نگاهی به پرتکرارترین جرایم پایتخت بر پایه آمار دستگیری‌های اخیر/ سرقت می‌کنم پس هستم!
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، با اجرای طرح‌های ضربتی پلیس در ماه‌های اخیر و تمرکز بر کانون‌های جرم در تهران، الگوی جرایم شهری بیش از پیش به سمت سرقت‌های خرد و خیابانی متمایل شده است؛ جرایمی که عمدتاً با موتورسیکلت، فعالیت باندی و عرضه فوری اموال مسروقه به مالخرها گره خورده و باعث افزایش فضای ناامن برای شهروندان شده است.
در کنار این محور غالب، زورگیری (سرقت به عنف)، قاپ‌زنی تلفن همراه، جیب‌بری در معابر پرتراکم و سرقت قطعات و لوازم خودرو/موتور سهم قابل توجهی از پرونده‌های عملیاتی پلیس آگاهی و یگان‌های انتظامی پایتخت را به خود اختصاص داده است. جمع‌بندی شواهد میدانی نشان می‌دهد تمرکز جغرافیایی جرم در اطراف پایانه‌های مسافربری، ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی، بازار‌ها و برخی محور‌های پرتردد شبانه بیشتر است و گردش سریع کالای مسروقه از طریق مالخرها همچنان حلقه کلیدی اقتصاد جرم در تهران باقی مانده است.
فرماندهی انتظامی تهران بزرگ طی ماه‌های اخیر، با طرح‌های موضوع‌محور و منطقه‌محور، شبکه‌های «سارقان خشن»، «قاپ‌زن‌ها» و «مالخرها» را هدف‌گیری کرده است. ویژگی مشترک اغلب پرونده‌های موفق، عملیات فشرده ۴۸ تا ۷۲ ساعته، هوشمندسازی رصد‌های میدانی و بازپس‌گیری گروهی اموال مسروقه بوده است. در این چارچوب، موبایل‌قاپی و زورگیری با سلاح سرد در صدر اولویت‌ها قرار داشته و کشف ده‌ها تا صد‌ها دستگاه گوشی مسروقه در هر مرحله از طرح‌ها گزارش شده است. در کنار آن، قاچاق قطعات/استوک مسروقه و نقش واسطه‌های خرید و فروش سریع، ضریب بازگشت اموال را کاهش می‌دهد و فشار مضاعفی بر چرخه رسیدگی قضایی وارد می‌کند.
کانون‌های زمانی و مکانی جرم
تحلیل عملیاتی پلیس نشان می‌دهد عصر تا نیمه‌شب همچنان زمان پرخطر سرقت‌های معابر است؛ هم‌زمان با افزایش تراکم جمعیت و کاهش هشیاری افراد پس از ساعات کار. از منظر مکانی، حلقه‌های پیرامونی ایستگاه‌های مترو/بی‌آرتی، پاساژ‌ها و بازار‌های پرتردد، نقاط پرریسک کیف‌قاپی و موبایل‌قاپی‌اند و از طرف دیگر محله‌های کم‌نور و خیابان‌های فرعی بستر زورگیری‌های موتورمحور و تخلیه و تقسیم اموال توسط بزهکاران را فراهم می‌کنند.
در اغلب پرونده‌ها، یک زنجیره سه‌حلقه‌ای مشاهده می‌شود: «سارق موتورمحور» برای سرعت عمل، «شبکه مالخر» برای نقدشوندگی لحظه‌ای، و «کارگاه‌های غیرمجاز/کانال‌های مجازی» برای توزیع. قطع حلقه مالخر—به‌ویژه با نمایش عمومی اموال مکشوفه و ابلاغ هشدار‌های حقوقی به کسبه—در طرح‌های اخیر تقویت شده و بنا بر اعلام پلیس، به کاهش مقطعی وقوع برخی سرقت‌ها انجامیده است.
