پزشکیان: اقتدار کشور با حمایت مردم تضمین می‌شود
به گزارش خبرگزاری آنا، رئیس جمهور عصر پنجشنبه ۷ شهریور ۱۴۰۴، در نشستی رسانه‌ای با حضور سید محمدعلی ابطحی، عبدالله گنجی و علیرضا معزی، در پاسخ به سوالی درباره موضع دولت نسبت به فعال شدن اسنپ‌بک، اظهار داشت: «اصلاً دنبال فعال شدن اسنپ‌بک نیستیم؛ اما جای پرسش دارد که برخی کشورهای اروپایی که خودشان ناقض بسیاری از قوانین بین‌المللی هستند، امروز ما را متهم می‌کنند که چارچوبی را رعایت نکرده‌ایم. چگونه می‌توان از چنین کشورهایی این‌گونه ادعاها را پذیرفت؟
رئیس جمهور افزود: «این یک سوی ماجراست، اما دغدغه اصلی من، حتی پیش از بحث اسنپ‌بک، آن چیزی است که در داخل کشور در حال رخ دادن است. نگرانی اصلی درباره نغمه‌ها و صداهایی است که بلند می‌شود و می‌خواهد همین وحدت و انسجام نوپا را تضعیف کند.
او با بیان اینکه تمام فکر و ذکرش هم‌اکنون همین موضوع است، تصریح کرد: «ترس من از اسنپ‌بک یا تهدیدهای خارجی نیست؛ واهمه اصلی از اختلافات داخلی و شکاف‌های درونی است که گاه بر سر مسائل جزئی ایجاد می‌شود. دشمنان نیز دقیقاً بر همین اختلافات طمع می‌کنند.
رئیس جمهور درباره حقوق شهروندی و بهره‌برداری مخالفان از اختلافات داخلی گفت: اختلافاتی زمانی شکل می‌گیرد که حقوق افراد نادیده گرفته می‌شود؛ گروهی بر مصدر قدرت می‌نشیند و گروهی دیگر در بازی قدرت جایی نمی‌یابد. در چنین فضایی، طرف مقابل از شرایط بهره‌برداری می‌کند تا مشکلات را به گردن ما بیندازد.
او با تأکید بر اهمیت عدالت، صداقت، انسانیت و انسجام داخلی خاطرنشان کرد: حتی اگر موشک نداشته باشیم یا اف16 نداشته باشیم، اما جامعه‌ای منظم و مردم متحد داشته باشیم، هیچ‌کس به این سادگی به خاک و آب ما طمع نخواهد کرد.
رئیس جمهور افزود: ما دنبال جنگ نیستیم، ولی اگر تجاوزی صورت گیرد، با قدرت مقابل آن می‌ایستیم. مردم ما نشان داده‌اند که انسجام و وحدت داخلی در چنین شرایطی با قدرت بیشتری شکل می‌گیرد.
در بخش دیگری از سخنانش درباره برنامه‌های دولت برای مبارزه با فساد و ایجاد شفافیت، رئیس جمهور تصریح کرد: «گروهی از سوی دولت مسئول پیگیری چهار موضوع کلیدی شده‌اند: ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌ها، کد زمین، کاداستر منافع (یا جی‌نف) و کد محل که به صورت سه‌بعدی طراحی شده است. اتصال این حلقه‌ها مانع از سوءاستفاده افراد، حتی نزدیکان مسئولان، می‌شود.
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره قانون عفاف و حجاب گفت: اصلاً عفت چیز دیگری است و حجاب روند دیگری. نباید برداشت کنیم که اگر کسی چادر یا روسری ندارد، بی‌عفت است. تغییر رفتار مردم باید با روش صحیح و برنامه‌ریزی شده انجام شود تا کشور با اختلافات پیش نرود.
رئیس جمهور در آغاز نشست گفت: بسم الله الرحمن الرحیم. در هفته دولت، پیش از هر چیز باید یاد امام را گرامی بداریم و از شهدایی یاد کنیم که در همین ایام بر اثر اقدامات تروریستی جان خود را از دست دادند. این نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران همواره قربانی ترور و جنایت بوده است. در حالی که برخی به جمهوری اسلامی تهمت می‌زنند که حامی ترور است یا در منطقه ناامنی ایجاد می‌کند، تاریخ به‌روشنی ثابت می‌کند که نظام ما از آغاز تاکنون قربانی ترورها بوده و بزرگان و بهترین فرزندان خود را در این مسیر از دست داده است. متأسفانه در جنایت اخیر نیز فرماندهان، دانشمندان و عزیزانی را در ادامه همان روند از دست داده‌ایم. یاد و نامشان گرامی باد. امیدوارم خداوند یاری کند تا بتوانیم با وحدت و انسجام، برای استقلال و سربلندی کشورمان گام برداریم. خوشحالم که فرصتی پیش آمده تا در خدمت شما باشیم، دغدغه‌های شما را بشنویم و در حد توان پاسخ بدهیم.
علیرضا معزی در ادامه گفت: خیلی متشکرم. هفته دولت را خدمت شما تبریک عرض می‌کنم و یاد و نام شهیدان باهنر و رجایی را گرامی می‌داریم. از طرف خودم، حاج‌آقای ابطحی و آقای گنجی، سلام مردم را هم عرض می‌کنم. ممنونم که این فرصت را فراهم کردید تا گفت‌وگویی متفاوت و صمیمانه با شما داشته باشیم. به اعتبار کسوت و قدمت و سیادت، حاج‌آقا ابطحی شما باید شروع بفرمایید.
سید محمدعلی ابطحی نیز اظهار داشت: هفته دولت را تبریک عرض می‌کنم و زحمات انجام‌شده را ارج می‌نهم. همچنین یاد و خاطره شهدای دولت را گرامی می‌دارم. پس از جنگ، مهم‌ترین مسئله امروز جامعه، تعلیقی است که مردم در آن به‌سر می‌برند و این بلاتکلیفی از خود جنگ هم سخت‌تر است. مردم نمی‌توانند سرمایه‌گذاری کنند و بازارها و شرکت‌ها برنامه‌ریزی کنند. پرسش اصلی این است که دولت چگونه این وضعیت را مدیریت و مردم را از این حالت خارج کند؟ بیشترین دغدغه مردم این است که بالاخره جنگ خواهد شد یا نه. مردم ما جنگ را تجربه کرده‌اند و آنچه می‌خواهند عزت است، نه جنگ.
رئیس جمهور در پاسخ گفت: ما دنبال جنگ نبودیم، نیستیم و نخواهیم بود. همان‌طور که در ابتدای گفتوگو اشاره کردم، از روز اولی که انقلاب شروع شد، دشمنان دست به ترور زدند، به دنبال کودتا بودند و در پی تجزیه کشور برآمدند. امروز هم تحلیل‌های آنها نشان می‌دهد که ایران در ضعیف‌ترین حالت ممکن قرار دارد و وقتی حمله کنند، تصور می‌کردند مردم روز دوم و سوم به خیابان‌ها می‌ریزند و نظام سقوط می‌کند.
وی افزود: علت کاندیداتوری من در آن مقطع ریاست جمهوری نبود؛ قصدم افزایش مشارکت مردم در جامعه و کشور بود تا این خطر را کاهش دهیم. عدم حضور مردم یعنی ضعف یک جامعه. هرچقدر بتوانیم مردم را در صحنه نگه داریم و با مردم و برای مردم زندگی کنیم، قدرت بیشتری پیدا می‌کنیم تا اینکه یک گروه یا جناح خاص قدرت را در دست بگیرد.
