خسروپناه: قوانین دست و پاگیر دولتی مانع پیشرفت جهاد دانشگاهی می‌شود
به گزارش خبرنگار آنا، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عصر امروز (شنبه، ۱۸ مرداد ۱۴۰۴) در مراسم چهل و پنجمین سالگرد جهاددانشگاهی که در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد؛ ضمن تبریک این ایام خجسته اظهار کرد: یاد و خاطره تمام شهدای عزیز علم و فناوری، به ویژه شهدای اقتدار وطن را گرامی می‌داریم و سر تعظیم در برابر فداکاری‌های آنان فرود می‌آوریم و برای شادی روحشان صلوات می‌فرستیم.
خسروپناه تاکید کرد: جا دارد در ابتدای سخن، از تلاش بی‌وقفه تمام جهادگران عزیزی که از آغاز انقلاب تاکنون این نهاد را از یک نهال کوچک به شجره طیبه‌ای سترگ تبدیل کرده‌اند، خدا قوت عرض کنم. این تقدیر شامل حال تمام روسای جهاد دانشگاهی و مدیران ارجمند در استانها و دانشگاه‌ها می‌شود که بی‌وقفه در این مسیر کوشیده‌اند.
وی افزود: انصافاً، عنوان جهاد دانشگاهی خود معنای عمیق جهاد به مفهوم قرآنی را در بر دارد؛ چرا که جهاد به معنای تلاش مستمر، همه جانبه و فی سبیل‌الله است که هدف نهایی آن خدمت به مردم است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: این نهاد عزیز و مبارک، با عمل به آیه شریفه و جاهدوا فی الله حق جهاده، همواره جهادگرانی را انتخاب کرده است که با تلاش شبانه‌روزی، گره‌گشای مسائل بوده‌اند.
وی اضافه کرد: عرصه‌های گوناگونی که جهاد دانشگاهی در طول این سال‌ها به آن پرداخته، نشان‌دهنده همه جانبه بودن جهاد است. تلاش خستگی‌ناپذیری که اعضای جهاددانشگاهی در این ۴۵ سال داشته‌اند، گواه بر استمرار این تلاش است؛ تلاشی که هم همه‌جانبه بوده و هم فی سبیل‌الله؛ در واقع در راه خدا، برای خلق خدا و خدمت به مردم انجام شده است.
وی اضافه کرد: با بررسی کارنامه جهاد دانشگاهی در می‌یابیم که این کارنامه درخشان، تمام عرصه‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، فناوری و خدماتی را در بر گرفته است. از حوزه پزشکی و گره‌گشایی در بخش سرطان که یکی از نیاز‌های جدی کشور را برطرف ساخته، تا پژوهشگاه رویان که بخشی از مشکلات حیاتی جوانان را حل کرده است و نیز حوزه‌های کشاورزی، علوم زیستی نوین، حتی علوم انسانی و هنری، و مهندسی نفت و گاز و عرصه‌های دیگر، همگی شاهد نوآوری‌ها و پیشرفت‌های جهاد دانشگاهی بوده‌اند.
حضور پررنگ و پیشتازانه بانوان در جهاد دانشگاهی
به گفته خسروپناه، هر بخشی از جهاد دانشگاهی را که مورد مطالعه اجمالی قرار دهیم، نوآوری‌های چشمگیری را مشاهده می‌کنیم؛ به عنوان مثال، در زمینه گیاهان دارویی در کرج، کار‌های بزرگی توسط عزیزان انجام شده است. در سفر به شهرستان‌ها و استانها نیز، همواره شاهد دستاورد‌های ارزشمندی از سوی جهاد دانشگاهی بوده‌ایم.
وی ادامه داد: زیبایی مضاعف این تشکیلات در آن است که هر جا برای بازدید رفتیم، شاهد تلاش بانوان پا به پای آقایان در حوزه‌های مختلف جهاد بوده‌ایم. وقتی به آزمایشگاه‌ها، مراکز علمی و فناوری سری می‌زنیم، می‌بینیم که خانم‌های جوان، دانشمند، فرهیخته و توانمند، دوشادوش آقایان در رشد علم و فناوری مشارکت دارند و هیچ کمبودی نسبت به رشد و پیشرفت مورد انتظار جوامع از آقایان، در بانوان مشاهده نمی‌کنیم، بلکه در بعضی عرصه‌ها حتی جلوتر نیز بوده‌اند. این، اثر همین کار جهادی و دستاورد انقلاب اسلامی است که بانوان با حفظ حریم خانواده که البته این ماموریت خانواده‌محوری بر عهده آقایان نیز است؛ می‌توانند در تولید علم و فناوری و خدمات به مردم نقش موثری داشته باشند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: ویژگی دیگری که به نظر بنده می‌توان به جهاد دانشگاهی نسبت داد، عنوان حکمرانی حکمی است. با بررسی دقیق، مشاهده می‌کنیم که فرایند پنج‌گانه حکمرانی شامل سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، نظارت، اجرایی‌سازی و ارزیابی، دقیقاً در جهاد دانشگاهی و بخش‌های مختلف آن نظیر پژوهشگاه رویان و پژوهشگاه علوم پزشکی نوین، و پژوهشکده‌ها به وضوح دیده می‌شود. یعنی سیاست‌های مشخص، تنظیم‌گری و راهبری، تربیت نسل جوان و در ادامه اجرایی‌سازی برای رسیدن به اهداف مدنظر تا نظارت و ارزیابی، کاملاً در بخش‌های مختلف جهاد قابل مشاهده است.
