیون تن نهاده در بنادر کشور وجود دارد که در حال توزیع است. با این حال، تولید نیازمند تأمین مستمر نهاده است، بهویژه در بخشهایی که پیشتر اشاره شد.
وی افزود: میزان دقیق واردات و کسری نهاده هنوز بهطور شفاف مشخص نیست، اما نهادهها در حال وارد شدن هستند. نکته مهم این است که روند تأمین باید استمرار داشته باشد.
کنترل توزیع نهاده و کاهش تخلفات
پوریان با اشاره به تفاوت قیمت نهادههای مصوب با قیمتهایی که به دست مصرفکننده میرسد، تصریح کرد: در مقطع اولیه افزایش قیمت، نبود سامانه بازارگاه، کجفروشیها و کمفروشیها از عوامل اصلی گرانی بود، اما به نظر میرسد اکنون این مسائل تا حد زیادی کنترل شده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر نهادهها بهصورت مصوب در اختیار تولیدکنندگان قرار میگیرد و برخلاف گذشته، فرآیند توزیع کاملاً رصد میشود. سیستم توزیع تغییر کرده و پشتیبانی امور دام نقش پررنگتری در این حوزه دارد. حتی در قالب تولید قراردادی، نهاده دولتی در اختیار تولیدکننده قرار میگیرد تا تولید انجام شود.
روانسازی مسیر تولید با قیمتگذاری مشخص
رئیس شورای تأمین دام کشور تأکید کرد: تغییر مسیر و شیوه توزیع نهادهها میتواند کمک بزرگی به روانسازی تولید کند. وجود قیمت مصوب و مشخص برای نهادهها نیز نقش مهمی در تسهیل مسیر تولید دارد.
وی با اشاره به نزدیکی شب یلدا و ماه رمضان گفت: شاید برای شب یلدا دیگر دیر شده باشد، اما تا ماه رمضان فرصت چندانی باقی نمانده است و معمولاً در این ایام شرایط بازار حساستر میشود.
تمهیدات برای تأمین گوشت شب عید و ماه رمضان
پوریان در ادامه خاطرنشان کرد: نیاز بازار به گوشت در حال تأمین است، اما هنوز به سطحی نرسیدهایم که مازاد ایجاد شود. در حال حاضر، میزان گوشت موجود در بازار در حد نیاز است و همین موضوع مانع از ایجاد تنوع قیمتی و کمّی شده است.
وی افزود: تأمین گوشت برای بازار با تأخیر انجام شد که دلیل آن نیز شرایط خاصی بود که در کشور به وجود آمد و اقدام دیرهنگام برای تأمین گوشت از مبادی مختلف. با این حال، در حال حاضر واردات در حال انجام است و برای ماه رمضان و شب عید تمهیداتی از جمله افزایش میزان عرضه گوشت در بازار در نظر گرفته شده است.
پیشبینی ثبات و کاهش نسبی قیمت گوشت
رئیس شورای تأمین دام کشور درباره آینده قیمت گوشت گفت: بازار فقط تابع میزان تأمین نیست. در حال حاضر با وجود کاهش تقاضا، همچنان شاهد افزایش قیمت هستیم که نشان میدهد بازار از عوامل دیگری نیز تأثیر میپذیرد.
وی ادامه داد: هر زمان میزان گوشت در بازار افزایش پیدا کند، ثبات و سپس کاهش قیمت در بسیاری از اقلام مشاهده خواهد شد. در سالهای گذشته نیز چنین تجربهای وجود داشته است؛ بهطوریکه پس از افزایش عرضه، رقابت قیمتی شکل گرفته و کاهش قیمتها اتفاق افتاده است.
پوریان در پایان اظهار داشت: با واردات مناسبی که در حال انجام است و در صورتی که محدودیتهای جابهجایی دام ناشی از تب برفکی برداشته شود، شاهد ثبات در تأمین خواهیم بود. این ثبات ابتدا به ثبات قیمتی و سپس به کاهش نسبی قیمت گوشت در ماه دی منجر خواهد شد.
انتهای پیام/