رئیس جمهور ادامه داد: آنها تصور می‌کردند مردم ناراضی‌اند و ابتدا مرزها را هدف قرار دادند. سپس مراکز نیروی انتظامی را زدند، با این تحلیل که مردم به خیابان خواهند ریخت و کسی جلودارشان نخواهد بود. از نگاه آنها، مسئله تمام می‌شد و کار به پایان می‌رسید، اما این روند چیز تازه‌ای نیست.
رئیس جمهور گفت: من چه در زمان انتخابات و چه پس از آن، همواره شعارم این بود که باید در داخل کشور وحدت و انسجام ایجاد کنیم. اگر وحدت و انسجام داشته باشیم، قدرتی پایان‌ناپذیر خواهیم داشت، زیرا وقتی مردم کنار هم باشند، هیچ قدرتی به این سادگی طمع نمی‌کند که وارد کشور شود. حضرت امام نیز زمانی فرموده بودند که اگر حمله‌ای رخ دهد، بالاخره باید واکنش نشان داد؛ با این مردم چه خواهند کرد؟
وی افزود: اگر ما وحدت و انسجام داخلی خود را تقویت کنیم، کشور بیمه می‌شود. کاری که از دست من برمی‌آید این است که اختلافات و دعواها را کنار بگذارم و وحدت و انسجام را در کشور توسعه و گسترش دهم. حتی در سخنرانی‌های مقام معظم رهبری نیز شاه‌بیت کلامشان همین وحدت و انسجام داخلی است.
سید محمدعلی ابطحی در ادامه گفت: این امروز تبدیل به بیان همه کسانی شده که در خط امام و رهبری هستند؛ ایران باید حفظ شود. ایران متعلق به همه مردم ماست و نه یک عده یا دسته خاص. اگر بتوانیم این وفاق و همدلی را ایجاد کنیم، نگرانی‌ها تا حد زیادی برطرف می‌شود.
وی در پاسخ به سؤال درباره احتمال جنگ گفت: ما اگر وحدت داشته باشیم، آنها نمی‌توانند طمع کنند. آنها تصور می‌کردند اگر جنگی شکل بگیرد، کار را تمام خواهند کرد و اصلاً فکر نمی‌کردند ما باقی بمانیم.
رئیس جمهور ادامه داد: ما دنبال جنگ نیستیم، اما اگر بخواهند تجاوز کنند، با قدرت جلوی آنها می‌ایستیم. ما نمی‌خواهیم بجنگیم و از روز اول هم این را گفته‌ایم، اما از جنگ هراسی نداریم. مردم نشان داده‌اند که اگر جنگی رخ دهد، انسجام و وحدت داخلی با قدرت بیشتری شکل خواهد گرفت.
سید محمدعلی ابطحی تأکید کرد: مردم جنگ نمی‌خواهند و این مسئولیت بر دوش شماست که تلاش کنید بعد از این جنگی رخ ندهد.
رئیس جمهور در پاسخ گفت: ما در حال تلاش هستیم، اما آمریکا و اسرائیل به‌دنبال تجزیه ایران و ساقط کردن کشور هستند. هیچ ایرانی دلش نمی‌خواهد کشورش تجزیه یا با ذلت تسلیم شود.
در بخش دیگری از نشست، رئیس جمهور با اشاره به تحلیل‌های تاریخی گفت: در دوران دانشجویی کتابی مربوط به جنگ ویتنام می‌خواندم؛ نویسنده، میچل کلر، تحلیلگر آمریکایی، در کتابش «جنگ بی‌پایان» توضیح می‌دهد که آمریکا حاضر نیست از منافع گسترده خود در جهان صرف‌نظر کند. در مقابل، مردم آگاه و با غیرت اجازه نمی‌دهند این منابع به آسانی به دست آمریکا بیفتد. همین تقابل باعث شکل‌گیری جنگی بی‌پایان شده است، زیرا آمریکا نمی‌خواهد عقب‌نشینی کند و ملت‌ها نیز حاضر به تسلیم نیستند.
وی ادامه داد: ابتدا تلاش می‌کنند قومیت‌ها را تحریک کنند، اگر نتیجه ندهد کشورها را به جان هم می‌اندازند و اگر باز مؤثر نباشد، مستقیم وارد میدان می‌شوند. در پس چهره ظاهراً زیبا و جذابشان، حقیقتی شیطانی پنهان است؛ زن، کودک، سالمند و بیمار برایشان اهمیتی ندارد، اما وقتی با مردم صحبت می‌کنند، شعار دموکراسی می‌دهند. سؤال اینجاست که کسانی که مدعی آزادی ملت‌ها هستند، چرا در غزه، فلسطین، سوریه و دیگر مناطق فجایع ایجاد می‌کنند؟
رئیس جمهور با تأکید بر وحدت داخلی خاطرنشان کرد: «این‌ها دروغ می‌گویند و هرگز از اقدامات خود دست نخواهند کشید، اما اگر ما با وحدت و انسجام در کشور بایستیم، به این سادگی نمی‌توانند طمع کنند و این برای آنها بسیار گران تمام خواهد شد.
عبدالله گنجی نیز در این نشست گفت: «فرا رسیدن هفته دولت را خدمت جنابعالی تبریک عرض می‌کنم و یاد و خاطره شهدای دولت، از جمله شهیدان رجایی و باهنر و مرحوم شهید رئیسی و دیگر اعضای دولت را گرامی می‌دارم. همچنین از معاونت ارتباطات دفتر شما تشکر می‌کنم که با ابتکار و سلیقه، فضایی متفاوت و به‌دور از کلیشه‌های مرسوم فراهم کردند؛ اقدامی شایسته تقدیر است.
وی افزود: بر پایه تجربه‌های گذشته، خوشبختانه جنابعالی در تریبون قدرت مقید به اخلاق بوده و انسجام میان قوا و نیروهای مسلح را حفظ کرده‌اید. همین انسجام بخشی از قدرت ملی ماست که همواره بر آن تأکید داشته‌اید. متأسفانه در گذشته تجربیات خوشایندی در این زمینه نداشته‌ایم و به همین دلیل این رویکرد شما شایسته قدردانی است.
گنجی در ادامه پرسید: در تبلیغات انتخاباتی و حتی تا دو ماه پس از آن، بیش از ۵۰ بار فرموده‌اید برنامه‌تان مبتنی بر سیاست‌های کلی نظام و برنامه هفتم توسعه است. با این حال، این موضوع هنوز برای افکار عمومی کاملاً ملموس نیست. سیاست‌های کلی باید در قالب برنامه‌های کارشناسی‌شده و اجرایی یا از مسیر ابلاغیه‌ها و قوانین، جنبه عملیاتی پیدا کنند. از سوی دیگر، ممکن است برخی بخش‌های برنامه هفتم، با توجه به شرایط کشور، قابل اجرا نباشند یا نیاز به بازنگری داشته باشند. به‌عنوان مثال، وزارت نیرو باید ۱۵ میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی آب داشته باشد و وزارت جهادکشاورزی باید سه محصول پرمصرف مانند برنج، گندم و یونجه را به خودکفایی برساند؛ چگونه می‌توان این دو هدف متعارض را جمع کرد؟ دولت چگونه می‌خواهد سیاست‌های کلی نظام را در حوزه اجرا دقیقاً پیش ببرد و اعضای کابینه تا چه اندازه نسبت به این سیاست‌ها هم‌گرا هستند؟
وی افزود: در طول حدود ۲۷ تا ۲۸ سال گذشته، ندیده‌ام که روزنامه‌ای، نخبگانی یا دانشگاهی همسو با دولت حتی یک پاراگراف در تأیید یا تبیین سیاست‌های کلی نظام منتشر کرده باشد. حال سؤال این است که چگونه می‌خواهید سیاست‌های کلی نظام را از سطح سند، به سطح گفتمان و اجرا برسانید؟
رئیس جمهور در پاسخ گفت: در همان انتخابات هم دعوا بر سر این بود که می‌گفتند شما برنامه ندارید. من از دوران دانشگاه جزو رتبه‌های برتر بودم و سهمیه نداشتم. تلاش می‌کردم درس بخوانم، و جاهایی هم که کم می‌آوردم، به دلیل حضور در جبهه و جنگ بود. بنابراین درک می‌کنم برنامه یعنی چه.