چالش‌های موجود در مسیر کشف جرم
با وجود دستاورد‌های عملیاتی، چند چالش مهم در مسیر حرکتی پلیس پابرجاست: موضوع اول جابجایی جغرافیایی جرم پس از هر طرح ضربتی و انتقال فعالیت باند‌ها به محلات همجوار است. مسئله بعدی نقدشوندگی بسیار سریع اموال مسروقه خاص مثل گوشی تلفن همراه و جواهرات مثل طلا است که زمان کشف را تغییر می‌دهد و چالش سوم بازگشت مجدد برخی مرتکبان حرفه‌ای به چرخه جرم به‌دلیل سود بالا و دسترسی به ابزار‌های سبک این کسب و کار! (مثل انواع سلاح سرد، موتورسیکلت و...) است. به این موارد پیچیدگی رصد معاملات خرد آنلاین و گذر سریع اموال از کانال‌های مجازی را نیز اضافه کنید.
شواهد عملیاتی مستند
دستگیری ۱۳۴ سارق «حرفه‌ای و خشن» در تهران به‌همراه ۱۲ مالخر؛ کشف ۲۸۵ گوشی مسروقه، چند قبضه سلاح و اموال قابل توجه. طبق اعلام رئیس پلیس آگاهی تهران بزرگ در پایان تیر ۱۴۰۴، این مرحله از طرح با تمرکز بر سارقان خیابانی اجرا و اموال به نمایش گذاشته شد. به‌گفته پلیس، در بازه اجرای طرح‌های اخیر، کاهش معنی‌دار وقوع سرقت در سطح شهر گزارش شده است.
طرح‌های ۴۸ ساعته فاتب: موارد متعدد دستگیری ۲۰ تا ۲۳۰ سارق/مالخر در بازه‌های کوتاه‌مدت در پایتخت طی دو ماه اخیر گزارش شده که محور آن قاپ‌زنی، جیب‌بری، سرقت اماکن و لوازم بوده است. این طرح‌ها الگوی پرتکرار برهم‌زدن چرخه توزیع اموال را دنبال می‌کند.
کشف سریالی موبایل‌های مسروقه و باند‌های قاپ‌زنی: رسانه‌های سراسری و محلی طی تیر و مرداد ۱۴۰۴ از کشف گروهی گوشی‌ها و متلاشی شدن چند باند قاپ‌زنی در تهران خبر داده‌اند؛ محور مشترک همه پرونده‌ها موتورسیکلت و تعدد شاکی خصوصی است.
یادآور می‌شود در مقیاس ملی نیز، پلیس آگاهی طی تیرماه اجرای طرح ۷۲ ساعته مبارزه با سرقت‌های خرد را گزارش و ۶۸۹ سارق را در سراسر کشور دستگیر کرد؛ هرچند این عدد «ملی» است، اما الگوی جرم هدف‌گیری‌شده (سرقت‌های خرد و خیابانی) با وضعیت تهران هم‌پوشانی دارد.
بر پایه این آمارها، سرقت‌های خرد همچنان مهم‌ترین تهدید امنیت اجتماعی در پایتخت محسوب می‌شوند. فرمانندهی انتظامی تهران بزرگ تأکید دارد که با ادامه اجرای طرح‌های هوشمند و هدفمند، تمرکز بر باند‌های حرفه‌ای و حلقه مالخرها در اولویت خواهد بود تا ضمن کاهش محسوس جرایم خرد، آرامش روانی بیشتری به شهروندان بازگردد.
در این میان برای پایدارسازی کاهش جرم، تقویت سه محور حائز اهمیت است، تعقیب اقتصادی مالخر با مسدودسازی کانال‌های نقدشوندگی، پایش هوشمند نقاط پرخطر به صورت داده‌محور و زمان‌مند و مداخله محیطی تقویت ایمنی معابر شهری به ویژه خیابان‌های اطراف ایستگاه‌های حمل‌ونقل که البته این مورد آخر در حیطه اختیارات شهرداری تهران است که باید هرچه سریع‌تر مدیران شهری فکری به حال آن کنند.
انتهای پیام/
