سایه سنگین پرونده هسته‌ای بر سیاست خارجی دولت پزشکیان
«محمدجواد آرین‌منش» کارشناس مسائل سیاسی و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، با اشاره به هفته دولت و ضرورت بررسی عملکرد دولت چهاردهم در عرصه سیاست خارجی گفت: آقای پزشکیان در دوران انتخابات به تکیه بر سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه‌های گوناگون تأکید داشت و آنها را در اولویت برنامه‌های خود قرار داد. سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی ایران در عرصه خارجی بر اصولی همچون استقلال‌طلبی، مقاومت در برابر سلطه‌جویی، دیپلماسی فعال و چندجانبه‌گرایی، حمایت از کشور‌های مسلمان، توسعه روابط با همسایگان، توجه به جنبش‌های مقاومت منطقه و همچنین صیانت از امنیت و منافع ملی استوار بوده است.
وی افزود: دولت آقای پزشکیان نیز در همین چارچوب تلاش کرد با ایجاد یک دیپلماسی فعال و چندجانبه، منافع ملی و امنیت کشور را محور کار خود قرار دهد. مقابله با سیاست‌های سلطه‌جویانه، برقراری ارتباط با کشور‌های همسایه و رفع تنش‌ها از جمله اولویت‌های اصلی دولت در سیاست خارجی بود. سفر‌های اخیر مقامات به عربستان سعودی، پاکستان، ارمنستان و بلاروس و همچنین تلاش برای توسعه روابط سیاسی و اقتصادی با دیگر کشور‌ها نشان‌دهنده همین رویکرد است.
سیاست خارجی به‌شدت تحت‌الشعاع پرونده هسته‌ای قرار گرفت
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: با وجود این تلاش‌ها، سیاست خارجی دولت در یک سال گذشته به‌شدت تحت‌الشعاع پرونده هسته‌ای قرار گرفت. مسائل هسته‌ای نه تنها در حوزه سیاست خارجی بلکه بر فعالیت‌های اقتصادی و حتی فرهنگی کشور نیز سایه افکند. انتظار می‌رفت طرف‌های مذاکره‌کننده از جمله آمریکا، آلمان، فرانسه و انگلیس همکاری بیشتری در اجرای تعهدات برجامی داشته باشند، اما زیاده‌خواهی‌های آنها، ازجمله خواسته‌هایی چون به صفر رساندن توانمندی‌های هسته‌ای ایران و نابودی زیرساخت‌های مرتبط، مانع از تحقق توافق شد و سوءتفاهمات همچنان باقی ماند.
آرین‌منش تصریح کرد: در کنار این مسئله، جنگ ۱۲ روزه نیز مشکلات بیشتری برای کشور ایجاد کرد و روند سیاست خارجی را پیچیده‌تر ساخت. افزون بر آن، نبود یک سیاست یکپارچه در داخل کشور و اختلاف دیدگاه جریان‌های سیاسی نیز دولت را با دشواری‌های جدی مواجه کرد. هرچند دولت پزشکیان کوشید با انجام مذاکرات سازنده با اروپا و آمریکا به رفع تحریم‌ها کمک کند، اما واقعیت این است که تصمیم‌گیری در عرصه سیاست خارجی صرفاً در اختیار دولت نیست. نهاد‌هایی همچون شورای عالی امنیت ملی و دیگر مراکز فرادولتی در این روند نقش محوری دارند و همین مسئله سبب شده دولت در این حوزه دست باز نداشته باشد.
احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه
نماینده اسبق مجلس با اشاره به سال دوم فعالیت دولت چهاردهم خاطرنشان کرد: هم‌اکنون کشور در شرایطی نسبتاً بحرانی قرار دارد و احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی ـ انگلیس، آلمان و فرانسه ـ وجود دارد. اگرچه این کشور‌ها خود به تعهدات برجامی پایبند نبوده‌اند، اما در تلاش‌اند این مکانیسم را فعال کنند. در صورت بازگشت تحریم‌ها، قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت علیه ایران احیا خواهد شد که تبعات سنگینی برای کشور خواهد داشت.
وی درباره چالش‌های اقتصادی دولت توضیح داد: دولت پزشکیان با مشکلات و نارسایی‌های اقتصادی عدیده‌ای دست به گریبان است؛ ازجمله کسری بودجه، ناترازی در حوزه آب و برق، ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی و بحران‌های ساختاری دیگر. این مشکلات، کار دولت را دشوار کرده و بر عملکرد سیاست خارجی نیز تأثیر گذاشته است. با این حال، دولت تلاش دارد از طریق گسترش روابط با کشور‌های همسو مانند روسیه و چین و اجرای قرارداد‌های بلندمدت، راهی برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی بیابد.
آرین‌منش تأکید کرد: در حوزه سیاست خارجی نیز دولت وعده بازگشت به برجام و رفع تحریم‌ها را مطرح کرده بود. با این حال هنوز شاهد کاهش تحریم‌ها نیستیم و با این وجود تلاش برای توسعه روابط با همسایگان و کشور‌های مسلمان از اقدامات مثبت دولت محسوب می‌شود.
این کارشناس مسائل سیاسی در پایان تأکید کرد: اقتصاد ایران به‌شدت تابع سیاست خارجی است و تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشود، وضعیت اقتصادی کشور بهبود نخواهد یافت. نرخ تورم همچنان رو به افزایش است و علت اصلی آن فشار تحریم‌هاست. به همین دلیل ضروری است دولت در سال دوم با انسجام بیشتر در داخل، بهره‌گیری از ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی و پیگیری راهبردی منسجم، مسیر خروج از شرایط کنونی را هموار سازد.
انتهای پیام/