وی افزود: می‌دانم وقتی فردی حزبی پشت سرش ندارد و فعالیت حزبی ساختار مشخصی ندارد، با مشکلات مواجه می‌شود. بسیاری از حزب‌های ما نه تشکیلات واقعی دارند و نه گفتمان و مانیفستی روشن. وقتی می‌گوییم حزب، باید چارچوب، برنامه و سیاست مشخصی داشته باشد، اما اغلب این احزاب چنین نیستند. چه اصولگراها، چه اصلاح‌طلب‌ها و چه سایر جریان‌ها وقتی از آنها پرسیده می‌شود برنامه‌شان برای بهداشت و درمان، آموزش‌وپرورش، سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ چیست، پاسخ‌های متفاوتی ارائه می‌دهند. بین آنچه نوشته‌اند و آنچه در عمل و سخن می‌گویند، فاصله زیادی وجود دارد.
رئیس جمهور در ادامه گفت: به هر حال، ما برای حوزه‌هایی مثل بهداشت، درمان، آموزش‌وپرورش و سایر حوزه‌ها برنامه ارائه کرده‌ایم، اما آنچه امروز در کشور می‌بینیم، از نظر من بی‌عدالتی است. از همان ابتدا هم عرض کردم که نمی‌توانم به‌سادگی برنامه بنویسم، آن هم بدون پشتوانه حزبی. اگر حزبی وجود داشته باشد، باید چارچوب مشخصی داشته باشد، اما اعتقاد من این است که در کشور ما حزبی با تعریف واقعی وجود ندارد. احزاب هستند، اما هنوز به‌صورت ساختارمند رشد نکرده‌اند؛ شاید ما اجازه نداده‌ایم یا حاکمیت فرصت کافی به آنها نداده تا رشد کنند، چارچوب خود را پیدا کنند و در میدان عمل وارد شوند.
وی افزود: در چنین شرایطی، تنها کاری که می‌توان انجام داد، تکیه بر سیاست‌های کلی پیش‌تر تدوین شده است. این سیاست‌ها حاصل کارشناسی نهادهای مختلف کشور، از جمله دانشگاهیان، دولت و مجمع تشخیص مصلحت نظام هستند و جمع‌بندی شده‌اند تا به سیاست‌های کلان نظام تبدیل شوند. این اسناد پشتوانه کارشناسی محکمی دارند و هر کاری که ما انجام دهیم، بهتر از آنچه در سیاست‌های کلی آمده، نخواهد بود.
رئیس جمهور ادامه داد: برنامه‌ها نیز مسیر مشابهی را طی می‌کنند؛ دولت‌ها با کمک کارشناسان آنها را تدوین می‌کنند، سپس وارد مجلس می‌شوند و پس از بررسی و اصلاح، به چارچوب مشخصی تبدیل می‌شوند. اگر بخشی از برنامه قابل اجرا نباشد، ما صادقانه اعلام خواهیم کرد و دلایل آن را شفاف بیان می‌کنیم. هم‌اکنون نیز با مجلس در مورد بسیاری از بندهای برنامه گفتوگو داریم. علت اینکه تا حالا فرصت گفتوگو فراهم نشده، واضح است؛ از زمان آغاز مسئولیت با انواع بحران‌ها مواجه بوده‌ایم.
وی افزود: طبیعی است که برخی نمی‌خواهند ما پیشرفت کنیم، اما ما با قدرت به حرکت خود ادامه می‌دهیم و این مسیر را به حول و قوه الهی، با پشتوانه مردم و هدایت مقام معظم رهبری ادامه خواهیم داد. چشم‌اندازی که مقام معظم رهبری ترسیم کرده‌اند، حتی مستقل از باور فرد به رهبری، زیبا و ماندگار است؛ این چشم‌انداز می‌گوید کشور باید برتر، مستقل و الگو باشد.
رئیس جمهور تأکید کرد: این چشم‌انداز چیزی نیست که با یک دوره ۲۰ ساله به پایان برسد، بلکه یک نگاه عمیق و پایدار است. هر کدام از ما که چنین نگاهی داریم، تلاش می‌کنیم کشور، جامعه، محله، دانشگاه و مدرسه‌مان در هر جایی که هست، بهترین و الگو باشد.
وی افزود: در نتیجه، قوانینی که اکنون نوشته شده و چارچوب برنامه را تشکیل می‌دهد، معطوف به شرایط کنونی کشور در حال بازنگری است. هدف این است که بخش قابل اجرا، عملیاتی شود و آنچه امکان‌پذیر نیست، با مجلس مشورت و شفاف اعلام شود. این گفت‌وگوها و بازنگری‌ها هم‌اکنون جریان دارد و یکی از موضوعاتی که با سازمان برنامه و بودجه پیگیری می‌کنم، دقیقاً همین است.
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: حتی در همان روزهای نخست، وقتی بودجه را برای اولین بار می‌خواستیم بنویسیم، به دوستان گفتیم بودجه را به شکل عملکردی تنظیم کنند. نوشتن بودجه عملکردی آسان نیست؛ یکی از عوامل اصلی تورم و مشکلات اقتصادی، خود دولت است. دولت هزینه ایجاد می‌کند، اما منابع کافی ندارد؛ وقتی منابع نیست، پول چاپ می‌شود و تورم شکل می‌گیرد. بنابراین اگر ساختار دولت بر پایه ظرفیت‌ها گسترش یابد و سازمان‌ها و بنگاه‌های موازی سامان‌دهی شوند، حداقل می‌توانیم مانع تولید تورم شویم.
ابطحی پرسید: به هر صورت، دولتی که شما تحویل گرفتید، ظرفیت اجرای برنامه‌ها را داشت؟
رئیس جمهور توضیح داد: این خودش یک بحث جداگانه است. در ساختار توسعه، معمولاً سه شاخص اصلی داریم؛ فرد، سازمان و جامعه. از نظر فردی، متخصصین خوبی داریم، اما از نظر سازمانی وضعیت مطلوب نیست. از ابتدای انقلاب برای انتخاب پست‌ها، بیشتر به دنبال گزینه‌های حزبی و جناحی بودیم تا بهترین افراد. بعد که مشکلی پیش می‌آمد، می‌گفتیم مشکل از فرد است و او را عوض می‌کنیم، اما مشکل با تعویض افراد حل نمی‌شود. افرادی داریم که سال‌ها در حوزه‌ها فعالیت کرده‌اند و هنوز مشکل پابرجاست، چون به جای حل مسئله، افراد را عوض کرده‌ایم.
ابطحی افزود: معیار انتخاب افراد بسیار مهم است. بسیاری از کسانی که امروز به عنوان دزد یا اختلاس‌گر شناخته می‌شوند، از فیلتر گزینش عبور کرده بودند. آنها به دلیل جناح‌بندی‌ها به چنین جایگاهی رسیدند و مشکل اصلی، سیستم است نه افراد. تا زمانی که سیستم اصلاح نشود، هر کسی را در رأس قرار دهید، نتیجه‌ای نخواهد داشت.
