پژوهش شاهرگ اداره کشور و شرط تحقق تمدن نوین اسلامی است

به گزارش خبرگزاری آنا، متن پیام به شرح ذیل است:

بسم الله الرحمن الرحیم

الْعِلْمُ سُلْطَانٌ؛ مَنْ وَجَدَهُ صَالَ بِهِ وَ مَنْ لَمْ یَجِدْهُ صِیلَ عَلَیْهِ

محضر ملت شریف ایران، مراجع عظام، اساتید، معلمان دلسوز و پویندگان راه دانایی؛

«هفته پژوهش» فرصتی مغتنم است تا بار دیگر با حقیقت تجدید عهد کنیم و جایگاه «دانایی» را در مسیر پیشرفت ایران عزیز بازخوانی نماییم. امروز که در گام دوم انقلاب اسلامی نفس می‌کشیم، پژوهش دیگر یک فعالیت حاشیه‌ای و زینتی نیست؛ بلکه به تعبیر دقیق، شاهرگ حیاتی اداره کشور و ضامن بقای تمدنی ماست. حرکت در دنیای پرتلاطم امروز بدون چراغِ علم و نقشه دقیق، قدم نهادن در تاریکی است.

شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه علم و فرهنگ کشور، وظیفه خود می‌داند که دیده‌بان هوشیار این عرصه باشد. در همین راستا، به استحضار جامعه علمی می‌رسانم که با همت نخبگان و مشارکت جدی «فرهنگستان علوم»، کارِ روزآمدسازی «نقشه جامع علمی کشور» به انجام رسیده و در آستانه دستور شورای عالی انقلاب فرهنگی و تصویب نهایی است؛ سندی که قرار است مسیر ما را از «تولید مقاله» به سمت «حل مسائل واقعی مردم» و دستیابی به مرجعیت علمی هموار سازد.

اما تحقق این نقشه بزرگ، نه از دانشگاه، بلکه باید از «مدرسه» آغاز شود. بر اساس «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» که میثاق‌نامه تربیتی ماست، مدرسه نباید صرفاً محل انباشت محفوظات در ذهن دانش‌آموز باشد. ما به مدرسه‌ای نیاز داریم که «پژوهش‌سرا» باشد؛ مدرسه‌ای که در آن بذرِ «پرسشگری»، «خلاقیت» و «تفکر انتقادی» در جانِ دانش‌آموزان عزیز کاشته شود. اگر می‌خواهیم در آینده دانشمندانی تراز اول داشته باشیم، باید امروز در کلاس‌های درس، دانش‌آموز را «پژوهشگر» و معلم را «راهبرِ پژوهشی» بدانیم. آینده علمی ایران، در کیف‌های مدرسه فرزندانمان نهفته است.

در امتداد این مسیر، دانشگاه‌ها نیز باید دیوار‌های میان خود و جامعه را بردارند. دانشگاه تراز انقلاب، دانشگاهی نیست که در برج عاج نشسته باشد، بلکه نهادی است که درد مردم و نیاز صنعت را بشناسد. البته آبادانی ایران و رسیدن به سهم مطلوب پژوهش از تولید ناخالص ملی، تنها با بودجه‌های دولتی ممکن نیست و این بارِ سنگین را باید بنگاه‌های بزرگ اقتصادی با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بالای «سیاست‌ها و برنامه‌های اقدام علمی، فناورانه و فرهنگی جهش تولید» و در امتداد آن قانون «جهش تولید دانش‌بنیان» بر دوش بکشند تا صنعت ما به معنای واقعی کلمه «دانش‌محور» شود.

در این منظومه علمی، نمی‌توان از نقش بی‌بدیل بانوان این سرزمین یاد نکرد. انقلاب اسلامی میدانی را گشود تا زن ایرانی نشان دهد که می‌توان در تراز «الگوی سوم» درخشید؛ یعنی هم کانون گرم خانواده را پاس داشت و هم بر قله‌های رفیع علم و فناوری ایستاد و برای زنان جهان اسلام الهام‌بخش بود.

آنچه امروز بیش از پیش‌دستی در فناوری اهمیت دارد، «جهت‌گیریِ اخلاقیِ علم» است. ظهور و سیطره‌ی هوش مصنوعی و ورود ماشین‌ها به عرصه‌ی تصمیم‌گیری‌های حیاتی، زنگ خطرِ «فناوریِ بدونِ اخلاق» را به صدا درآورده است. در اینجا هشدار می‌دهم که توسعه تکنولوژی بدون پیوستِ فرهنگی و فلسفی، می‌تواند ابزاری برای «مسخِ انسانیت» و «سلطه الگوریتم‌ها بر ارزش‌ها» شود. اینجاست که نگاه‌ها به سمت حوزه‌های علمیه و عالمان علوم انسانی دوخته شده است تا با «اجتهاد پویا» و تکیه بر میراث حکمی ما، فقهِ فناوری و اخلاق پژوهش را تدوین کنند و نگذارند کرامت انسان زیر چرخ‌دنده‌های پیشرفت تکنولوژیک لِه شود.

در پایان، یادآور می‌شوم که در روزگار القای یأس توسط دشمن، هر دستاورد علمی شما پژوهشگران، تیری است که نقشه‌های شومِ ناامیدی را خنثی می‌کند و به کالبد جامعه «هویت» می‌بخشد. مسیر علم در کشور ما با خون پاک‌ترین فرزندان این آب و خاک، از شهید شهریاری تا شهیدان فخری‌زاده و طهرانچی آبیاری شده است و ما این مجاهدت علمی را مقدمه‌ای برای شکل‌گیری «تمدن نوین اسلامی» و زمینه‌ساز طلوع خورشید ولایت عظمی (ارواحنا فداه) می‌دانیم ک در آن عقلانیت و علم به کمالِ نهایی خواهد رسید.

ان‌شاءالله با همت بلند شما عزیزان، پرچم علم و ایمانِ ایران اسلامی، روز به روز در جهان برافراشته‌تر شود.

وَمَا تَوْفِیقِی إِلَّا بِاللَّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنِیبُ

عبدالحسین خسروپناه

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی