در روزهایی که نبض اقتصاد کشور به شدت تحت تأثیر تنشهای منطقهای و انتظارات ناشی از جنگ ۱۲ روزه قرار گرفته، بازار سرمایه تشنهی اطمینانبخشی است. فعالان بازار، پس از عبور از آن موج نااطمینانی، به حق انتظار داشتند که سکاندار دولت، با پیامی صریح و حمایتی، خط مقدم دفاع از ثبات بورس را ترسیم کند. با این حال، تعلل در این حمایت رسمی، ریسک انتظارات منفی را دامن زده است، هرچند سرمایهگذاران هوشمندتر از آنند که صرفاً منتظر محرکهای کلامی باشند.
تحول دیجیتالی دانشگاهها در دهه اخیر دیگر یک انتخاب نیست؛ ضرورتی است که هم کیفیت آموزش را ارتقا میدهد و هم ساختار اقتصادی دانشگاهها را متحول میسازد. در این میان، هوش اقتصادی به عنوان یکی از موثرترین ابزارها نقش کلیدی در هدایت تصمیمات، تحلیل رفتار کاربران، شناسایی نیازهای واقعی و طراحی مدلهای پایدار برای اقتصاد آموزشی ایفا میکند. هنگامی که تجارت الکترونیک با هوش اقتصادی تلفیق میشود، دانشگاهها میتوانند با دقت بیشتری مسیر تحول دیجیتال خود را برنامهریزی کنند و ارزش بسیار بیشتری برای دانشجویان، اساتید و بدنه اجتماعی تولید کنند.
حمله موشکی به زیرساختهای کییف که تولید برق را به نزدیکی صفر رساند، هشداری مستقیم به ایران است. با اتکا به بیش از ۹۰ درصدی ظرفیت تولید حرارتی و برقآبی متکی بر گاز و آب، ساختار انرژی کشور در برابر هر تهدید امنیتی یا بحران اقلیمی (مانند خشکسالی یا ناترازی گاز) همانند اوکراین، در معرض فروپاشی کامل قرار دارد.
برنامه هفتم پیشرفت یکی از معدود اسناد جامع توسعه در حوزه مسکن است. ماده ۵۰ این برنامه میتوانست فاصله میان سیاست و واقعیت را کم کند و زمینهای دولتی را در اختیار عموم مردم قرار دهد. اکنون پیشنهاد حذف آن، یعنی بازگشت به نقطه صفر. بحران مسکن با بخشنامه، شعار یا وام دهمیلیونی حل نمیشود؛ راهحل از زمین آغاز میشود. اگر دولت از مسئولیت تأمین زمین عقبنشینی کند، هیچ سیاست اعتباری یا طرح حمایتی توان پوشش خلأ موجود را نخواهد داشت. آینده مسکن ملی به تصمیم امروز دولت گره خورده است،تصمیمی که یا میتواند مسکن را به ریل نجات بازگرداند یا آن را به تاریخ بفرستد.
تأمین غذای روزانهٔ نهادهای عمومی ایران، از دانشگاه تا بیمارستان، یک صنعت عظیم و پنهان با گردش مالی سالانه بیش از ۲۵۰ هزار میلیارد تومان است؛ رقمی که معادل ۳ درصد کل تولید ناخالص داخلی کشور میشود.
در حالی که برخی افزایش اخیر قیمتها را به تحولات بینالمللی و احتمال اجرای مکانیزم ماشه نسبت میدهند، شواهد اقتصادی نشان میدهد تورم کنونی بیش از آنکه محصول فشارهای بیرونی باشد، نتیجه تصمیمات داخلی و ضعف در سیاستگذاری است. مجموعهای از تغییرات ارزی، ناهماهنگی در تنظیم بازار و سوءمدیریت در بخشهای تولیدی، ساختار تورم امروز را شکل داده است.