رئیس جمهور ادامه داد: اگر افراد را رها کنید تا بدون نظارت عمل کنند، حتی بهترین‌ها ممکن است خطا کنند. پرسش اصلی این است که چگونه سیستم را اصلاح کنیم. این موضوع قابل پاسخ کوتاه نیست و نیازمند گفت‌و‌گو‌های تحلیلی طولانی است. من بار‌ها این موضوع را با مثال پزشکی توضیح داده‌ام؛ در کنفرانس‌های پزشکی «مرگ و میر و عوارض»، کسی دنبال مقصر نیست بلکه بررسی می‌کنیم چرا بیمار فوت کرد یا دچار عارضه شد تا اشتباه تکرار نشود. اگر فقط فرد را عوض کنیم، مشکل همچنان پابرجاست.
معزی گفت: برمی‌گردم به سؤال ابتدایی ابطحی. در شرایطی که کشور با چالش‌های متعددی روبه‌روست، اجماعی شکل گرفته مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی ایران برای عبور از وضعیت فعلی، نیازمند تصمیم سختی از سوی رئیس جمهور است. این انتظار بر سه دلیل استوار است؛
نخست اینکه پزشکیان در زمان نامزدی انتخابات، به دشواری وضعیت کشور واقف بود و با علم به مسئولیت سنگین، تصمیم به ورود گرفت. دوم، پیشینه تخصصی و حرفه‌ای او در پزشکی و تجربه سال‌ها حضور در اتاق عمل، او را با لحظاتی سرنوشت‌ساز مواجه کرده که نیازمند تصمیم‌گیری‌های دشوار بوده و همین ویژگی اعتماد جامعه به قدرت تصمیم‌گیری او در شرایط بحرانی را تقویت کرده است.
رئیس جمهور، تأکید کرد که دولت نه به دنبال جنگ است و نه اجازه خواهد داد تهدیدات خارجی به ایجاد درگیری نظامی منجر شود. وی وحدت داخلی و انسجام ملی را ستون اصلی امنیت کشور دانست و گفت این محور با رهبری امکان تحقق دارد.
معزی با اشاره به تصمیمات سختی که کشور ممکن است نیاز داشته باشد، گفت: برخی معتقدند نظام باید بر مؤلفه‌های امنیت ملی و راهبرد‌های کلان خود پافشاری کند و مسیر حفظ ایران را هموار سازد. این در حالی است که دولت باید تصمیماتی اتخاذ کند که اجازه ندهد تهدیدات خارجی به جنگ ختم شود.
پزشکیان در واکنش به این موضوع گفت: اصل مهمی که از ابتدا به آن باور داشتم، نخست وحدت و انسجام داخلی است. وحدت و انسجام ملی با محوریت رهبری امکان‌پذیر است و شکاف‌ها و بی‌عدالتی‌های موجود باید برطرف شود تا تهدیدات خارجی نتوانند طمع کنند.
وی افزود: نگرانی اصلی من درباره صداهایی است که می‌خواهند وحدت نوپا را تضعیف کنند. باید به مردم، اقوام و گروه‌های مختلف نشان دهیم که هر کسی بر اساس شایستگی حق دارد در مسیر رشد و مسئولیت قرار گیرد.
معزی نیز تأکید کرد: ما به دنبال فعال شدن مکانیسم اسنپ‌بک نیستیم، اما باید برای مردم روشن کنیم که دولت چه اقداماتی برای جلوگیری از جنگ انجام می‌دهد. انسجام داخلی، ستون اصلی خیمه نظام است و هر گونه اختلاف داخلی می‌تواند تهدیدآفرین باشد.
پزشکیان گفت: وقتی رهبری مسیر مشخصی را ترسیم می‌کند، شایسته نیست کسی ساز مخالف بزند یا به اختلافات دامن بزند. دولت با پشتوانه مردم و هدایت رهبری، مسیر پیشرفت و امنیت کشور را ادامه خواهد داد.
رئیس جمهور، در ادامه گفت‌وگوی درباره تجربه‌های خود در فرآیند تصمیم‌گیری و مسائل کلان کشور توضیحاتی ارائه داد.
رئیس جمهور با اشاره به زمان بررسی برجام در مجلس گفت: مقام معظم رهبری فرموده بودند نظر بدهید. نظر من آن زمان این بود که برجام باید پذیرفته شود. برخی مخالف بودند و می‌گفتند نباید این توافق پذیرفته شود. زمانی که از من نظر خواسته شد، بر اساس استدلال خود پاسخ دادم و هنوز هم بر همان باورم هستم. پذیرش برجام به‌مراتب بهتر از نپذیرفتن آن بود.
وی در خصوص موضوع فعال شدن «اسنپ‌بک» نیز افزود: برخی که روزی با برجام مخالف بودند، امروز می‌گویند دیدید اسنپ‌بک فعال شد؟ این تناقض است. واقعیت این است که در قالب برجام، حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شد و امتیازاتی برای کشور در نظر گرفته شد که در غیاب آن، ممکن است دیگر پذیرفته نشود. ما به‌هیچ‌وجه به دنبال فعال شدن اسنپ‌بک نیستیم و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از چنین سناریویی به‌کار بسته‌ایم.
معزی از رئیس جمهور پرسید که آیا فعال شدن اسنپ‌بک اهمیت دارد؟
پزشکیان پاسخ داد: تحریم‌ها مسئله مهمی هستند و نمی‌توان آنها را کم‌اهمیت جلوه داد. بسیاری از مشکلات امروز کشور ناشی از تحریم‌هاست. حتی برخی افراد اعتراف می‌کنند که تحریم‌ها می‌توانند از جنگ هم کشنده‌تر باشند؛ زیرا وقتی دارو یا مواد حیاتی نرسد، زندگی مردم در شرایط بحرانی در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرد.
ابطحی، به موضوع «تسویف» پرداخت و گفت: تسویف یعنی امروز و فردا کردن؛ یعنی عقب انداختن کارها. احساس من این است که دولت تا حدودی گرفتار این وضعیت شده است و بخشی از ظرفیت یا انتظار جامعه بلاتکلیف مانده است.
پزشکیان در پاسخ توضیح داد: بله، در برخی مسائل حق با شماست. ما ناچاریم اولویت‌بندی کنیم و بعضی موارد را فعلاً رها کنیم تا به اولویت‌های مهم‌تر بپردازیم.
ابطحی ادامه داد: موضوعی که شما در جامعه شناخته شده‌اید، انتصاب یا عدم عزل برخی افراد است. ادامه حضور برخی افراد در سمت خود، حتی اگر توانایی لازم را نداشته باشند، می‌تواند مصداق تسویف باشد. همچنین مسئله فیلترینگ اهمیت بالایی دارد، زیرا فضای مجازی امروز اصلی‌ترین مرجع اطلاع‌رسانی و تأثیرگذاری بر مردم است.
رئیس جمهور تأکید کرد: مرجعیت اجتماعی از نهادهای سنتی به فضای مجازی منتقل شده و هیچ‌یک از این مراجع سنتی، به اندازه تلفن همراه هوشمندی که کودک یا نوجوان در دست دارد، تأثیرگذار نیست.
پزشکیان در ادامه گفتوگو، درباره اهمیت فضای مجازی و مشکلات مرتبط با فیلترینگ و دسترسی کاربران به اطلاعات توضیح داد.
رئیس جمهور گفت: امروز بخش مهمی از آموزش و دسترسی به اطلاعات وابسته به فضای مجازی است. در عین حال، استفاده از این فضا مستلزم دسترسی به فیلترشکن یا وی‌پی‌ان شده که خود، دروازه‌ای به محتوای ناسالم و تهدیدآمیز نیز فراهم می‌آورد. بنابراین، وضعیت فعلی هم از منظر فرهنگی و هم از منظر امنیت اجتماعی جای تأمل جدی دارد.
