ویروس پنهان که هر ۴ نفر یک‌بار با آن مواجه می‌شوند؛ معاینات سالانه و واکسن، کلید مقابله با HPV
به گزارش خبرنگار آنا؛ نشستی علمی با حضور محمدرضا جعفری اورولوژیست، غیاثی متخصص زنان و تموچین محرمی متخصص ژنتیک برگزار شد و در آن تازه‌ترین دستاوردهای علمی درباره بیماری‌های مقاربتی به ویژه ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مطرح گردید.
شایع‌ترین بیماری جنسی قابل انتقال
جعفری در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه HPV شایع‌ترین بیماری جنسی قابل انتقال در جهان است، گفت در ایران این بیماری به اشتباه به نام زگیل تناسلی ترجمه و شناخته شده است، در حالی که HPV نوعی ویروس است که می‌تواند هر بخش از پوست و مخاط بدن از جمله نوک سر، انگشتان پا، دهان، بینی، واژن و مجرای ادراری را درگیر کند. به گفته او، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، ۸۰ درصد افراد در طول زندگی حداقل یک بار به این بیماری مبتلا می‌شوند و در حال حاضر از هر چهار نفر یک نفر حامل ویروس است.
باورهای نادرست درباره راه‌های انتقال
این متخصص اورولوژی با اشاره به باورهای نادرست موجود در جامعه تاکید کرد بسیاری تصور می‌کنند HPV تنها از راه جنسی منتقل می‌شود، در حالی که این ویروس از طریق تماس پوست با پوست و حتی به صورت غیرمستقیم نیز قابل انتقال است. تحقیقات نشان داده HPV در محیط‌های مرطوب تا پنج روز زنده می‌ماند و انتقال آن از طریق سونا، جکوزی و حتی سرویس‌های بهداشتی نیز گزارش شده است. او افزود که در بسیاری موارد به ویژه در انواع پرخطر، بیماری هیچ ضایعه‌ای ندارد و نبود ضایعه دلیل قطعی بر سلامت نیست.
محدودیت‌های تشخیص آزمایشگاهی
جعفری در ادامه درباره روش‌های تشخیصی توضیح داد که اصلی‌ترین راه تشخیص همچنان معاینه بالینی است اما از آزمایش‌های PCR نیز می‌توان کمک گرفت. او تاکید کرد در حال حاضر در ایران تنها ۳۶ ژنوتایپ در این آزمایش‌ها شناسایی می‌شود در حالی که نزدیک به ۲۰۰ نوع ویروس شناخته شده وجود دارد. بنابراین منفی بودن آزمایش دلیل بر نداشتن بیماری نیست. همچنین HPV می‌تواند فقط یک ناحیه از بدن را درگیر کند، بنابراین ممکن است نتیجه آزمایش از یک ناحیه منفی باشد در حالی که ناحیه دیگر آلوده است.
درمان و روش‌های کاهش ضایعات
این متخصص درباره درمان گفت: درمان قطعی برای ریشه‌کن کردن ویروس وجود ندارد اما حذف ضایعات اصلی‌ترین اقدام درمانی است زیرا باعث کاهش حجم ویروس در بدن می‌شود. به گفته او، برای این کار روش‌های مختلفی مانند کرم‌های موضعی، کرایوتراپی، لیزر و جراحی وجود دارد که در میان آنها لیزر به دلیل دقت بالا، عود کمتر و ایجاد اسکار محدودتر نسبت به فریز برتری دارد.
پیشگیری و نقش واکسن HPV
جعفری با تاکید بر اهمیت پیشگیری بیان کرد رعایت بهداشت فردی از جمله استفاده نکردن از حوله و وسایل شخصی دیگران اهمیت زیادی دارد. همچنین واکسن HPV در قالب دو ظرفیتی، چهار ظرفیتی و نه ظرفیتی عرضه می‌شود و نقش مؤثری در پیشگیری دارد اما باید توجه داشت که هر واکسن فقط نسبت به همان انواع خاص تحت پوشش ایمنی ایجاد می‌کند و به معنای مصونیت کامل نیست. او به یکی از باورهای اشتباه بیماران اشاره کرد و گفت برخی تصور می‌کنند پس از تزریق واکسن دیگر به HPV مبتلا نمی‌شوند، در حالی که مثلا واکسن نه‌ظرفیتی تنها در برابر ۹ نوع خاص ایمنی ایجاد می‌کند و همچنان امکان ابتلا به سایر انواع وجود دارد.
