مکانیسم ماشه نمایش رسانه‌ای یا تهدید اقتصادی؟ جیهانی: ایران تاب‌آوری لازم را دارد
به گزارش خبرگزاری آنا، مکانیسم ماشه، در نگاه اول، یک ابزار بازگرداندن تحریم‌ها به نظر می‌رسد، اما در عمل، با توجه به ساختار اقتصاد ایران و شرایط فعلی بین‌المللی، اثربخشی اقتصادی محدودی دارد.
ماهیت تحریم‌های سازمان ملل در مقابل تحریم‌های ثانویه آمریکا
تحریم‌های سازمان ملل که از طریق مکانیسم ماشه قابل بازگشت هستند، عمدتاً به قطعنامه‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران بازمی‌گردند. این تحریم‌ها، هرچند مهم، اما گستره و عمق تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را ندارند. تحریم‌های ثانویه آمریکا، بخش‌های وسیع‌تری از اقتصاد ایران، از جمله صادرات نفت، سیستم بانکی، و دسترسی به بازار‌های مالی بین‌المللی را هدف قرار داده‌اند. بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، عملاً دایره فشار را به طور چشمگیری تنگ‌تر نخواهد کرد، زیرا ایران سال‌هاست که با فشارهای شدیدتر و گسترده‌تری دست و پنجه نرم می‌کند.
البته تحریم‌های سازمان ملل، برای اجرا نیازمند اجماع و همکاری عملیاتی تمام کشور‌های عضو شورای امنیت هستند. با توجه به روابط اقتصادی و سیاسی ایران با کشور‌هایی مانند چین و روسیه، و همچنین تمایل برخی دیگر از کشورها به حفظ روابط تجاری با ایران، اجرای قاطع و یکپارچه این تحریم‌ها، حتی در صورت فعال‌سازی، با چالش‌های جدی رو‌به‌رو خواهد بود. این در حالی است که تحریم‌های آمریکا، به دلیل قدرت اقتصادی و نفوذ سیاسی این کشور، با شدت بیشتری اجرا می‌شوند.
در همین راستا، حمیدرضا جیهانی، کارشناس و تحلیلگر اقتصادی و مدرس دانشگاه، در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری آنا، به نکاتی درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه،اشاره کرد وبا تاکید بر اینکه به جای تأثیرات واقعی و ملموس بر اقتصاد، بیشتر یک نمایش رسانه‌ای و ابزار جنگ روانی غرب است، گفت: نباید آن را به چشم یک اهرم فشار تعیین‌کننده در فضای اقتصادی کشور نگریست.
این تحلیلگر اقتصادی، در توضیح ابعاد ماجرا چنین گفت: مکانیسم ماشه، در صورت فعال شدن، منجر به بازگشت قطعنامه‌هایی می‌شود که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، به طور موقت به حالت تعلیق درآمده بودند. این قطعنامه‌ها بیشتر بر حوزه‌های هسته‌ای و عدم اشاعه تمرکز دارند و به هیچ وجه با تحریم‌های یک‌جانبه و گسترده ایالات متحده قابل مقایسه نیستند.
جیهانی، با بیان اینکه بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، تغییر چشمگیری در وضعیت تحریمی کشور ایجاد نمی‌کند، تصریح کرد: در واقع، دایره فشار اقتصادی تنگ‌تر نخواهد شد! این تحریم‌ها نه ضمانت اجرایی مؤثری دارند و نه گستردگی تحریم‌های ثانویه آمریکا .
راه مقابله با حجم بالای تبلیغات رسانه‌ای و عملیات روانی غرب
تحلیلگر مسائل اقتصادی با اشاره به نقش رسانه‌ها و فضاسازی روانی در این حوزه، تأکید کرد: با توجه به حجم بالای تبلیغات رسانه‌ای و عملیات روانی غرب، ممکن است در کوتاه‌مدت، شاهد نوساناتی در بازار‌های ارز، طلا و حوزه‌های تجارت خارجی باشیم. این نوسانات می‌تواند ناشی از هجوم بخشی از مردم برای تبدیل دارایی‌ها و ایجاد نااطمینانی در فضای اقتصادی کشور باشد، که در نتیجه آن، شاهد تکانه‌هایی در نرخ ارز و تورم باشیم.
وی در ادامه با نگاهی به آینده، افزود: در میان‌مدت و بلندمدت، فعال‌سازی مکانیسم ماشه نمی‌تواند تأثیر محسوسی بر اقتصاد کشور بگذارد. ایران در سال‌های اخیر، تجارب ارزشمندی در مدیریت شرایط تحریمی به دست آورده و به خوبی می‌داند چگونه با این فشار‌ها مقابله کند.