وی افزود: بار‌ها اشاره کرده‌ام که سران سه قوه درباره این موضوع اتفاق‌نظر دارند و نشانه‌ای از مخالفت رهبری ندیده‌ایم. اما در عمل، این وضعیت همچنان ادامه دارد. مثال روشن آن، قانون حجاب است که اجرا نشد. حالا مسئله فیلترینگ که مخاطبش بسیار گسترده‌تر است، چه سرنوشتی دارد؟ پس از جنگ اخیر، یکی از نخستین مطالبات مردم، همین موضوع بود. مردم انتظار دارند بعد از فشار و سختی‌های گذشته، تسهیل‌هایی صورت بگیرد.
ابطحی با تأکید بر اهمیت تصمیم‌گیری فوری گفت: نسل جوان و بخش بزرگی از جامعه قربانی این وضعیت شده‌اند. میلیون‌ها نفر ناچارند برای انجام ساده‌ترین فعالیت‌های مجازی از فیلترشکن استفاده کنند. این کار نه‌فقط امنیت ارتباطات را به خطر می‌اندازد، بلکه اعتماد عمومی نسبت به دولت، نظام و کلیت حاکمیت را خدشه‌دار می‌کند. این یک مطالبه ملی است و انتظار می‌رود دولت از تعویق و تسویف پرهیز کند.
پزشکیان در پاسخ تأکید کرد: موضوع فیلترشکن و دسترسی به اینترنت چالشی جدی است. ما به دنبال حل آن با دعوا و تقابل نیستیم، بلکه تلاش داریم با گفتوگو، منطق و اقناع مسیر را جلو ببریم. دسترسی کاربران با وی‌پی‌ان واقعاً بدتر از فیلترینگ موجود است و نباید تصور شود با فیلتر کردن، مشکل حل شده است.
وی افزود: مرکز تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های این حوزه، پس از بررسی‌های کارشناسی، زمان‌بندی مشخصی برای اجرای برخی اقدامات تعیین کرده است؛ از جمله باز شدن برخی پلتفرم‌ها. پیش از جنگ اخیر، قرار بود این پلتفرم‌ها باز شوند و نمایندگان آنها نیز به ایران آمده بودند، اما درگیری‌ها روند را به تأخیر انداخت. اکنون تلاش‌ها بر اجرای همان برنامه مصوب است و اقدامات بدون ایجاد تنش یا اختلاف انجام خواهد شد.
ابطحی با اشاره به احتمال تأخیر بیشتر گفت: «جامعه هر روز به این موضوع نیاز دارد و تسویف، نگرانی ایجاد می‌کند.
پزشکیان در پاسخ گفت: خطری که باید پیش از هر چیز به آن توجه کرد، مسأله وحدت است. ساختار موجود، شامل نهاد‌هایی مانند مجلس است که تصمیم‌گیری می‌کنند. ممکن است شخصاً با برخی قوانین موافق نباشم، اما این به معنای نادیده‌گرفتن اصل ساختار نیست.
گنجی در ادامه گفتوگو با رئیس جمهور، به موضوع نگاه نخبگان به روابط ایران با غرب، آمریکا، اروپا و رژیم صهیونیستی پرداخت و پرسش‌هایی درباره نقش جمهوری اسلامی در ۴۵ سال گذشته مطرح کرد.
گنجی گفت: در ذهن بسیاری از نخبگان، جمهوری اسلامی به‌طور مطلق مقصر معرفی می‌شود. مثلاً پرسیده می‌شود ایران چه ظلمی به آلمان، فرانسه یا انگلستان کرده که این کشورها علیه ما صف‌آرایی کرده‌اند؟ پاسخ روشن وجود ندارد، اما در نهایت ایران به عنوان «غرب‌ستیز» معرفی می‌شود. حتی وقتی آمریکا صراحتاً وارد روند مذاکرات شده و اقدامات تنش‌زا انجام داده، برخی تحلیلگران داخلی می‌گویند باید به سمت «مذاکره فراگیر» رفت، بدون اینکه مشخص شود این مسیر چه مشکلی را حل می‌کند.
وی ادامه داد: فرض کنیم جمهوری اسلامی در ایران مستقر نبود و حتی رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخته می‌شد، آیا ایران باز هم می‌توانست به توان هسته‌ای یا موشکی دست یابد؟ ذهن بخش زیادی از جامعه به سمت این هدایت شده که تمام مشکلات ناشی از حمایت ایران از آرمان فلسطین است، اما حتی اگر چنین حمایتی نبود، آیا رژیم صهیونیستی دست از پروژه‌های نظامی خود برمی‌داشت؟
گنجی تصریح کرد: رژیم صهیونیستی اهداف راهبردی مستقل و بلندمدتی در منطقه دارد. حملات نظامی این رژیم به سوریه، عراق و سایر کشورها نشان می‌دهد که برنامه‌هایش ربطی به ماهیت نظام سیاسی ایران ندارد. حتی اگر ایران حمایت از فلسطین را متوقف کند، باز هم آنها به دنبال تثبیت برتری راهبردی خود هستند.
رئیس جمهور در پاسخ گفت: در قرآن آمده است: «ما أصابکم من مصیبه فبما کسبت أیدیکم ویعفو عن کثیر»؛ یعنی هر مشکلی که پیش می‌آید، بخشی از آن ناشی از خود ماست. طرف دیگر ماجرا، اقدامات دیگران است، اما ما نیز مسئول هستیم. حضرت علی علیه‌السلام در نخستین خطبه پس از خلافت تأکید می‌کند که اگر جامعه‌ای بر پایه تقوا شکل بگیرد، ریشه‌دار می‌شود و دیگر تشنگی و هلاکت معنا ندارد. اگر در جامعه‌ای بحران وجود دارد، نشان‌دهنده اختلافات و ناهماهنگی‌های درونی است. راه‌حل، بازگشت به خود، اصلاح روابط درونی و توبه است.
پزشکیان افزود: ما هنوز در داخل کشور نتوانسته‌ایم انسجام، عدالت و وحدت مورد نظر خود را به‌درستی پیاده کنیم. بسیاری از مشکلات ریشه در تبعیض، بی‌عدالتی و نادیده گرفتن حقوق انسان‌ها دارد. وقتی فردی ایرانی را شهروند درجه‌چندم حساب می‌کنیم، طبیعی است او نیز ما را نمی‌پذیرد؛ بنابراین پیش از پرداختن به دیگران، باید مشکلات داخلی را حل کنیم و روابط درونی خود را اصلاح کنیم.
رئیس جمهور، در ادامه گفتوگو به تشریح نگرانی‌های خود درباره شکاف‌ها و اختلافات داخلی پرداخت و تأکید کرد که تهدیدهای خارجی برای او نگرانی اصلی نیست، بلکه تمرکز بر اختلافات داخلی و نادیده گرفتن حقوق شهروندی مردم است.
وی گفت: تمام فکر و ذکر بنده مسائل داخلی است. واهمه من از اسنپ‌بک یا تهدید خارجی نیست؛ ترس اصلی از شکاف‌ها و درگیری‌های درونی است که گاه بر سر مسائل جزئی شکل می‌گیرد. دشمنان نیز از همین اختلافات بهره‌برداری می‌کنند تا مشکلات را به گردن ما بیندازند. مسئله فقط تحلیل نیست؛ وقتی گره‌های بسته‌شده در درون انسان‌ها راهی برای بیان نمی‌یابند، خود را در قالب خشم، نارضایتی یا اتهام به جهت‌گیری‌های کلان کشور نشان می‌دهند.