اهمیت واکسیناسیون در همه سنین
وی با اشاره به اهمیت واکسیناسیون گفت بیش از ۹۵ درصد افرادی که واکسن دریافت می‌کنند تا مدت ۱۰ تا ۱۵ سال ایمنی دارند و در صورت نیاز پس از این مدت تزریق یادآور توصیه می‌شود. او افزود باور اشتباه دیگر در جامعه این است که واکسن فقط در سنین پایین مؤثر است. در حالی که در خارج از کشور به دلیل بار مالی و برای پوشش گروه‌های پرخطر، واکسیناسیون رایگان برای سنین ۱۲ تا ۲۵ سال انجام می‌شود اما این به معنای بی‌اثر بودن واکسن در سنین بالاتر نیست. به گفته او، تزریق واکسن در هر سنی می‌تواند اثرگذاری خاص خود را داشته باشد.
چالش‌های تشخیص از نگاه متخصص ژنتیک
در بخش پایانی نشست، دکتر تموچین محرمی متخصص ژنتیک به ابعاد تشخیصی و آزمایشگاهی HPV پرداخت و توضیح داد مواردی که در بدن فرد باید منجر به تحریک ایمنی شوند به دو عامل اصلی مربوط است؛ قابلیت واکسن‌ها و پاسخ ثانویه سیستم ایمنی در مواجهه با ویروس. او گفت بسیاری از چالش‌های موجود در تشخیص HPV مربوط به منفی یا مثبت کاذب بودن نتایج است که به نحوه نمونه‌گیری، شرایط انتقال نمونه، نوع کیت‌های تشخیصی و تعداد ژنوتایپ‌هایی که پوشش داده می‌شوند بستگی دارد.
وی افزود: طبق استاندارد جهانی، کیت‌های شناسنامه‌دار IVD برای تشخیص مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولا حدود ۴۰ ژنوتایپ را پوشش می‌دهند. بنابراین در برخی موارد ممکن است فرد مبتلا باشد اما کیت به دلیل محدودیت ژنوتایپی توانایی تشخیص نداشته باشد و این امر منجر به گزارش منفی کاذب شود.
محرمی با اشاره به هزینه‌های بالا گفت در بسیاری از مراکز آزمایش‌ها تنها به شکل غربالگری مثبت یا منفی انجام می‌شود و امکان ژنوتایپینگ کامل وجود ندارد. این در حالی است که برای تشخیص دقیق لازم است تمام پروتکل‌های استاندارد رعایت شود، دستگاه‌ها و کیت‌ها دارای اعتبار بین‌المللی باشند و مراحل استخراج DNA یا RNA به شکل کامل انجام شود. او همچنین به تفاوت ایمنی افراد اشاره کرد و توضیح داد وضعیت ایمنی بدن و وجود بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند بر شدت و زمان بروز بیماری پس از ابتلا به ویروس تأثیرگذار باشد.
این متخصص ژنتیک تاکید کرد که هزینه آزمایش‌ها نیز بر اساس نوع کیت و تعداد ژنوتایپ‌های تحت پوشش متفاوت است و برخی بیمه‌های تکمیلی بخشی از این هزینه‌ها را تقبل می‌کنند.
باورهای اشتباه در جامعه
وی بر اصلاح باورهای غلط در جامعه درباره HPV تاکید کردند. به گفته آنها، چهار تصور اشتباه رایج شامل این موارد است: ابتلا فقط از طریق رابطه جنسی رخ می‌دهد، نداشتن ضایعه پوستی نشانه سلامت است، منفی بودن آزمایش دلیلی بر نداشتن بیماری است و تزریق واکسن به معنای ایمنی کامل در برابر همه انواع HPV است.
لزوم تشخیص زودهنگام و معاینات سالانه
گیتی سیدقیاسی متخصص زنان و لاپاراسکوپیست با تأکید بر اهمیت تشخیص زودهنگام در زنان گفت: بسیاری از بیماران تا زمانی که علائم جدی بروز نکرده، هیچ معاینه‌ای انجام نمی‌دهند. او مثال زد: بیماری داشتم ۳۶ ساله که با توده دهانه رحم مراجعه کرد، در حالی که حتی یک بار هم پاپ اسمیر یا معاینه سالانه انجام نداده بود. همین تأخیرها باعث می‌شود بیماری دیر تشخیص داده شود و احتمال بروز سرطان افزایش پیدا کند.
HPV و ارتباط آن با عفونت‌های مکرر
وی توضیح داد که ویروس HPV می‌تواند تغییراتی در سلول‌های بدن ایجاد کند که زمینه‌ساز عفونت‌های مکرر شود: مانند کسی که ابتدا دچار سرماخوردگی ویروسی می‌شود و بعد به آن عفونت باکتریایی اضافه می‌شود. در زنان هم همین روند اتفاق می‌افتد.