تحریم‌های شدیدتر و اجرایی‌تر آمریکا در برخی مواقع با واکنش عملی مواجه نشده‌اند
جیهانی همچنین با اشاره به موضع‌گیری‌های رسمی در این زمینه، گفت: همانطور که در بیانیه مشترک ایران و روسیه نیز اعلام شده، این تحریم‌ها غیرحقوقی و غیرقانونی تلقی می‌شوند و در سال‌های اخیر نیز عملاً از سوی بسیاری از کشورها مورد اعتنا قرار نگرفته‌اند.حتی تحریم‌های شدیدتر و اجرایی‌تر آمریکا نیز در برخی مواقع با واکنش عملی مواجه نشده‌اند. یعنی این تحریم‌ها بیشتر شبیه یک تهدید توخالی هستند تا یک اقدام جدی!
وی بر ضرورت هوشیاری دستگاه دیپلماسی کشور تأکید کرد و گفت: هرگونه فضای سرد و منفی در روابط خارجی، به نفع اقتصاد کشور نیست و باید از وقوع آن جلوگیری شود.چنانچه کشور‌های غربی بخواهند با استفاده از چنین ابزارهایی، منافع ایران را به خطر بیندازند، نباید از تحریم‌های آنان هراسی به دل راه داد.
همانطور که پیشتر ذکر شد، کشور‌هایی مانند چین و روسیه، تمایلی به همراهی کامل با تحریم‌های سازمان ملل، به ویژه اگر جنبه سیاسی داشته باشند، نشان نمی‌دهند. این کشورها، شرکای تجاری مهمی برای ایران محسوب می‌شوند و هرگونه همراهی قاطع با تحریم‌های سازمان ملل، می‌تواند به روابط اقتصادی آنها با ایران لطمه بزند. این موضوع، اثربخشی تحریم‌های بازگشته را به شدت کاهش می‌دهد
وضعیت تاب‌آوری اقتصادی ایران
به گزارش آنا، باید پذیرفت، اقتصاد ایران در سال‌های اخیر، تجربه قابل توجهی در مدیریت شرایط سخت تحریمی کسب کرده است. این تجربه شامل توسعه صنایع داخلی، ایجاد بازار‌های جایگزین، و کاهش وابستگی به واردات کالاهای اساسی و تکنولوژی‌های کلیدی بوده است. این آمادگی، توانایی اقتصاد ایران را برای تحمل فشارهای بیشتر افزایش داده است.
در اثر تحریم‌های گسترده، ایران تا حدودی توانسته است وابستگی خود به سیستم بانکی بین‌المللی را کاهش دهد و مسیر‌های جایگزین برای تراکنش‌های مالی و تجاری خود بیابد. هرچند این امر با هزینه‌ها و محدودیت‌هایی همراه است، اما تاب‌آوری اقتصاد در برابر فشارهای جدید را افزایش می‌دهد.از سوی دیگر تحریم‌های سازمان ملل، تمرکز اصلی‌شان بر حوزه‌های هسته‌ای است و ممکن است تأثیر مستقیم و شدیدی بر بخش‌های حیاتی اقتصاد ایران مانند کشاورزی، خدمات، یا حتی بخشی از صادرات غیرنفتی نداشته باشند. در مقابل، تحریم‌های آمریکا، تمام این بخش‌ها را به طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار داده‌اند.
اثرات روانی و انتظارات بازار
همانطور که اشاره شد، اثرات روانی فعال‌سازی مکانیسم ماشه، عمدتاً کوتاه‌مدت است. این اثرات بیشتر ناشی از واکنش‌های هیجانی بازار و سرمایه‌گذاران به اخبار و فضاسازی رسانه‌ای است. با گذشت زمان و مشخص شدن ماهیت محدودتر این تحریم‌ها، انتظارات بازار تعدیل شده و نوسانات اولیه فروکش خواهد کرد.اقتصاد ایران و فعالان بازار، سال‌هاست که با سناریوی تحریم‌های شدید خو گرفته‌اند. بنابراین، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، دیگر خبر تازه‌ای با قدرت شوک‌زایی بالا نخواهد بود. بازار‌ها تا حد زیادی این سناریو را پیش‌خور کرده‌اند و تاثیر کمتری از آن خواهند پذیرفت.
تجربه تاب‌آوری اقتصاد ایران
از منظر تحلیلی صرفاً اقتصادی، مکانیسم ماشه، با توجه به ماهیت محدودتر تحریم‌های سازمان ملل در مقایسه با تحریم‌های ثانویه آمریکا، تجربه تاب‌آوری اقتصاد ایران، اثرات کوتاه‌مدت روانی بازار، و عدم همراهی قاطع شرکای اقتصادی ایران، فاقد قدرت شوک‌زایی و اثرگذاری تخریبی چشمگیر بر اقتصاد ایران است. این مکانیسم بیشتر یک ابزار سیاسی و روانی باقی می‌ماند تا یک عامل تعیین‌کننده در مسیر اقتصادی کشور. هرچند نباید اثرات روانی کوتاه‌مدت را نادیده گرفت، اما توانایی اقتصاد ایران برای مقاومت و انطباق با فشارهای اقتصادی، باعث می‌شود این ماشه‌چکان سازمان ملل، بیشتر صدای کلیک داشته باشد تا انفجار.
انتهای پیام/
