ضرورت همکاری دانشگاهها در توسعه هدفمند آموزش پزشکی
به گزارش خبرگزاری آنا، در کارگاه یکروزه ارزیابی و نظارت بر پیامد و تأثیر توسعه رشتههای علوم پزشکی که به میزبانی بیمارستان قلب شهید رجایی برگزار شد، دکتر صبری دبیر شورای عالی برنامهریزی علوم پزشکی ضمن خیرمقدم به حاضران و قدردانی از استاد نوحی برای در اختیار گذاشتن امکانات این مرکز و بهرهمندی از بیانات ایشان، با اشاره به سابقه طولانی استاد نوحی در حوزه آموزش و عضویت مستمر ایشان در شورای عالی برنامهریزی از سال ۱۳۶۸ تاکنون، به تشریح روند تحول، بازنگری و اجرای برنامههای آموزش علوم پزشکی پرداخت.
وی با اشاره به پیشینه بستههای تحول و نوآوری در آموزش علوم پزشکی از سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ در دوره دکتر لاریجانی، ادامه این مسیر در دوره دکتر حقدوست با مدل ششوجهی، و برنامههای عدالت، تعالی و بهرهوری در دوره دکتر باقریفرد، اظهار کرد: بستههای آموزشی قبلی که شامل ۱۲ برنامه بود، در دورههای بعد تجمیع و بازآرایی شد و نهایتاً با توجه به تغییر اسناد بالادستی، نیازهای روز، ضرورت پاسخگویی و چابکسازی مدیریت آموزشی، بازنگری جدیدی در کل ساختار انجام گرفت.
دکتر صبری با بیان اینکه برای این بازنگری ابلاغیهای صادر و از حدود ۲۰۰ نفر از مسئولان و دستاندرکاران برنامهها نظرسنجی شد، گفت: «تنها ۳۹ درصد همکاران موافق ادامه روند قبلی بودند. یکی از مهمترین نقدها این بود که دانشگاهها مجبور به مستندسازیهای متعدد و بارگذاریهای گوناگون بودند که بسیاری از آنها نمود عملی نداشت و باعث اتلاف انرژی میشد.» وی افزود که بر همین اساس جلسات مشورتی با معاونان آموزشی پیشین وزارت بهداشت از جمله استاد نوحی، استاد لاریجانی، استاد حقدوست و سایر صاحبنظران برگزار شد و نهایتاً با توجه بهسیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری، سند چشمانداز، برنامه هفتم پیشرفت کشور، نقش جامعه علمی و انتظارات فرهنگستان، نسخه جدید برنامههای تحول تدوین شد.
نسخه بازنگریشده برنامهها در تاریخ ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ در شورای عالی برنامهریزی تصویب شد و بر اساس آن ۱۱ برنامه تحولی جدید تعریف شد که یازدهمین برنامه نیز طی سه تا چهار هفته اخیر اضافه شده است. دکتر صبری تأکید کرد که برنامههای بینالمللیسازی و اعتباربخشی همچنان ادامه دارد، اما برخی برنامههای کاملاً جدید نیز افزوده شده است؛ از جمله تحول در دبیرخانههای تخصصی آموزش تخصصی، علوم پایه و داروسازی؛ توسعه فناوری و هوشمندسازی با محوریت هوش مصنوعی؛ بازنگری آموزشی مبتنی بر رویکردهای نوین؛ توسعه مراکز خدمات جامع سلامت آموزشی؛ و همچنین برنامههای مرجعیت علمی، اخلاق و سلامت معنوی، اقتصاد آموزش و بهرهوری.
دبیر شورای عالی برنامهریزی با اشاره به تعیین مسئولان هر یک از برنامهها و ترکیب جدید ساختار تحول گفت: برخلاف دورههای قبل، شورای تحول بهصورت ماهانه با حضور تمامی مسئولان برنامهها و به ریاست دکتر حسینی تشکیل میشود و این جلسات با مشارکت مستقیم مسئولان برنامهها برگزار میگردد. همچنین در ساختار جدید تنها سه برنامه دارای کارگروه متناظر دانشگاهی هستند و در سایر برنامهها تکلیف مستقیمی بر دانشگاهها تحمیل نمیشود، هرچند نظرات آنان همچنان اخذ و اعمال میشود.