خسروپناه ادامه داد: این حکمت که در آیات تلاوت شده توسط استاد عزیز که خود نیز از جهادگران باتجربه و باسابقه‌اند مطرح شد (یعلمهم الکتاب و الحکمه)، همان دانشی است که با عقلانیت، ارزش و تلاش و خدمت به مردم منتهی می‌شود. خدای سبحان به حضرت لقمان که پیامبر خدا نبود، حکمت عطا کرد و یک سوره به نام ایشان نازل شد که دقیقاً پیوند دانش و ارزش و کنش در آن تنیده است. پیوند همین دانش، ارزش و کنش را ما به وضوح در جهاد دانشگاهی مشاهده می‌کنیم که بسیار ارزشمند است. به گمان بنده، این نهاد ذی‌قیمت که در آغاز انقلاب نهالی بود و اکنون به شجره طیبه‌ای تبدیل شده و به یک حکمرانی حکمی رسیده است، قطعاً می‌تواند الگوی حکمرانی باشد.
وی در ادامه تأکید کرد: این الگو باید مدون شود و حتی در کتاب‌های درسی و در دانشکده‌های دانشگاه‌ها به دانشجویان ما منتقل شود تا الهام‌بخش آنان باشد.
ضرورت شتاب جهاددانشگاهی در عرصه فناوری نرم اجتماعی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اهمیت فناوری نرم اجتماعی در جامعه، تاکید کرد: جهاد دانشگاهی باید توجه بیشتری به این حوزه داشته باشد و مسیر تحول در این زمینه را با سرعت بیشتری طی کند.
وی همچنین خواستار بازنگری در رویکرد تربیت نوجوانان و جوانان در این نهاد شد و بر لزوم شفاف‌سازی نقش جهاد دانشگاهی در تجاری‌سازی دانش و فناوری تاکید کرد.
فناوری نرم؛ کلید تغییرات اجتماعی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سخنان خود اضافه کرد: وقتی واژه تکنولوژی یا فناوری را می‌شنویم عمدتاً فناوری‌های سخت یا نهایتاً علوم مهندسی در ذهن می‌آید، در حالی که امروزه در فلسفه علم یکی از بخش‌های مهم فناوری، فناوری نرم اجتماعی است.
خسروپناه با بیان اینکه جهاد دانشگاهی نیز به این حوزه پرداخته، اما خیلی در این حوزه عقبیم، افزود: راه تغییر رفتار‌های جامعه از وضع نامطلوب به مطلوب، راهش فناوری‌های نرم اجتماعی است؛ بنابراین این بخش بسیار مهم است و از جهاد دانشگاهی خواستاریم تا توجه بیشتری به آن داشته باشد.
بازنگری در تربیت نیرو؛ نیاز ضروری جهاد دانشگاهی
وی در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع تربیت نوجوانان و جوانان پرداخت و با اشاره به امتیازی که جهاد دانشگاهی از آغاز انقلاب و تاسیس خود داشته، سوال کرد: آیا قرار بود دانشجویان جوان و علاقه‌مند را که آموزش می‌بینند و پژوهش می‌کنند، در تبدیل دانش و پژوهش به فناوری تربیت کنند؟؛ بنابراین این نکته نیازمند بازنگری مجدد و تحول نوین در دانشگاه‌ها است.
تجاری‌سازی دانش؛ مسئولیت مشترک دولت و جهاد دانشگاهی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به تلاش جهاد دانشگاهی در تبدیل دانش به فناوری اشاره کرد و پرسید: آیا وقتی به یک صنعتی رسید، خودش هم باید تاجر بشود؟ خودش هم باید بنگاه‌داری کند؟ پس از رسیدن به دانش و فناوری، باید بخش‌های مختلف دولتی مانند وزارت راه یا جهاد کشاورزی، از این ظرفیت استفاده کنند.
خسروپناه با بیان اینکه مافیا اجازه استفاده از ظرفیت‌ها را نمی‌دهد، افزود: یک قدرت قوی دولتی می‌خواهد جلو مافیا را بگیرد و اجازه بدهد این شرکت‌ها پیشرفت کنند.
او همچنین به پارادوکس موجود اشاره کرد و گفت: جهاد دانشگاهی وقتی موفق است که دولت به معنای عام کلمه، کل حاکمیت در ادامه این دستاورد جهاد به آن مدد برساند و کمک کند.
نکته کلیدی دیگر که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن اشاره کرد، وضعیت جهاد دانشگاهی به عنوان یک سازمان غیر دولتی بود که ۳۰ درصد دولت هم پشتیبانی می‌کند، اما عملاً در این سال‌ها جهاد دانشگاهی گرفتار قوانین و ضوابط دولت شده است. این مسئله جهاددانشگاهی را زمین می‌زند. جهاد دانشگاهی نهاد دولتی نیست، بلکه حاکمیت دولتی است که نباید قوانین دست و پاگیر دولتی را به آن تحمیل کرد.
خسروپناه همچنین به نمونه‌ای از لغو مجوز دانشگاه علمی کاربردی جهاد دانشگاهی اشاره کرد و این اقدام را مانعی بر سر راه تربیت نیرو‌های مهارتی دانست و در پایان ابراز امیدواری کرد که جهاد دانشگاهی بتواند با رفع موانع و با حمایت دولت، به اهداف خود در زمینه فناوری نرم اجتماعی و تربیت نیرو‌های متخصص دست یابد.
انتهای پیام/