رئیس جمهور افزود: اگر حرف‌هایی که از اسلام و دین زده‌ایم در جامعه جاری شود و عدالت، صداقت و انسانیت عملیاتی شود، حتی اگر ابزار نظامی ما محدود باشد، هیچ کشوری به سادگی به خاک و آب ما طمع نمی‌کند. قدرت واقعی در وحدت و انسجام داخلی است؛ داشتن ابزار نظامی بدون مردم، قدرت محسوب نمی‌شود. البته منظور من نفی قدرت دفاعی نیست، ما باید توان نظامی داشته باشیم، اما مهم‌تر از آن انسجام داخلی و احترام متقابل است.
معزی، تحلیلگر سیاسی، در ادامه پرسید: در ایام انتخابات، دو محور اصلی برنامه‌های شما وفاق ملی و اتکا به نظر کارشناسان بود. اکنون بیش از یک سال از مسئولیت شما می‌گذرد، مشخص بفرمایید کدام مسائل با اتکا به نظر کارشناسان حل شده یا در مسیر حل قرار دارد؟
پزشکیان پاسخ داد: تجربه دفاع در جنگ ۱۲ روزه اخیر نشان داد که حتی درصدی از انسجام ملی و منطقه‌ای تأثیرگذار است. ما در دولت تلاش کردیم این روند را عملیاتی کنیم. به عنوان نمونه، در سیستان و بلوچستان و کردستان استاندارانی اهل سنت و از قومیت‌های محلی منصوب شدند. همچنین در سطح مدیریتی از زنان در سمت‌های اجرایی و معاونت‌ها استفاده شده است. روندی آغاز شده که به تدریج تثبیت می‌شود.
معزی پرسید: آیا مسئله حجاب مصداقی از اتکا به نظر کارشناسان است؟
پزشکیان توضیح داد: این تصمیم برآمده از باور شخصی من بود. برخی کارشناسان نیز همین نظر را داشتند، اما توان و ابزار اجرایی لازم برای پیش‌برد مسیر خاص را نداشتم. برداشت من این بود که اقدام ممکن است فضای کشور را به سمتی ببرد که مدیریت آن دشوار شود. من خودم به حجاب باور دارم، اما معنای این باور نفی دیگران نیست؛ یعنی کسی که چادری نباشد، نگاه او نادرست نیست. این باور و شیوه زندگی من است.
معزی، تحلیلگر سیاسی، پرسید: آیا باور دارید که اساساً این قانون از نظر نام‌گذاری دچار اشکال بوده است؛ یعنی ترکیب «حجاب و عفاف»؟
پزشکیان پاسخ داد: من که نمی‌توانم حالا که مجلس تصمیم گرفته، بگویم این قانون اشکال دارد یا ندارد. واقعیت این است که من بلد نبودم آن را اجرا کنم.
معزی پیگیری کرد: یعنی شما با این تعریف، بی‌حجابی را بی‌عفتی نمی‌دانید؟
ابطحی، دیگر شرکت‌کننده در جلسه، گفت: فاصله بین عفت و حجاب بسیار زیاد است.
رئیس جمهور افزود: اصلاً عفت چیز دیگری است و حجاب چیز دیگری. اینکه کسی خارج از کشور چادر یا روسری ندارد، معنایش بی‌عفتی نیست. مهم این است که کشور با دعوا و اختلاف جلو نرود. تغییر رفتار مردم روش دارد و باید با راهکار مناسب انجام شود. قرآن هم می‌فرماید: «ادعُ إلی سبیلِ ربّک بالحکمه و الموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی أحسن.»
وی سپس به مدیریت مسائل کلان کشور پرداخت و گفت: در موضوعاتی مانند آب، محیط‌زیست و مسائل اجتماعی، دانشگاه‌ها و نخبگان علمی وارد عمل شده‌اند تا راهکار‌های عملی ارائه دهند. این موضوعات نیاز به راه‌حل اجرایی دارند، نه فقط دستور کلی. برای مثال، اساتید حوزه آب در دانشگاه‌ها با متخصصان خود اقداماتی پیشنهاد داده‌اند که باید با همکاری استانداران و نخبگان استانی اجرا شود.
معزی پرسید: آیا این به معنای آن است که با توجه به شرایط کشور و تعهد شما به وفاق و وحدت، ممکن است اجرای نظر کارشناسان به تأخیر بیفتد؟
پزشکیان پاسخ داد: خیر، فیلترینگ فقط بحث کارشناسی نیست؛ مرتبط با قوانین، مقررات و ساختار حاکمیتی است. من نمی‌توانم به مجلس دستور بدهم یا به قوه قضائیه دستور آزادی زندانیان سیاسی بدهم. آنچه انجام می‌دهم در چارچوب اختیاراتم است و بر اساس نظر کارشناسی اقدام می‌کنم، اما وقتی اختیار در دست چند نهاد مختلف است، تعامل ضروری است.
معزی افزود: برای اجرای نظر کارشناسان، نیاز به وفاق و اجماع است.
رئیس جمهور تأکید کرد: در حوزه قوه‌ای که مسئولیتش با خودم است، تصمیم را می‌گیرم و بر اساس نظر کارشناسی اجرا می‌کنم. اما وقتی موضوع مربوط به قوای دیگر است، تعامل لازم است. حتی اگر بخواهم مقابله کنم، این کار را نمی‌کنم، زیرا وفاق و همدلی چارچوب دارد و حریم یکدیگر باید حفظ شود. این‌گونه نیست که من دستور بدهم و دیگران اطاعت کنند.
معزی پرسید: در مواقعی که با قوای دیگر یا نهادهای مختلف به چالش می‌خورید و آنها در برابر نظر کارشناسی دولت مقاومت می‌کنند، در چنین شرایطی چه اقدامی انجام می‌دهید؟
پزشکیان پاسخ داد: بستگی به نوع اختیار دارد. اگر مسئله در حوزه اختیارات اجرایی و اداری دولت باشد، ما کار خودمان را انجام می‌دهیم. اما وقتی موضوع به قانون‌گذاری یا قوه قضائیه مربوط می‌شود، حتی اگر چالش هم وجود داشته باشد، در نهایت اختیار در دست آن نهاد است. من نظر خودم را می‌دهم، اما نمی‌توانم دخالت کنم و مثلاً بگویم فلان زندانی باید آزاد شود. با آن نهاد‌ها هم وارد چالش نمی‌شوم، چون اختیار در آن حوزه‌ها با من نیست.
ابطحی اضافه کرد: آیا یکی از ظرفیت‌های ایجاد وفاق همین نیست که چنین گفت‌و‌گو‌هایی شکل بگیرد؟
رئیس جمهور پاسخ داد: آن طرف مقابل هم باید بپذیرد. این کار زمان‌بر است. ما تا الان بیشتر یاد گرفته بودیم که با هم دعوا کنیم؛ حالا یاد گرفتن گفتوگو زمان می‌برد. سپس باید بتوانیم به زبان و نگاه مشترک برسیم. بین دانستن، درک کردن و توانستن فاصله وجود دارد. اگر تصور کنم که، چون یک نظر کارشناسی داده‌ام، باید حتماً اجرا شود، در حالی که حوزه در اختیار نهاد دیگری است، عملاً راه به جایی نخواهیم برد.
معزی گفت: واقع‌بینانه نگاه کنیم، رئیس جمهور جایگاهی بسیار عمیق و معنادار دارد و به‌نوعی تضمین‌کننده وفاق ملی است.