صبری بخش مهمی از سخنان خود را به برنامه بینالمللیسازی اختصاص داد و توضیح داد که در ساختار جدید، کمیسیون ملی توسعه، ارزیابی و اعتباربخشی بینالملل تشکیل شده است که اعضای آن شامل دبیران و مسئولان ستادی وزارتخانه هستند. وی افزود: «برخلاف گذشته که تنها یک کمیته تطبیق داشتیم، اکنون کمیسیون ملی با تفویض اختیار از شورای عالی برنامهریزی فعالیت میکند و مصوبات آن در حکم مصوبات شورا خواهد بود.» این کمیسیون شامل چهار کمیته سیاستگذاری و تدوین فرایندها، کمیته تطبیق، کمیته ارزیابی و وضعیت اعتباربخشی، و کمیته رشد تبادلات اعتباربخشی است. دکتر صبری با اشاره به اینکه در ۱۲ سال گذشته تنها در۱۴۰۳ از سه دانشگاه بازدیدی با پرسشنامهای دو سه صفحهای انجام شده بود، گفت که فرایند جدید نظارت و ارزیابی آغاز شده و بازدیدهای دانشگاهی با شاخصهای جدید در حال انجام است.
در بخش اعتباربخشی ملی، دکتر صبری با اشاره به مسئولیت سرکار خانم دکتر چنگیز در این برنامه اعلام کرد که استانداردهای اعتباربخشی موسسهای تدوین و تصویب شده، آموزش ارزیابان انجام شده، خودارزیابی دانشگاهها صورت گرفته و اعتبارهای یک تا پنجساله صادر شده است. وی افزود که اعتباربخشی بیمارستانهای آموزشی انجام شده و برنامه پزشکی عمومی مراحل نهایی را طی کرده است. همچنین اعتباربخشی دندانپزشکی عمومی، داروسازی عمومی، برنامههای دستیاری و علوم پایه در دست اجراست.
صبری درباره برنامه توسعه مراکز خدمات جامع سلامت آموزشی گفت: این برنامه با توجه به چالشهای افزایش ظرفیت پزشکی و ضرورت تقویت آموزش مبتنی بر جامعه، طراحی شده است.
وی با اشاره به تجربه موفق اجرای این مدل در دوره مدیریت خانم دکتر چنگیز در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان افزود: رؤسای مراکز جامع از اعضای هیئت علمی پزشکی اجتماعی انتخاب میشدند و این مراکز نقش دوگانه آموزشی و ارائه خدمت داشتند. این مدل در چند دانشگاه دیگر نیز ابلاغ و اجرا شده بود و اکنون با تصویب در شورای معاونین در تاریخ ۱۹ آبان و توافق سه معاونت آموزش، بهداشت و توسعه، وارد مرحله اجرایی شده است.
در ادامه، صبری به برنامه اخلاق، سلامت معنوی و تعهد حرفهای به مسئولیت دکتر محققی اشاره کرد که با تشکیل کارگروههای ستادی و کارگروههای متناظر، برنامهریزیهای مرتبط در حال انجام است. پس از آن، برنامه آموزش علوم پایه به مسئولیت خانم دکتر غضنفری تشریح شد که شامل تحلیل وضعیت موجود، نقشه راه آموزش دستیار و تکمیلی، تدوین سند جامع تحول و طراحی بانک داده جامع، همراه با تشکیل هشت کمیته تخصصی است.
در حوزه داروسازی نیز دکتر اصغری مسئولیت برنامه تحول را برعهده دارد که بر آموزش مبتنی بر شایستگی، آموزش سرزمینی، اعتباربخشی برنامههای داروسازی، توسعه آموزش مهارتی، و همچنین آمایش دانشکدههای داروسازی متمرکز است. وی توضیح داد که کمیتههای پنجگانه تخصصی در این حوزه فعال شدهاند.
در بخش پزشکی تخصصی، دکتر نفیسی مسئولیت برنامه تحول آموزش پزشکی تخصصی را بر عهده دارد که اهداف آن شامل استقرار نظام آموزشی مبتنی بر توانمندی، نظام ارزشیابی و اعتباربخشی مبتنی بر استاندارد رشتههای تخصصی، و اجرای نظام ارزیابی دستیاران و حمایت از آنان است. اسنادی همچون آییننامه ارزش آموزشی تخصصی، استانداردهای دانشگاه تربیتکننده دستیار، استانداردهای مشترک برنامه دستیاری و سند توانمندی مشترک دانشآموختگان تدوین شده است.
