تجربه تلخ کودتای ۲۸ مرداد؛ بازخوانی جنایات آمریکا در ایران ضرورتی تاریخی و سیاسی
فرید آزادبخت استادیار حقوق بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا با موضوع «بازخوانی میراث کودتای ۲۸ مرداد و استمرار مداخلات آمریکا در ایران» اظهار کرد: کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ نه صرفاً رخدادی تاریخی، بلکه نقطه عطفی در حیات سیاسی و اجتماعی ایران معاصر است؛ نقطه‌ای که در آن با طراحی و همدستی سرویس‌های اطلاعاتی ایالات متحده و بریتانیا، روند طبیعی نهضت ملی شدن صنعت نفت و تجربه استقلال‌طلبی سیاسی ملت ایران به خشونت‌آمیزترین شکل ممکن گسسته شد.
کودتای 28 مرداد نمادی جاودان از نقض آشکار حق تعیین سرنوشت ملت‌ها
وی تشریح کرد: این کودتا با سرنگونی دولت قانونی دکتر محمد مصدق به نمادی جاودان از نقض آشکار حق تعیین سرنوشت ملت‌ها بدل شد؛ حقی که هم در منشور ملل متحد تصریح شده و هم در وجدان بیدار ملل آزاده جهان جایگاهی خدشه‌ناپذیر دارد.
کودتای ۲۸ مرداد نه حادثه‌ای سپری‌شده، بلکه چراغی است برای امروز؛ هشداری است به نسل حاضر و نسل‌های آینده که استقلال، چون گوهر تابناک، نیازمند پاسداری مستمر است و هر غفلت، راه را بر تکرار تلخ تاریخ می‌گشاید
آزادبخت ادامه داد: از پس این حادثه نه تنها حکومتی استبدادی و وابسته بر ایران تحمیل شد؛ بلکه زمینه‌های سرکوب سیاسی، تاراج منابع ملی و تعمیق شکاف‌های اجتماعی فراهم آمد. تجربه تلخ کودتای ۲۸ مرداد نشان داد که برای قدرت‌های خارجی به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، استقلال ایران هیچ‌گاه مطلوب نبوده است. از همان روز، رشته‌ای از مداخلات مستقیم و غیرمستقیم آغاز شد که تا امروز ادامه دارد و بیش از هفت دهه از حیات سیاسی ملت ایران را تحت تأثیر قرار داده است.
عضو هیئت علمی دانشکده تمدن و مطالعات جهان دانشگاه آزاد کرمانشاه با بیان اینکه ایالات متحده پس از کودتا، ایران را به سنگر ژئوپلیتیکی خود در منطقه تبدیل کرد، افزود: از تجهیز و آموزش ساواک تا تحمیل قرارداد‌های نظامی و نفتی و از حمایت از سیاست‌های سرکوبگرانه رژیم پهلوی تا بهره‌برداری از سرزمین ایران در چارچوب راهبرد‌های جنگ سرد، پیوند وابستگی سیاسی و امنیتی ایران به آمریکا در دهه‌های ۱۳۳۰ و ۱۳۴۰ چنان استحکام یافت که استقلال و حاکمیت ملی عملاً به حاشیه رانده شد. این تجربه تلخ، خود یکی از مهم‌ترین بستر‌های انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بود که ملت ایران با آن، صدای اعتراض خویش را علیه دهه‌ها تحقیر و دخالت بلند کرد.
وی با اینکه روند مداخله آمریکا به کودتا محدود نماند، اضافه کرد: از همان نخستین سال‌های پس از انقلاب، دشمنی آشکار آمریکا با استقلال ایران در اشکال گوناگون نمایان شد: از تحمیل تحریم‌های اقتصادی و سیاسی گرفته تا حمایت از صدام حسین در جنگ تحمیلی؛ از طراحی کودتا‌ها و عملیات‌های تروریستی علیه نظام نوپای جمهوری اسلامی تا کارزار گسترده تبلیغاتی و جنگ روانی علیه ملت ایران.
به گفته آزادبخت، استمرار این سیاست‌ها نشان داد که مسئله برای واشنگتن نه تغییر رفتار ایران، بلکه اصل موجودیت یک ایران مستقل و غیرهمسو با اراده قدرت‌های غربی است.
آمریکا با نادیده‌گرفتن اصول حقوق بین‌الملل به تجاوز علیه تأسیسات هسته‌ای ایران دست زد
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گفت: سال‌های اخیر، این دخالت‌ها با بهانه‌جویی هسته‌ای، شکل تازه‌ای یافته است. در حالی که فعالیت‌های هسته‌ای ایران تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در چارچوب معاهدات بین‌المللی انجام می‌گیرد، آمریکا با نادیده‌گرفتن موازین حقوقی و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل، بار‌ها ایران را تهدید به حمله نظامی کرده و حتی دست به تجاوز مستقیم علیه تأسیسات هسته‌ای ایران زده است.
بازگشت به کودتای ۲۸ مرداد، راهی برای فهم عمیق‌تر سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا و ضرورت ایستادگی در برابر آن است
این عضو هیئت علمی حقوق بین‌الملل یادآور شد: این اقدامات آمریکا نه تنها نقض حاکمیت ملی ایران، بلکه تهدیدی برای صلح و امنیت بین‌المللی است؛ زیرا مشروعیت قواعد بین‌المللی را زیر سؤال می‌برد و اصل منع توسل به زور را بی‌اعتبار می‌سازد.
آزادبخت تأکید کرد: بازخوانی جنایات آمریکا در ایران از کودتای ۲۸ مرداد تا تجاوز به مراکز هسته‌ای، ضرورتی تاریخی و سیاسی است. این بازخوانی نه به قصد زنده نگاه داشتن زخم‌های کهنه، بلکه برای یادآوری تجربه‌ای جمعی است که اگر فراموش شود، احتمال تکرار آن همچنان باقی است. ملت‌ها اگر گذشته خویش را از یاد ببرند، آینده‌ای روشن و مستقل را نیز از کف خواهند داد.
ایستادگی در برابر مداخلات خارجی با اتکا به اراده ملی و تقویت استقلال
استادیار حقوق بین‌الملل و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد با بیان اینکه امروز که بیش از هفت دهه از کودتای ۲۸ مرداد می‌گذرد، بازگشت به این نقطه آغازین، راهی برای فهم عمیق‌تر سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا و ضرورت ایستادگی در برابر آن است. تجربه تاریخی ایران گواهی می‌دهد که فقط با اتکا به اراده ملی، تقویت استقلال و پاسداری از هویت تاریخی و حقوقی خود، می‌توان در برابر امواج سهمگین مداخلات خارجی ایستاد.
به گفته آزادبخت، بازخوانی این تجربه‌ها، رسالتی است بر دوش نخبگان، پژوهشگران و رسانه‌ها تا اجازه ندهند حقیقت تاریخ در هیاهوی تبلیغات غربی به فراموشی سپرده شود.
عضو هیئت علمی دانشکده تمدن و مطالعات جهان دانشگاه آزاد کرمانشاه یادآور شد: کودتای ۲۸ مرداد نه حادثه‌ای سپری‌شده، بلکه چراغی است برای امروز؛ هشداری است به نسل حاضر و نسل‌های آینده که استقلال، چون گوهر تابناک، نیازمند پاسداری مستمر است و هر غفلت، راه را بر تکرار تلخ تاریخ می‌گشاید.
انتهای پیام/