پزشکیان تصریح کرد: حفظ انسجام و جلوگیری از به‌هم‌ریختگی، در نهایت با مقام معظم رهبری است. اختلافات میان قوا را ایشان حل‌وفصل می‌کنند. رهنمود‌های رهبری باعث شد تقابل شکل نگیرد و کار در کنار یکدیگر پیش برود. جایی که نظرات قوا با هم تفاوت دارد، مقام معظم رهبری بر اساس مصلحت کشور مسئله را بررسی و مسیر را مشخص می‌کنند.
ابطحی گفت: بحث وفاق واقعاً شاه‌بیت دوران شماست و در حل مشکلات کشور نقش تعیین‌کننده‌ای داشته است. یک سالی که بر دولت شما گذشته، شبیه به ده سال فشار و بحران بوده است. جوهره راهکار‌های شما در سیاست خارجی، سیاست داخلی و ارتباطات، همه بر پایه وفاق استوار شده و شایسته تبریک است. این رویکرد وفاق‌آمیز ادامه همان اصلاحاتی است که در دوره آقای خاتمی پیگیری می‌شد. اما وفاق یک مسیر دوطرفه است. اگر فقط از سمت مدیریت کشور، شما مرتب از وفاق سخن بگویید، اما طرف مقابل همان‌طور که اشاره کردید.
پزشکیان به آیه‌ای از قرآن اشاره کرد: لایستوی الحسنه و لا السیئه ادفع بالتی هی احسن فإذا الذی بینک و بینه عداوه کأنه ولی حمیم.
ابطحی ادامه داد: می‌خواهم بگویم با همین مبنای قرآنی، مقام معظم رهبری بار‌ها بر مسئله وفاق تأکید کرده‌اند و آن را «امر مقدس» دانسته‌اند. حتی اگر برخی افراد تندرو این نگاه را نپذیرند، رهبری حضور دارد که حرف آخر را بزند و هر کس برخلاف مسیر حرکت کند، طبیعتاً از جریان کنار می‌رود.
پزشکیان گفت: یکی از دغدغه‌های من این است که اگر وفاق یک‌طرفه باقی بماند، نمی‌تواند پایدار باشد. برای نمونه، زمانی که وزرای دولت با رویکرد وفاق حرکت می‌کنند، ممکن است مشاهده شود که سه یا چهار وزارتخانه کاملاً در اختیار مجلسی است که از شعار‌ها و مبانی دولت فاصله دارد. یا در شهرستان‌ها، جوانانی بر اساس باور خود وارد میدان شده‌اند، اما به‌خاطر حفظ وفاق، جریانات مخالف میدان‌داری می‌کنند و آنها مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند.
وی افزود: رعایت حال مخالفان ارزشمند است، اما اگر این رعایت به بهای نادیده گرفتن بدنه حامیان دولت تمام شود، موجب ناامیدی خواهد شد. وفاقی که امروز درباره آن صحبت می‌کنیم، بیشتر ناظر بر تعامل در درون ساختار حاکمیت است، در حالی که باید وفاق با مردم نیز جدی گرفته شود.
پزشکیان ادامه داد: ما با حاکمیت وفاق داریم و اقداماتی انجام داده‌ایم که نشان می‌دهد با مردم نیز وفاق داریم؛ از منصوب کردن افراد اهل سنت و بلوچ تا اجرای طرح‌های محله‌محور. در شش ماه اخیر، بیش از ۲ هزار مدرسه ساخته شده و در مجموع نزدیک به ۷ هزار و ۲۰۰ مدرسه در حال ساخت است که مردم در آن مشارکت دارند.
ابطحی در پاسخ گفت: اجازه بدهید تأکید کنم که وقتی از مردم صحبت می‌کنم، منظورم ممکن است متفاوت باشد با کار‌هایی که شما انجام می‌دهید. در گفت‌و‌گو‌های ما، محور بیشتر وفاق با قوه قضائیه، مجلس و نهادهای حاکمیتی است، نه فقط وفاق با مردم.
وی افزود: نسل جوان امروز از سیاست و حتی محدودیت‌های فرهنگی گذشته است و در جهانی متفاوت زندگی می‌کند. آنها محصول رفتار و سیاست ما هستند. اگر درست آموزش ببینند، هرگز ارزش‌های خود، مردم و سرزمین‌شان را به راحتی نمی‌فروشند.
پزشکیان تأکید کرد: این روند از مهدکودک، مدرسه، دبیرستان و دانشگاه آغاز می‌شود. تغییر در این حوزه‌ها ساده نیست، اما ما وقت می‌گذاریم و سخت‌افزار و نرم‌افزار آموزشی را تقویت می‌کنیم. مردم نیز پای کار آمده‌اند و مشارکت می‌کنند.
ابطحی گفت: بخش زیادی از فرهنگ جامعه امروز دیگر تنها در مدرسه شکل نمی‌گیرد. بسیاری از عناصر فرهنگی و تربیتی جامعه از محیط‌های دیگر بیرون آمده و فرهنگ را می‌سازند.
پزشکیان گفت: روی بخش درونی این روند هم کار می‌کنیم، و آن هم با کمک دانشگاهیان است. اینکه می‌پرسید با نخبگان چه می‌کنیم، دقیقاً در همین مسیر است. الان نوع آموزش و مسائل آموزشی را با کمک اساتید دانشگاهی که تخصص و مدرک‌شان در حوزه آموزش است، بررسی می‌کنیم و از آنها کمک می‌گیریم تا ببینیم چگونه باید آموزش داد و چگونه رفتار را تغییر داد. آنها در حال طراحی بسته‌های آموزشی هستند.
وی افزود: این روند زمان‌بر است. برخلاف ساختمان که می‌شود امروز نشان داد ساخته شده، تغییر دادن انسان‌ها ساده نیست. اما واقعیت این است که بیش از آن‌که روی ساخت‌وساز کار کنیم، داریم روی انسان‌ها و آموزش آنها کار می‌کنیم.
ابطحی در واکنش گفت: اگر این مسائل به‌درستی حل نشود، آینده دولت و جامعه دچار مشکل خواهد شد. دولتی که قرار است جامعه را اداره کند، با سبک زندگی نسل جدید فاصله زیادی دارد و این فاصله می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
پزشکیان ادامه داد: داریم روی سبک زندگی، روش فکر، اندیشه و فضای مجازی کار می‌کنیم. موبایل فرزندان یا دانشجویان جوان می‌تواند به جای ورود به فضای نگران‌کننده، وارد فضایی شود که مربوط به حل مسئله، درس یا مشکلات محله باشد. وقتی دانشجو هیچ راه‌حلی ندارد و فقط به او می‌گوییم «نکن»، طبیعتاً به سراغ همان کار‌هایی می‌رود که ما برنامه‌ریزی نکرده‌ایم.
ابطحی اشاره کرد: رفع فیلترینگ یکی از این کارهاست.
پزشکیان پاسخ داد: رفع فیلترینگ به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند. اساتید دانشگاهی، چهره‌های برجسته و نخبه کشور، در حال برنامه‌ریزی و طراحی مسیر هستند. ساختمان قابل لمس است، اما تغییر در انسان‌ها نیازمند صبر و حوصله است.
در ادامه بحث به فساد و شفافیت رسید. عبدالله گنجی گفت: فساد در کشور وجود دارد و کسی منکر آن نیست، اما در رسانه‌ها و ذهن مردم، یک مورد فساد گاهی به‌اندازه هزار مورد جلوه می‌کند. مقام معظم رهبری نیز فرمودند به جز حوزه امنیتی و نیروهای مسلح، همه چیز باید شفاف باشد. سوال این است که دولت شما برای تحقق این «اتاق شیشه‌ای» چه برنامه‌ای دارد؟
پزشکیان توضیح داد: یکی از دوستان من، استاد دانشگاه و مورد اعتماد، مسئول پیگیری چهار موضوع کلیدی شده است: ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌ها، کد زمین، کاداستر منافع یا جی‌نف، و کد محل. این کد محل به‌صورت سه‌بعدی طراحی شده است. اگر بتوانیم این حلقه‌ها را به هم متصل کنیم، دیگر حتی خویشاوندان من هم نمی‌توانند مبلغی دریافت کنند بدون مشخص بودن مبدأ و مقصد آن.