برنامه اقتصاد و ارتقای بهرهوری آموزش علوم پزشکی به مسئولیت دکتر رضایتمند و با رویکرد اقتصاد سلامت اجرا میشود که پنج هدف کلان شامل نهادینهسازی گفتمان اقتصاد آموزش، سنجش نظام بهرهوری، تحلیل اقتصادی منابع آموزشی، تدوین بستههای سیاستی برای بهینهسازی و تنوعبخشی به منابع درآمدی، و ارائه راهکارهای عملیاتی برای ارتقای بهرهوری اعضای هیئت علمی را دنبال میکند.
در حوزه توسعه فناوریهای نوین و هوشمندسازی، دکتر حمیدیمدنی با اشاره به طراحی ساختار این برنامه از ۱۷ شهریور و تعریف ۲۰ پروژه تاکنون، از انتشار دو فراخوان برای شناسایی اساتید صاحبنظر در حوزههای نوآورانه خبر داد. وی تشکیل ۹ کمیته تخصصی از جمله یادگیری سیار، بازیسازی، توانمندسازی کنشگران، متاورس، تدوین استانداردهای اعتباربخشی، بلاکچین، شبیهسازی، هوش مصنوعی و یادگیری الکترونیک را تشریح کرد.
صبری همچنین به نقش دکتر سلطانی در تدوین چارچوب جدید ارائه رشتههای نو و بازنگری برنامههای آموزشی اشاره کرد و توضیح داد که چارچوب ارائه رشتههای جدید، درخت بازنگری برنامه آموزشی و چکلیستهای خودارزیابی برای دبیرخانهها تدوین شده است. وی افزود: «از ایشان خواستیم در فرآیند ارائه رشتههای جدید یا بازنگریها، مفاهیمی مانند کارآفرینی، همگرایی، پاسخگویی اجتماعی، مرجعیت علمی و آیندهنگاری را نیز لحاظ کنند، چرا که این برنامهها دیگر بهصورت مستقل وجود ندارند و باید در ساختار جدید ادغام شوند.»
وی سپس به برنامه مرجعیت و آیندهنگاری علمی به مسئولیت دکتر یزدانی اشاره کرد و توضیح داد که با ارسال درخواست به دانشگاهها برای ارائه اسناد رسالت، تمایز و نقشه راه، کتابهای تحلیلی در حال تدوین است و برخی دانشگاهها اطلاعات را ارسال کرده و برخی دیگر در حال بهروزرسانی هستند. دکتر صبری تأکید کرد که این اسناد مشخص میکند هر دانشگاه چه ظرفیت منحصربهفردی دارد و وزارتخانه چه حمایتهایی باید برای تقویت مرجعیت علمی آنها ارائه دهد.
در ادامه وی به برنامه جدید رصد فارغالتحصیلان اشاره کرد و گفت: «این برنامه خلأ مهمی را پر میکند، زیرا تاکنون اطلاعات دقیقی درباره وضعیت فارغالتحصیلان—از جمله اشتغال، مهاجرت، بیکاری یا اشتغال در رشتههای غیرمرتبط—وجود نداشت.»
در پایان، صبری به برنامه مأموریتگرایی و آموزش سرزمینی به مسئولیت دکتر آیاتی اشاره کرد که با بازنگری سند مأموریتگرایی سال ۱۳۹۵ و سند آمایش سال ۱۳۹۸، اکنون با دو پروژه کلان—پروژه توازن و پروژه مأموریتگرایی دانشگاهها—در حال اجراست.
وی با جمعبندی سخنان خود تأکید کرد که انتظار میرود دانشگاهها و کلانمناطق در برنامههایی که متناظر دانشگاهی دارند، فعالانه کارگروههای مربوطه را تشکیل دهند و در سایر برنامهها نیز نظرات آنها دریافت و در فرایند طراحی لحاظ خواهد شد.
وی افزود که در حوزه بینالمللیسازی، فرایندهای جدید پس از نظرخواهی دانشگاهها نهایی شده و بازدیدهای دانشگاهی بر اساس شاخصهای جدید آغاز شده است و دانشگاههای اراک و تبریز نیز تاکنون ارزیابی شدهاند. بازدید دانشگاه ایران و سایر دانشگاهها نیز طبق برنامه زمانبندی در حال انجام است. دکتر صبری در پایان از توجه حاضران قدردانی کرد.
انتهای پیام/