در بحث ادغام سازمان عشایر کشور واضح است هیچگونه توجهی به مرحله آخر چرخه سیاستی انجام نگرفته است. به بیان روشنتر، این مرحله در چرخه سیاستگذاری عمومی، ارزیابی و بازنگری سیاستهایی است که اجرا شدهاند. در این مرحله، سیاستگذاران به بررسی نتایج و تأثیرات یک سیاست مشخص میپردازند و میزان موفقیت آن را پایش مینمایند.
گذار از اقتصاد فسیلی به انرژیهای تجدیدپذیر، بدون طراحی هوشمندانه مشوقهای مالیاتی ممکن نیست. این ابزارها با کاهش هزینه سرمایه، تضمین بازده و جلب اعتماد بخش خصوصی، میتوانند موتور محرک سرمایهگذاری در پروژههای پاک باشند؛ البته به شرط آنکه سیاستها شفاف، پایدار و ارزیابیپذیر طراحی شوند.
در حالی که رهبر معظم انقلاب اسلامی در آخرین دیدار با اعضای دولت بر اجرای دقیق برنامه هفتم پیشرفت در حوزه مسکن تاکید کردهاند و دو سال پیش نیز مسکن را اولویت اصلی دانسته و فرمودند در مسئله مسکن، ما وابستگی نداریم به خارج؛ زمینش مال خودمان است، دولت با پیشنهاد حذف ماده ۵۰ برنامه هفتم پیشرفت، عرضه ۱.۸ میلیون هکتار زمین دولتی را متوقف میکند.
بهمناسبت پنجم آبان، «روز ملی زعفران»، وزیرجهاد کشاورزی با صدور پیامی این روز را نمادی از میراث اصیل کشاورزی، فرهنگ ایرانی و اقتصاد دانشبنیان دانست و به سهم بیش از ۹۰ درصدی ایران در تولید جهانی زعفران، تأکید و عنوان کرد که طلای سرخ ایران نهتنها مایه افتخار ملی، بلکه برند جهانی کیفیت و اصالت ایرانی است.
با وجود زمزمههای افزایش قیمت ساخت و ساز، کارگران ساختمانی ایرانی نه تنها شاهد افزایش دستمزد متناسب با تورم نیستند، بلکه با افزایش احتمالی سهم بیمه خود از ۷ درصد به ۱۳.۵ درصد، متحمل ظلم مضاعفی میشوند. ایجاد چنین شکاف شدید معیشتی، منجر به بیکاری ارادی کارگران ایرانی و گرایش کارفرمایان به استفاده از اتباع خارجی شده است که حاضرند با دستمزد پایینتر و بدون پرداخت هزینههای بیمه کار کنند.
توسعه بندر چابهار به دلیل سرمایهگذاری ناکافی شرکای خارجی (مانند هند) و اتکای صرف به زیرساختهای فیزیکی محدود، عملاً متوقف مانده است؛ کارشناسان معتقدند موفقیت چابهار برای تبدیل شدن به هاب ترانزیتی جهانی، نیازمند تکمیل فوری اتصال ریلی به بندر خشک زاهدان و بهکارگیری دیپلماسی اقتصادی مستمر برای جذب رقابتی محمولهها است.
صنعت پتروشیمی، شاهرگ حیاتی اقتصاد کشور، همواره در معرض چالشهای مدیریتی است. سهمیهبندی، فراتر از یک محدودیت، سازوکاری استراتژیک برای تنظیم بازار، جلوگیری از خروج غیرقانونی محصولات و حفظ ثبات قیمتها در راستای حمایت از صنایع پاییندستی است.
مکانیسم ماشه؛ چالشی بزرگ در برجام که هرچند این ابزار یک ضعف بزرگ در ساختار برجام محسوب میشود و خطای محاسباتی گذشته را نشان میدهد، اما بررسیهای تازه نشان میدهد که بازگشت تحریمها از این مسیر تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد عمومی کشور ندارد.