پزشکیان درباره سازوکار FATF و نظام مالی کشور توضیح داد: خیلی‌ها می‌گویند FATF سازوکار بدی است و دلیل مخالفت‌شان این است که آمریکا از مسیر آن می‌فهمد ما با پول‌ها چه کرده‌ایم. اما اصل ماجرا این است که FATF به‌گونه‌ای طراحی شده که در آن امکان گم شدن پول وجود ندارد. اگر در کشور ما پولی گم می‌شود، یعنی سیستم ما نقص دارد. اگر ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌ها اجرایی شود و کد ملی، کد زمین و کد محل به هم متصل شوند، بسیاری از مشکلات حل خواهد شد.
وی افزود: ما قانونی داریم که بر اساس آن خانه‌های خالی باید مشمول مالیات شوند، اما سال‌هاست اجرا نشده، چرا که داده‌های دقیق وجود ندارد. اکنون گروه تخصصی‌ای تشکیل داده‌ایم که فقط روی این داده‌ها کار می‌کنند و پیشرفت قابل توجهی حاصل شده است. وقتی داده‌ها شفاف و متصل شود، دیگر کسی نمی‌تواند ادعا کند که کاری انجام نشده است.
پزشکیان درباره اجرای ماده ۱۶۹ مکرر توضیح داد: هر ایرانی باید وضعیت مالیاتی خود را اعلام کند. اگر کسی درآمد ندارد، پذیرفتنی است، اما در این صورت کارت بازرگانی، وام، خرید خودرو یا ثبت معامله زمین به او داده نمی‌شود. اطلاعات اشتباه بعداً قابل رصد است. هدف ما این است که نظام اجرایی کشور طوری طراحی شود که امکان تخلف از بین برود.
وی تأکید کرد: در حال حاضر در حال راه‌اندازی این سیستم هستیم تا مشخص شود هر فرد کجا زندگی می‌کند، در چه طبقه‌ای است و چند خانه دارد. خانه‌های اضافی مشمول مالیات شوند و کسانی که توان مالی ندارند، یارانه دریافت کنند یا مالیاتی از آنها گرفته نشود. این سیاست‌ها باید متناسب با شرایط مردم اعمال شود.
عبدالله گنجی پرسید: چه زمانی به مرحله عملیاتی خواهد رسید؟
پزشکیان پاسخ داد: تا الان حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد مسیر پیش رفته است و ان‌شاءالله تلاش می‌کنیم این برنامه‌ها در همین دولت اجرایی و نهادینه شوند.
در پایان، علیرضا معزی پرسید: با توجه به یک سالی که بر شما گذشت و همه حوادث و بحران‌ها، اگر بخواهید به تفألی که هنگام ورود به ساختمان ریاست جمهوری زدید اشاره کنید، آیا دوباره کاندیدای ریاست جمهوری خواهید شد؟ و فکر می‌کنید مردم چگونه با این تصمیم مواجه خواهند شد؟ آیا همچنان به رأی شما اعتماد دارند؟
در بخش پایانی گفتوگو، پزشکیان درباره انگیزه حضور در دولت و دیدگاه خود نسبت به خدمت به مردم توضیح داد: من بر اساس اعتقادم وارد این مسیر شدم، نه برای پست، قدرت یا مسائل شخصی. به این آب و خاک، به این مردم و به عزت و سربلندی کشورم ایمان دارم. دلم نمی‌خواهد سرزمین ما، مردم ما و کشور ما عقب بمانند یا ضعیف شوند. به همین خاطر، در این مدت هر کاری از دستم برمی‌آمد انجام دادم و با اینکه شرایط برایم راحت نبوده، مانده‌ام. خدا را شاهد می‌گیرم که بیرون از این جایگاه زندگی برایم بسیار ساده‌تر بود، اما وقتی پای خدمت به مردم در میان باشد، هر توانی که داشته باشم، حتی تا پای جان، آماده‌ام برای مردم تلاش کنم.
وی افزود: مردم به من اعتماد کردند و من هم به آن برادرانی که در انتخابات کاندیدا شدند یا می‌شوند، احترام می‌گذارم. هدف ما این است که مملکت را بسازیم، نه اینکه کنار بایستیم و شعار بدهیم. هر کسی که بتواند مشکل مردم را حل کند، چه در داخل باشد چه در خارج، دستش را می‌بوسیم.
پزشکیان درباره مسیر پیش‌روی دولت گفت: اگر روزی مردم به من رأی ندهند، دستشان را می‌بوسم و به زندگی‌ام می‌رسم. من برای پست و مقام نیامده بودم، بلکه برای این آمدم که هر آنچه از دستم برمی‌آید، تبدیل به قانون و اجرا شود. از آغاز تا امروز، هیچ امتیازی نگرفته‌ام؛ اگر کسی مدعی شد، بیاید و اثبات کند.
در پاسخ به سوال عبدالله گنجی درباره ارزیابی یک‌سالگی دولت، پزشکیان توضیح داد: ارزیابی عملکرد همکاران یک ساله نیازمند دقت و بررسی است. ما معتقدیم باید به مدیران فرصت داد تا اشتباهات خود را اصلاح کنند. آموزش پیش از تنبیه اهمیت دارد و تنها اگر اصلاح‌پذیر نبودند، اقدام جدی صورت می‌گیرد.
وی درباره بحران‌های اجرایی افزود: توانایی یعنی علم، آگاهی و مهارت. مشکل ما در حوزه‌هایی مثل آب، برق و گاز، ریشه در مدیریت دارد، نه هوش افراد. اگر کسی ادعا دارد می‌تواند مشکلات را حل کند، می‌تواند وارد میدان شود. برای مثال، فقط برای انتقال آب از سد طالقان به تهران، حدود ۷ هزار میلیارد تومان هزینه کرده‌ایم، در حالی که چاه‌ها در حال خالی شدن هستند.
پزشکیان: مسئولیت‌پذیری در بحران آب؛ راهکار بدون مردم امکان‌پذیر نیست.
در پایان گفتوگو، پزشکیان با اشاره به بحران آب در کشور تأکید کرد: اگر کسی ادعا می‌کند که این آب وجود دارد، بیاید نشان دهد این آب کجاست. هر کسی که می‌تواند این مسئله را حل کند، بیاید و حلش کند، ما هم دستش را می‌بوسیم. اینکه فقط کنار گود بایستند و حرف بزنند و بعد بگویند از طرف مردم صحبت می‌کنیم، انصاف نیست. ما واقعاً با بحران آب مواجه هستیم. قانون برنامه هم همین را می‌گوید و همه اساتید دانشگاه‌ها اتفاق‌نظر دارند که باید مصرف آب کنترل شود. اگر کسی برخلاف این نظر پشت تریبون بیاید و بگوید مشکلی نیست، بیاید مسئولیت را بپذیرد و پاسخ دهد.
وی افزود: راه‌حل‌ها تنها با مشارکت مردم ممکن است. باور من این است که بدون همراهی مردم نمی‌توانیم این مشکلات را پشت سر بگذاریم. امیدوارم با یاری خدا و همراهی مردم عزیز کشورمان، بتوانیم مسائل را حل کنی.
انتهای پیام/
