بررسی چالش‌ها و نوآوری‌های نظام بانکداری اسلامی/بانک‌ها تا پایان امسال طبقه‌بندی می‌شوند

به گزارش خبرگزاری آنا، فرشاد حیدری امروز در آیین افتتاحیه سی‌وپنجمین همایش بانکداری اسلامی اظهار داشت: این همایش عرصه‌ای برای تبادل خرد، تجربه، ایده و فرصتی ارزشمند برای بررسی راهکار‌هایی است که می‌تواند نظام بانکی کشور را در مسیر، پایداری نوآوری و تعامل موثر با اقتصاد ملی و جهانی قرار دهد، گفت: بانک‌ها همواره یکی از ارکان اصلی تامین مالی تولید و موتور محرک رشد اقتصادی بوده‌اند. در سال‌های اخیر چالش‌های ساختاری، محدودیت منابع، فشار‌های ناشی از تحریم‌های خارجی، نوسانات اقتصاد کلان و ریسک‌های سیستماتیک، توان شبکه بانکی را در ایفای کامل نقش توسعه‌ای خود محدود کرده است. عبور از این وضعیت نیازمند رویکردی جامع در سه حوزه اصلی است.

وی خاطرنشان کرد: نخستین حوزه، نوآوری در ابزار‌های تامین مالی است. این موضوع از مسیر ترکیب بازار پول و سرمایه، توسعه محصولات مالی اسلامی، بهره گیری از ظرفیت فین‌تک‌ها و فناوری‌های نوین تحقق می‌یابد. دومین حوزه، تحول در مدل‌های کسب و کار بانک‌ها است. حرکت از بانکداری سنتی به سوی بانکداری دیجیتال، بازتعریف نقش‌های مختلف بانک‌های تجاری، قرض الحسنه، تخصصی و توسعه‌ای، اصلاح نظام کارمزدی تقویت شفافیت و پاسخگویی گام‌های بلندی در مسیر تحول مدل‌های کسب و کار بانک هاست.

رئیس موسسه عالی آموزش بانکداری ایران، سومین حوزه را بهبود حاکمیت شرکتی و ساختار سهامداری بانک‌ها عنوان کرد و گفت: مدیریت تضاد منافع، افزایش شفافیت و کاهش ریسک‌های نظام‌مند از طریق استقرار اصول نوین حاکمیت شرکتی به بهبود حاکمیت شرکتی و اصلاح ساختار سهامداری بانک‌ها منجر می‌شود.

بررسی چالش‌های بنیادین نظام بانکی در همایش امسال

رئیس موسسه عالی آموزش بانکداری ایران با بیان اینکه پس از نشست‌های تخصصی و بررسی‌های علمی هیات داوران و کمیته علمی ۸ محور اصلی برای همایش انتخاب شد، بیان داشت: هر یک از این محور‌ها بازتاب دهنده یکی از چالش‌های بنیادین و فرصت‌های راهبردی نظام بانکی کشور در مقطع کنونی است. نخستین محور این همایش، چالش‌ها و محدودیت‌های بانک‌ها در تامین مالی سرمایه گذاری در تولید است. این محور اهمیت تولید به عنوان محرک رشد اقتصادی و اشتغال پایدار در چارچوب شعار سال و ضرورت تطبیق مدل‌های تامین مالی اسلامی برای پروژه‌های توسعه‌ای بلندمدت را مورد توجه قرار می‌دهد. بانک‌ها در تامین نیاز مالی بخش تولید با محدودیت‌های جدی مواجه هستند. تقویت کفایت سرمایه، اصلاح نظام وثیقه گذاری و اعتبار سنجی و نیز ایجاد هم افزایی با بازار سرمایه از جمله راهبرد‌های رفع این محدودیت هاست.

حیدری با تاکید بر اینکه محور دوم، مبنی بر توسعه و تحول در ابزار‌های تامین مالی اسلامی در نظام بانکی کشور است، یادآور شد: این محور، کمبود تنوع ابزار‌های مالی و نیاز به نوآوری سازگار با شریعت که قادر به رقابت با بازار‌های سرمایه جهانی باشد را مورد بررسی قرار می‌دهد. محور سوم، مدل‌های کسب و کار بانکی و طبقه بندی بانک‌ها در ایران است. این محور با تاکید بر ضرورت بازتعریف نقش بانک‌های توسعه‌ای تجاری تخصصی و قرض الحسنه برای بهینه سازی کارکرد‌ها و جلوگیری از تمرکز ناموزون منابع را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. امید می‌رود تنوع بخشی به مدل‌های کسب و کار بانک‌ها منجر به تخصیص بهتر منابع بانک‌ها و تحقق اهداف شود.

