گسترش طرح «سراج» با هدف ارتقاء سلامت روان جامعه؛ ۹۷ مرکز فعال در سراسر کشور

محمدرضا شالبافان، مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، در گفت‌وگو اختصاصی با خبرنگار گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از گسترش طرح سراج به‌عنوان گامی مهم در تحول ساختار خدمات سلامت روان کشور یاد کرد و گفت: طرح سراج با هدف ارتقای سطح سلامت روان جامعه و تمرکز بر ارجاع هوشمند و هدفمند افراد، به‌ویژه در سطوح پایه، طراحی و از حدود ۱۰ سال پیش اجرا شده است. این طرح مبتنی بر الگویی جهانی در حوزه سلامت جامعه‌نگر است که در آن افراد به‌جای ارجاع مستقیم به بیمارستان‌های روانپزشکی، به مراکز حد واسط سراج هدایت می‌شوند.

وی افزود: در این مراکز، تیم‌های چندتخصصی شامل روانپزشک، روانشناس، مددکار اجتماعی و سایر اعضای تیم درمانی حضور دارند و بخش عمده‌ای از خدمات تخصصی و اجتماعی مورد نیاز افراد در همین سطح ارائه می‌شود. مداخلات مددکاران اجتماعی با هماهنگی نهادهایی همچون فرمانداری، کمیته امداد، سازمان بهزیستی، آموزش و پرورش و سازمان زندان‌ها، کمک می‌کند تا ریشه‌های اجتماعی مشکلات روانی افراد نیز به شکل هدفمند مورد رسیدگی قرار گیرد.

شالبافان با اشاره به اثربخشی بالای طرح سراج در سال‌های گذشته گفت: تاکنون ۹۷ مرکز سراج در سراسر کشور راه‌اندازی شده و هدف‌گذاری ما راه‌اندازی بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ مرکز در سراسر کشور بر اساس گستره جمعیتی و نیاز دانشگاه‌های علوم پزشکی است. به‌جز چهار استان، تقریباً تمامی استان‌ها حداقل یک مرکز سراج دارند و در برخی مناطق با جمعیت‌های خاص و آسیب‌پذیر، این تعداد بیشتر است.

وی با تأکید بر اهمیت سلامت روان در شهرهای پرجمعیت گفت: متأسفانه در کلان‌شهرهایی مانند تهران، نتایج پیمایش‌های اخیر نشان می‌دهد که وضعیت سلامت روان در سطحی پایین‌تر از میانگین کشوری قرار دارد. در این مناطق، به‌دلیل کاهش حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی، نیاز به برنامه‌های حمایتی و درمانی جامع‌تر کاملاً مشهود است.

شالبافان در ادامه با اشاره به نقش فضای مجازی و فناوری‌های نوین در سلامت روان اظهار کرد: فضای مجازی می‌تواند ابزار مؤثری برای اطلاع‌رسانی و آموزش عمومی در حوزه سلامت روان باشد، اما در عین حال در صورت استفاده نادرست، می‌تواند آسیب‌زا باشد. به‌عنوان نمونه، انتشار غیرمسئولانه اخبار خودکشی می‌تواند منجر به افزایش افکار و رفتارهای خودآسیب‌زننده در جامعه شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در سال گذشته شیوه‌نامه‌ای جامع برای نحوه پوشش اخبار خودکشی تدوین و به رسانه‌ها ابلاغ شد. امیدواریم با اجرای صحیح این دستورالعمل و توسعه طرح سراج در قالب شبکه منسجم بهداشت روان، بتوانیم گام مهمی در راستای سلامت روانی و اجتماعی مردم کشور برداریم.