اهمیت معاینه و کلپوسکوپی
سیدقیاسی ادامه داد: اگر HPV پرخطر مثبت باشد یا نمای دهانه رحم مشکوک باشد، باید کلپوسکوپی و در صورت نیاز نمونه‌برداری انجام شود. در مراحل اولیه می‌توان بیماری را به‌موقع کنترل و درمان کرد، اما اگر بیمار دیر مراجعه کند، گاهی تنها گزینه رادیوتراپی و شیمی‌درمانی خواهد بود.
رد درمان‌های غیرعلمی و خطر پکیج‌های طب سنتی
وی نسبت به درمان‌های غیرعلمی هشدار داد: بیماری داشتم که به جای جراحی، به توصیه اطرافیان سراغ داروهای گیاهی و پکیج‌های تبلیغاتی رفت. نتیجه این شد که سرطانش پیشرفت کرد و دیگر امکان جراحی وجود نداشت. متأسفانه این پکیج‌فروشی‌ها در فضای مجازی زیاد شده و باید آگاهی‌رسانی کرد که این روش‌ها هیچ پایه علمی ندارند.
نقش سبک زندگی در کنترل بیماری
این متخصص زنان بر تغییر سبک زندگی تأکید کرد: سیگار، قلیان، مشروبات الکلی و مصرف شیرینی‌ها باید کنار گذاشته شوند. کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی در روند بهبود بسیار مؤثر است.
واکسن HPV؛ فرصت‌ها و محدودیت‌ها
به گفته دکتر سیدقیاسی، واکسن HPV ایمنی خونی ایجاد می‌کند، اما تنها ۹ ژنوتایپ را پوشش می‌دهد: در حالی که ژنوتایپ‌های دیگری مانند ۶۸ هم می‌توانند سرطان ایجاد کنند و در واکسن موجود نیستند. بنابراین معاینات دوره‌ای حتی پس از واکسیناسیون همچنان ضروری است.
معاینه منظم، کلید پیشگیری
وی در پایان گفت: متأسفانه فرهنگ چکاپ سالانه در کشور ما جا نیفتاده است. زنان باید از ۲۱ سالگی معاینات و تست‌های سالانه را انجام دهند. حتی اگر تست HPV منفی باشد، باز هم معاینه بالینی و در موارد لازم کلپوسکوپی می‌تواند جان بیمار را نجات دهد. تشخیص زودهنگام یعنی پیشگیری از عوارضی مثل ناباروری، زایمان زودرس یا حتی مرگ ناشی از سرطان دهانه رحم.
جراحی نوین زنان در ایران با کاهش درد و هزینه‌ها
گیتی سید قیاسی، جراح زنان با سابقه سه سال فعالیت در زمینه جراحی‌های لاپاراسکوپی از طریق واژن، اعلام کرد که توانسته است تکنیک جدیدی را در ایران ارائه دهد که بدون ایجاد هیچ برش شکمی، جراحی‌های زنان را با کمترین درد و دوران نقاهت ممکن انجام دهد. به گفته وی، این روش به بیماران اجازه می‌دهد تنها دو روز پس از جراحی به فعالیت‌های روزمره بازگردند و حتی در مدت کوتاهی پس از عمل، قادر به حضور در مهمانی‌ها باشند.
وی توضیح داد: این روش که به آن وی‌نوت گفته می‌شود، برای جراحی‌های خارج کردن رحم، کیست‌های تخمدان و برخی فیبروم‌ها مناسب است و تقریباً نیمی از جراحی‌های زنان می‌توانند از این تکنیک بهره‌مند شوند.
سید قیاسی همچنین به اهمیت تولید داخلی ابزارهای مصرفی این جراحی اشاره کرد و گفت: توانستیم با تولید داخلی، هزینه جراحی‌ها را تا یک دهم کاهش دهیم تا تعداد بیشتری از بیماران بتوانند از این روش استفاده کنند.
وی افزود: این تکنیک در ایران برای بیمارانی با سابقه چندین سزارین نیز قابل انجام است، موضوعی که تاکنون در کشور سابقه نداشته است و به گفته وی، این امر به دلیل کاهش احتمال چسبندگی مثانه و تجربه بالای تیم جراحی ممکن شده است.
به گفته سید قیاسی، یکی از دلایل استقبال نکردن برخی پزشکان از این روش، هزینه بالای ابزارهای مصرفی و تمایل به رعایت روتین‌های قدیمی است، اما با تولید داخلی ابزارها، این مانع نیز کاهش یافته است.
وی در پایان هدف خود را اطلاع‌رسانی به جامعه پزشکی و بیماران عنوان کرد و تاکید کرد: می‌خواهد خانم‌ها بدانند که در عصر تکنولوژی می‌توانند بدون درد و بدون نقاهت طولانی، جراحی‌های ضروری خود را انجام دهند.
انتهای پیام/