وی چهارمین محور را اقدامات پیشگیرانه نظارتی در راستای ارتقای سلامت بانک‌ها دانست و خاطرنشان کرد: اقدامات پیشگیرانه نظارتی شامل مجموعه‌ای از ابزار‌ها و فرآیند‌ها است که توسط بانک‌های مرکزی برای شناسایی ارزیابی و مدیریت ریسک بانک‌ها قبل از تبدیل شدن به بحران اجرا می‌شود. این محور با هدف پیشگیری از بحران‌های بانکی به جای مداخله پس از وقوع در انطباق با اصول بازل ۳ را مورد تاکید قرار می‌دهد. محور پنجم، خلق پول، تورم و سود بانکی است. این محور به بررسی و تحلیل ارتباط میان پایه پولی، مکانیسم خلق اعتبار و نرخ سود در چارچوب ثبات مالی خواهد پرداخت. شواهد تجربی نشان دهد که رشد بالای نقدینگی و نرخ سود واقعی منفی از چالش‌های اصلاح نظام بانکی ایران است. رفع این مشکلات مستلزم اصلاح سیاست‌های پولی، توسعه ابزار‌های مالی اسلامی و تقویت نظارت بر بانک هاست.

حیدری با بیان اینکه محور هفتم، فناوری‌های نوین مالی و تنظیم گری است، خاطرنشان کرد: این محور برای بررسی تغییر و تحولات دیجیتال با حفظ موازین شرعی و پیشگیری از ریسک‌های نوظهور طراحی شده است. فناوری‌های نوین مالی، فرصت‌های خوبی برای تحول نظام بانکی کشور، افزایش بهره وری و گسترش شمولیت مالی را فراهم می‌کنند، اما بایستی توجه داشت فقدان تنظیم گری هوشمند می‌تواند مانع توسعه فین‌تک‌ها شود.

وی با اشاه به اینکه محور هشتم، مبتنی بر اصول حاکمیت شرکتی، ساختار سهامداری و مدیریت بانک‌ها است، تاکید کرد: این محور افزایش شفافیت، کاهش تضاد منافع و ایجاد نظام پاسخگویی در راستای اصلاح ساختار مالکیت را مورد بحث و بررسی قرار خواهد داد. اکثر مطالعات تجربی نشان می‌دهند رعایت اصول حاکمیت شرکتی تاثیر بسزایی بر بهبود عملکرد و کارآیی بانک‌ها دارند.

رئیس موسسه عالی آموزش بانکداری ایران در ادامه افزود: این محور‌ها از یک سو بر مبانی نظری بانکداری اسلامی مبتنی بر شریعت و عدالت در مبادلات مالی و از سوی دیگر بر یافته‌های تجربی از نظام‌های بانکی موفق جهان استوار هستند و بنابراین بررسی آنها هم از لحاظ علمی و هم از نظر کاربردی برای اقتصاد ایران در شرایط فعلی اهمیت مضاعف دارند.

حیدری در ادامه ضمن ارائه گزارشی از روند برگزاری این همایش سالانه، بیان داشت: موسسه عالی آموزش بانکداری ایران به منظور برنامه ریزی برای برگزاری هر چه بهتر همایش، سلسله نشست‌های علمی را با حضور اساتید و متخصصان این حوزه برگزار کرد. پس از بررسی‌های کارشناسی محور‌های مربوطه توسط کمیته علمی تصویب و از طریق فراخوان عمومی مقالات در وبگاه بانک مرکزی و موسسه و سامانه اختصاصی همایش منتشر شد. در ادامه از پژوهشگران، دانشگاهیان و فعالان بانکی دعوت شد یافته‌های علمی خود را ارسال نمایند. کمیته اجرایی و کمیته علمی همایش با مشارکت اساتید دانشگاه ها، مقالات ارسالی را مورد بررسی و داوری قرار داد.

وی افزود: نتیجه این تلاش‌ها دریافت ۲۳۵ مقاله بود که پس از غربال گری اولیه ۱۳۶ مقاله به مرحله داوری تخصصی رسید. کمیته علمی پس از بررسی نهایی مقالات برگزیده را برای ارائه شفاهی و یا چاپ انتخاب کرد. با هدف ماندگاری و بهره برداری پژوهشی، موسسه در حال تهیه و انتشار کتاب مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات سی و پنجمین همایش بانکداری اسلامی است که در آینده نزدیک منتشر و در اختیار پژوهشگران قرار خواهد گرفت. این مجموعه می‌تواند منبعی معتبر برای تحلیل روند‌های نظری و عملی بانکداری اسلامی باشد.